เซเว่น อีเลฟเว่นไต้หวัน เป็นร้านค้าปลีกรายแรกในเอเชียที่ออกมาให้คำมั่นว่าจะยุติการใช้พลาสติกใช้ครั้งเดียวทิ้ง นี่เป็นความคืบหน้าที่สำคัญของการรณรงค์ยุติมลพิษพลาสติกของกรีนพีซ ไต้หวัน

เซเว่น อีเลฟเว่นเปรียบเสมือนศูนย์กลางการดำรงชีวิตของชาวไต้หวัน หากคุณเดินไปตามท้องถนนในไทเป อย่างน้อย 10 นาที ก็จะเจอป้ายร้านสะดวกซื้อโลโก้สีส้ม เขียว แดง และเลข 7-11 อันคุ้นตา อยู่เรื่อย ๆ  แต่นั่นเท่ากับว่าทุกร้านสะดวกซื้อที่คุณเดินผ่านก็จะเต็มไปด้วยขยะพลาสติกใช้ครั้งเดียวทิ้งเช่นกัน อย่างน้อยก็ในตอนนี้

ร้านค้าปลีกหลายแห่ง เช่น ซูเปอร์มาร์เก็ต และร้านสะดวกซื้อ จำหน่ายสินค้าซึ่งส่วนใหญ่เป็นบรรจุภัณฑ์พลาสติกแบบใช้ครั้งเดียวทิ้ง ซึ่งก่อให้เกิดขยะพลาสติกมากมาย © Greenpeace

เซเว่น อีเลฟเว่นแข่งขันกับผู้ประกอบการรายอื่นอย่างไร?

เกือบสองปีที่ผ่านมากรีนพีซ เอเชียตะวันออก สำนักงานไต้หวันเชิญชวนให้เซเว่น อีเลฟเว่นรวมถึงผู้ค้าปลีกรายอื่น ๆ เลิกใช้พลาสติกแบบใช้ครั้งเดียวทิ้ง

ในปี2562 – 2563 นักวิจัยกรีนพีซทำรายงานจัดอันดับการลดใช้พลาสติกของร้านค้าปลีกรายใหญ่ 9 รายในไต้หวัน พบว่า เซเว่น อีเลฟเว่นมีอันดับต่ำกว่าซูเปอร์มาร์เก็ต PX Mart และ ร้านสะดวกซื้อ Family Mart

จากรายงานวิจัยที่กรีนพีซ เอเชียตะวันออกทำร่วมกับนักศึกษาภาควิชาวิศวกรรมสิ่งแวดล้อม มหาวิทยาลัยเฉิงกุง (Taiwan National Cheng Kung University) ในปี 2563 พบว่า ร้านสะดวกซื้ออย่างเซเว่น อีเลฟเว่นในเมืองไทเปและเกาสง สร้างขยะพลาสติก 15,000 ตันต่อปี โดยขยะอย่างน้อย 30% ถูกส่งไปยังเตาเผาขยะ

ตลอดระยะเวลาสองปี ผู้สนับสนุนกรีนพีซในไต้หวันราว 210,000 คน ลงนามในข้อเรียกร้องเพื่อกระตุ้นให้ผู้ค้าปลีกรายใหญ่ในไต้หวันรวมถึง เซเว่น อีเลฟเว่นหันมาลดใช้พลาสติกแบบใช้ครั้งเดียวทิ้ง และเพิ่มอัตราการใช้ซ้ำแทน

นักกิจกรรมกรีนพีซวางตู้เย็น 3 ตู้หน้าร้านเซเว่น อีเลฟเว่น ภายในตู้เต็มไปด้วยบรรจุภัณฑ์พลาสติกแบบใช้แล้วทิ้งที่แสดงให้เห็นถึงปริมาณขยะที่เซเว่น อีเลฟเว่นผลิตขึ้นทุกปี ©Greenpeace

นักกิจกรรมทำกิจกรรมด้านนอกร้านเซเว่น อีเลฟเว่นแห่งหนึ่งโดยเน้นย้ำถึงขยะพลาสติกจำนวนมหาศาลที่ร้านสะดวกซื้อผลิตขึ้นทุกปีและนำเสนอความต้องการของผู้บริโภคต่อร้านค้า

ครั้งแรกในเอเชีย

หลังจากรณรงค์มา 2 ปี ในที่สุด สิ่งที่น่าตื่นเต้นก็มาถึงและถือเป็นความสำเร็จครั้งยิ่งใหญ่ เมื่อเซเว่น อีเลฟเว่น ไต้หวัน ประกาศว่าจะยุติการใช้พลาสติกแบบใช้แล้วทิ้งทั้งหมดภายในปี2593 และตั้งเป้าที่จะลดการใช้พลาสติกแบบใช้แล้วทิ้งลงปีละ 10% นับเป็นครั้งแรกที่ร้านสะดวกซื้อรายใหญ่ในเอเชียให้คำมั่นสัญญาที่จะกำจัดพลาสติกแบบใช้แล้วทิ้งทั้งหมด

ในช่วงปีที่ผ่านมา เซเว่น อีเลฟเว่นไต้หวันได้ริเริ่มโครงการนำร่องเพื่อลดขยะพลาสติก เช่น มีการใช้ระบบยืม-คืนภาชนะเครื่องดื่มในร้านค้า 4 แห่ง และมีการตั้งจุดคืนกล่องบรรจุอาหารใช้ซ้ำได้ถึง 18 สาขา

กรีนพีซจะคอยติดตามแนวทางการดำเนินงานเพื่อลดขยะพลาสติกของเซเว่น อีเลฟเว่นไต้หวันอย่างต่อเนื่อง

ซูซาน โล ผู้ประสานงานรณรงค์ยุติมลพิษพลาสติก กรีนพีซ เอเชียตะวันออก กล่าวว่า “การที่เซเว่น อีเลฟเว่นออกมาให้คำมั่นนั้นแสดงให้เห็นว่าร้านค้าปลีกสามารถเป็นส่วนหนึ่งในการแก้ปัญหามลพิษพลาสติกที่เกิดจากภาชนะเครื่องดื่ม บรรจุภัณฑ์อาหาร และขยะที่เกิดจากการจัดส่ง อย่างไรก็ตาม แม้จะมีการตั้งเป้าหมายว่า ภายในปี2593 จะยุติการใช้พลาสติกใช้ครั้งเดียวทิ้งทั้งหมด อย่างไรก็ตาม มันก็ยังเป็นระยะเวลาที่ยาวนานเกินไป และเซเว่น อีเลฟเว่นควรทำให้บรรลุเป้าหมายเร็วขึ้น เราภูมิใจที่มีการเริ่มนำแนวคิดลดพลาสติกใช้ครั้งเดียวทิ้งในไต้หวัน และเซเว่น อีเลฟเว่นทั่วโลกควรมีแนวทางลดใช้พลาสติกใช้ครั้งเดียวทิ้งเช่นนี้อย่างจริงจังเช่นกัน เราจะติดตามการเปลี่ยนแปลงครั้งนี้อย่างต่อเนื่อง และจับตาดูทางออกของปัญหาพลาสติกที่จะต้องอยู่บนแนวคิดการใช้ซ้ำหรือการลดใช้ มากกว่าการหันไปใช้วัสดุทดแทนอื่น ๆ ที่ยังอยู่ในรูปแบบใช้ครั้งเดียวทิ้ง”

เครื่องให้เช่าภาชนะในเซเว่น อีเลฟเว่นไต้หวันที่ผู้บริโภคสามารถเช่าภาชนะได้โดยใช้โทรศัพท์มือถือและส่งคืนหลังการใช้งาน  ©Greenpeace

ร้านแฟมิลี่มาร์ทและร้านค้าอื่น ๆ เริ่มหันมาสนใจธุรกิจปลอดพลาสติกอย่างต่อเนื่อง

นอกจากเซเว่น อีเลฟเว่นแล้วยังมีร้านสะดวกซื้ออีกหลายร้านที่เริ่มหันมาร่วมมือกันแก้ปัญหาขยะพลาสติกแบบใช้แล้วทิ้งเช่นกัน ในเดือนตุลาคม 2563 กรีนพีซไต้หวันจัดเวทีเพื่อสำรวจแนวทางแก้ไขวิกฤตพลาสติก จากผู้ประกอบการธุรกิจร้านค้าปลีก มีผู้เข้าร่วมงาน 177 คน ในจำนวนนี้ เป็นผู้เข้าร่วมจากแฟมิลี่มาร์ทจำนวน 20 คน

ในเดือนมกราคม 2564 แฟมิลี่มาร์ทเริ่มจำหน่ายอาหารพร้อมทานที่ใช้บรรจุภัณฑ์ใช้ซ้ำ ผู้บริโภคสามารถนำบรรจุภัณฑ์มาคืนที่ร้านค้าหลังใช้งาน ร้านค้าจะนำไปฆ่าเชื้อโรคและนำไปใช้ซ้ำในครั้งต่อไป

แฟมิลี่มาร์ทไต้หวันได้ประกาศโครงการนำร่องที่ร้านค้าในเถาหยวน โดยให้ยืมแก้วน้ำแบบใช้ซ้ำ และจำหน่ายอาหารในกล่องอาหารกลางวันที่สามารถนำกลับมาใช้ใหม่ได้ ผู้บริโภคสามารถยืมแก้วน้ำผ่านโทรศัพท์และคืนหลังจากใช้งานเสร็จ แฟมิลี่มาร์ทระบุว่าพวกเขากำลังวางแผนที่จะให้บริการแก้วและภาชนะใช้ซ้ำได้ในร้าน 5 แห่งภายในสามเดือนและในอนาคตจะขยายไปสาขาอื่น ๆ ด้วย

แฟมิลี่มาร์ทขายอาหารปรุงสุกพร้อมภาชนะที่ใช้ซ้ำได้ในร้านสาขาไทเป 101 เพื่อทดลองใช้นโยบายลดพลาสติก  © Greenpeace

นอกจากนี้ บริการจัดส่งอาหารอย่าง Foodpanda ยังทำงานร่วมกับ บริษัทให้เช่าแก้วและภาชนะ “ Good To Go” ในไถหนานเพื่อเสนอทางเลือกที่ปลอดพลาสติกสำหรับผู้บริโภค

“มัดจำภาชนะ” โมเดลนำร่องลดปัญหาขยะพลาสติกของร้านสะดวกซื้อในไต้หวัน

เราจะติดตามวิธีการดำเนินการตามคำมั่นสัญญาในการยุติการใช้พลาสติกแบบใช้ครั้งเดียวทิ้งของร้านค้าปลีก แม้จะดูเป็นการทำงานระยะยาว แต่การลดใช้พลาสติกเป็นเพียงจุดเริ่มต้นของการยุติมลพิษพลาสติกเพื่อโลกของเรา

——