COP28 : สัญญาณถึงอุตสาหกรรมเชื้อเพลิงฟอสซิล

จากที่มีทั้งขึ้นและลงไม่ต่างจากรถไฟเหาะตีลังกา การประชุมรัฐภาคีกรอบอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ สมัยที่ 28 (COP28) ก็ได้สิ้นสุดลงในที่สุด

ประเด็นใดบ้างที่มีการตัดสินใจ?

COP28 เป็นห้วงเวลาที่แท้จริงเพื่อยุติยุคของเชื้อเพลิงฟอสซิลตลอดไป เราเห็นคำว่า “ปลดระวางเชื้อเพลิงฟอสซิล” ปรากฏในร่างเนื้อหาก่อนหน้านี้ ตอบรับต่อข้อเรียกร้องที่เพิ่มมากขึ้นเพื่อยุติน้ํามัน ถ่านหิน และก๊าซฟอสซิล ด้วยความที่ระบบพลังงานหมุนเวียน เช่น แสงอาทิตย์และลม พร้อมที่จะพาเราไปสู่ความเป็นจริงที่เป็นธรรมและเท่าเทียม 

ถึงแม้ว่าคำในเนื้อหาสุดท้ายจะถูกปรับเป็นเรียกร้องให้มีการ “ถอยห่างจากเชื้อเพลิงฟอสซิล(a transition away from fossil fuels)” แต่การที่ผลลัพธ์ของการเจรจาด้านสภาพภูมิอากาศล้มเหลวในการใช้คําว่า “ปลดระวางเชื้อเพลิงฟอสซิล(fossil fuel phase out)” ส่งผลให้ภาระรับผิดของผู้ปล่อยก๊าซเรือนกระจกรายใหญ่ล่าช้าออกไปอีกนับปี ในขณะที่โลกของเราเข้าสู่ขีดจํากัดภาวะโลกเดือดมากขึ้นเรื่อยๆ

ไม่ว่าจะมีสิ่งที่จบลงได้และไม่ได้ในความตกลงสุดท้ายที่ COP28 ในดูไบ แต่ปฏิบัติการปกป้องสภาพภูมิอากาศที่มีความหมายก็ยังคงเป็นวาระเร่งด่วนมากกว่าที่เคยเป็นมา

เนื้อหาความตกลงที่ไร้ค่า :

การเจรจาด้านสภาพภูมิอากาศประจําปีมุ่งมั่นที่จะสร้างประวัติศาสตร์ตั้งแต่วันแรกโดยตกลงให้มีการดําเนินงานกองทุนความสูญเสียและความเสียหาย(the Loss and Damage Fund) นั่นหมายความว่า ในมิติทางการเงินประเทศต่างๆ ให้คํามั่นร่วมกันลงขันเกือบ 300 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ฉันทามติทางประวัติศาสตร์นี้จะเป็นข่ายใยชีวิตของชุมชนที่สูญเสียและเสียหายจากผลกระทบจากวิกฤตสภาพภูมิอากาศแล้ว แต่การดำเนินการกองทุนนี้จะเกิดขึ้นได้ก็ต่อเมื่อกลุ่มประเทศที่ร่ำรวยที่สุดมีความรับผิดชอบอย่างจริงจัง จัดหาเงินทุน และมีภาระรับผิดในการชดใช้ซึ่งจะต้องเป็นข้อความที่ได้รับการยอมรับอย่างเป็นทางการในเนื้อหาความตกลง

เวลาทั้งสองสัปดาห์ของการเจรจาด้านสภาพภูมิอากาศใช้ไปกับการขจัดเอาผลประโยชน์สกปรกของตัวแทนอุตสาหกรรมเชื้อเพลิงฟอสซิลที่มีจำนวนผู้เข้าร่วมสูงเป็นประวัติการณ์จากกระบวนการเจรจาจนวินาทีสุดท้าย แม้ว่าจะมีข่าวลือและความหวังที่จะจบการเจรจาก่อนเวลาหรือตรงเวลาจากกลุ่มผู้เข้าร่วมประชุมที่อ่อนล้า แต่การเจรจาก็ต้องยืดเวลาออกไปจนถึงคืนวันอังคาร ซึ่งเป็นวันสุดท้ายที่กําหนดไว้ การรีบสรุปจบการเจรจาส่งผลให้มีเนื้อหาสุดท้ายของความตกลงที่น่าผิดหวังเป็นส่วนใหญ่ ร่างเอกสารความตกลงออกมาในเช้าตรู่ของวันพุธและตกลงกันทันทีในอีกไม่กี่ชั่วโมงต่อมา ถือเป็นปิดจบการเจรจาด้านสภาพภูมิอากาศในปี 2566 นี้อย่างเป็นทางการ

ก้าวต่อไปของปฏิบัติการด้านสภาพภูมิอากาศ?

อนาคตยังคงไม่แน่นอน

ความเป็นธรรมทางสภาพภูมิอากาศจะได้มาก็ต่อเมื่อเราจัดการที่รากเหง้าของวิกฤตสภาพภูมิอากาศที่กดทับเราอยู่ ความเป็นธรรมทางสภาพภูมิอากาศจะได้มาก็ต่อเมื่อมีกลไกการสนับสนุนและกลไกทางการเงินใหม่และเพิ่มเติมเพื่อชุมชนที่เปราะบางจากผลกระทบของหายนะสภาพภูมิอากาศ และไม่เพียงแต่กระจายให้กับการสูญเสียและความเสียหายเท่านั้น แต่ยังรวมถึงการรับมือปรับตัวและมาตรการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกด้วย

COP29 ที่อาเซอร์ไบจานซึ่งเป็นอีกประเทศหนึ่งที่สนับสนุนการขูดรีดและแสวงผลประโยชน์จากเชื้อเพลิงฟอสซิล นั้นจะต้องเผชิญกับการตอบคําถามมากมาย

แต่พลังของภาคประชาชนใน COP28 ที่ดูไบซึ่งปรากฏขึ้นอย่างมีบูรณาการ และข้อเรียกร้องให้ปฏิบัติการกู้วิกฤตสภาพภูมิอากาศเป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ จะกลับมาดังขึ้น แข็งแกร่งขึ้น และมุ่งมั่นมากขึ้น

เวลาของสํานวนโวหารจบลงแล้ว ความต้องการของเรา ณ เวลานี้ คือการลงมือทำที่จับต้องได้และเด็ดเดี่ยว ด้วยความหวังว่าการลงมือทำนี้จะไม่สายเกินไป

Gaby Flores Content Editor กรีนพีซ สากล เมืองบรูคลิน รัฐนิวยอร์ก

บทความนี้แปลจากต้นฉบับภาษาอังกฤษ อ่านบทความต้นฉบับ