İnsanları, gezegeni iklim ve plastik krizlerinden korumak için ömrümüzde bir kez ortaya çıkacak bir fırsat!

Veriler çok net. Küresel plastik üretimi 2000 yılından 2019’a kadar iki katına çıkarak yılda 460 milyon tona (Mt) ulaştı. Önlem alınmazsa 2050 yılına kadar neredeyse üç katına çıkacağı ve ısınmayı 1,5 derecenin altında tutmak için Dünya’nın kalan karbon bütçesinin %13’ü veya daha fazlasını tüketeceği öngörülüyor.

Plastiklerin bu şekilde kontrolsüz üretimi, iklim değişikliği, çevre kirliliği ve biyolojik çeşitlilik kaybı, insan sağlığının hayal bile edilemeyecek boyutlarda tehdit etmesinden oluşan gezegenimize dair üçlü krizi derileştirmekte ve dünya genelinde ırksal, toplumsal cinsiyete dayalı ve ekonomik eşitsizliği  artırmaktadır.

Kolombiya’da Atık Yönetimi ve Geri Dönüşüm

Kenya’da küresel bir plastik anlaşması için uluslararası müzakerelerin üçüncü turuna girerken, hükümet liderleri, plastik krizini ele almak ve iklim aciliyetinin en kötü etkilerinden kaçınmak için tek yolun üretilen plastik miktarını önemli ölçüde azaltacak iddialı kurallar belirlemek olduğu gerçeğini kabul etmelidir. Dünya liderlerinin iddialı olmak için bir fırsatı var ve eğer başarısız olurlarsa hepimiz kaybedeceğiz.

İklim krizinin en kötü etkilerini önlemek için plastik üretimi en az %75 oranında azaltılmalı

Plastik krizine sadece iklim merceğinden bakarsak, mevcut en iyi modelleme (Eunomia ve Pacific Environment) bize ısınmayı 1,5 derecede tutmak ve hızla ısınan bir gezegenin en korkunç etkilerini önlemek için 2050 yılına kadar plastik üretiminin %75 oranında azaltılması gerektiğini söylüyor. Yakın zamanda yayımlanan İklim Değişikliği Küresel Durum Değerlendirmesi, ısınmayı 1,5 derecede tutacak pencerenin hızla kapandığını belirtiyor ve başka bir uyarı sunuyor – dünyanın yeryüzündeki yaşamı korumak için çok daha fazlasını, çok daha hızlı yapması gerekiyor.

Bu, cesur ve iddialı uluslararası eylem çağrısına, plastik üretiminin 2040 yılına kadar en az %75 oranında azaltılmasına yönelik küresel bir hedef belirlemek cevap verecektir. Bunu yapmak sadece ülkelerin iklim hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olmakla kalmayacak, aynı zamanda istihdam yaratacak, yeni inovasyon seçeneklerinin kilidini açacak ve düşük karbonlu, toksik içermeyen, yeniden kullanıma dayalı ekonomilere yönelik gerçek çözümler geliştirecektir.

Fosil yakıt endüstrisinin değil, etkilenen toplulukların ve işçilerin çıkarlarını savunacak bir anlaşma

Fosil yakıt şirketleri, tahmin edileceği üzere, hırslı bir anlaşmanın önüne geçmeye ve hükümetleri mümkün olanın sadece kendilerine kısa dönemde kar getirecek şey olduğuna ikna etmeye çalışıyor. Anlaşma müzakerelerini bilgilendirmeyi amaçlayan yüksek profilli raporların birçoğu, petrol ve gaz endüstrisi ile bağları olan bir danışmandan geliyor ve her zamanki şeyleri koruyarak ve plastik üretimini doğrudan ele alma ihtiyacını küçümseyerek dünyayı başarısızlığa hazırlıyor. Dünya liderleri bu temelden bozguncu yaklaşımı reddetmelidir.

İklim müzakerelerinden edindiğimiz onlarca yıllık deneyimle, plastik üretimini azaltan ve bu krize en az katkıda bulunan ancak en yüksek bedeli ödeyenlerin çıkarlarına öncelik veren adil bir geçişi hızlandıran iddialı, küresel olarak kabul edilmiş kurallara ihtiyacımız olduğunu biliyoruz.

Bir Greenpeace Türkiye kampanyacısı, Adana’nın Seyhan ilçesindeki bir atık yığınını inceliyor ve ‘Boşa Harcanmış Topraklar’ yazılı bir pankartın arkasında oturuyor. Şubat 2022’de Greenpeace Akdeniz tarafından yayınlanan bir rapor, Türkiye’nin toprağının, havasının ve suyunun Avrupa’nın plastik atık ihracatının çevre ve insan sağlığına maliyetine nasıl tanıklık ettiğini gösterdi. İngiltere ve Almanya gibi plastik çöplerini denizaşırı ülkelere gönderen ve buralarda yakan ülkeler, Türkiye’nin verimli topraklarında zehirli izler bırakıyor. Bu hasar geri döndürülemez.

Masa hazır. Şimdi asıl iş başlamalı

Anlaşmanın kısa süre önce yayınlanan ‘Sıfır Taslağı’, plastik üretiminde iddialı, küresel bir azaltma hedefi belirlemek için gereken temel yasal mimariyi içeriyor. Masa hazır ve en büyük ihtiyaç ise iddialı olma cesareti.

Küresel Plastik Anlaşması, plastik krizini çözmek için ömrümüzde bir kez elimize geçecek bir fırsattır. Break Free from Plastic hareketindeki müttefiklerimiz ve harekete geçen milyonlarca insanla birlikte, plastik musluğunu kapatacak ve nihayetinde plastik çağını sona erdirecek iddialı bir Küresel Plastik Antlaşması’na ulaşabiliriz.

Plastiksiz Gelecek için mücadelemize sen de katıl, kampanyamıza bir imza da sen ver!

Graham Forbes, Küresel Plastik Anlaşması müzakerelerinde Greenpeace Delegasyon Başkanı ve Greenpeace ABD Küresel Plastik Kampanyası Lideridir.