ท่ามกลางสถานการณ์ไวรัสโควิดระบาด ทำให้หลายๆครอบครัวต้องอยู่ที่บ้านกันมากขึ้น และใช้เวลากับสมาชิกในครอบครัวมากขึ้นเช่นกัน กรีนพีซมีเกมและกิจกรรมสนุกๆ มาแนะนำพ่อแม่ผู้ปกครองที่ลูกๆ ในช่วงที่โรงเรียนหยุด เพื่อให้เด็กๆ ได้เรียนรู้เรื่องมลพิษพลาสติก จนนำไปสู่ความเข้าใจในสถานการณ์และเปลี่ยนพฤติกรรมลดใช้พลาสติกใช้ครั้งเดียวทิ้งในที่สุด
เกมและกิจกรรมที่นำเสนอนี้มีทั้งที่เหมาะกับเด็กเล็กวัย 6 ขวบขึ้นไป และเด็กโตอายุ 12 ปีขึ้นไป พ่อแม่ผู้ปกครองสามารถนำไปปรับใช้กับเด็กๆ ของทุกท่านได้อย่างอิสระ เพื่อให้เข้ากับวัยและการเรียนรู้ของพวกเขา
1.พลาสติกมีหลากเรื่องราว
นำของที่ทำจากพลาสติกที่ใช้ในชีวิตประจำวันมาจำนวนหนึ่ง แล้วบอกเล่าเรื่องราววงจรชีวิตของพลาสติกให้เด็กๆ ฟัง เปรียบเทียบให้เห็นชัดเจนถึงระยะเวลาที่มันมีประโยชน์กับระยะเวลาที่มันทำลายสิ่งแวดล้อมว่าแบบไหนยาวนานกว่ากัน
มาเริ่มเตรียมวัสดุอุปกรณ์กันเลย
- พลาสติกที่ทำความสะอาดแล้ว เช่น ขวดน้ำดื่ม พลาสติกหุ้มฝาเครื่องดื่ม ช้อนส้อมพลาสติก ถุงพลาสติก แก้วกาแฟ
- กระดาษรีไซเคิล
- ดินสอสี
ขั้นตอนการเล่น
1.พ่อแม่เลือกพลาสติกที่ใช้ครั้งเดียวทิ้งที่พบได้ทั่วไปและใช้ในชีวิตประจำวันมาให้เด็กๆ ได้เห็น
2.หลังจากนั้น ก็เล่าเรื่องราวของพลาสติกชิ้นนั้นให้ลูกๆฟัง เช่น วงจรชีวิต แหล่งกำเนิด ในแง่ทำไมมันจึงถูกสร้างขึ้นมาและมันจะจบลงที่ไหน ลองให้ลูกวิเคราะห์ถึงระยะเวลาอันสั้นที่มันมีชีวิตเพื่อตอบสนองความต้องการของมนุษย์ เปรียบเทียบกับระยะเวลาอันยาวนานที่มันเป็นมลพิษต่อสิ่งแวดล้อม อ่านข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่นี่
3. ให้เด็กๆ ช่วยกันคิดว่า พลาสติกชิ้นนั้นๆ ส่งผลกระทบต่อธรรมชาติ สัตว์ และมนุษย์อย่างไร และให้เด็กๆ วาดภาพเรื่องราวพลาสติกในความเข้าใจของตนเองลงบนกระดาษที่เตรียมไว้ และแลกเปลี่ยนกับพ่อแม่หรือพี่น้องในบ้าน
4. ก่อนจบกิจกรรม พ่อแม่ลองชวนเด็กๆ พูดคุยถึงแนวทางหลีกเลี่ยงการใช้พลาสติกที่ใช้ครั้งเดียวทิ้ง
2.แต่งแต้มสิ่งของใช้ซ้ำตามใจชอบ
พ่อแม่จัดกิจกรรมให้ลูกๆ แต่งแต้มอุปกรณ์ที่นำกลับมาใช้ซ้ำให้สวยงามตามความชอบของพวกเขาเอง เพื่อสร้างพลังบวกให้เด็กๆ อยากหยุดใช้พลาสติกใช้ครั้งเดียวทิ้ง
มาเริ่มเตรียมวัสดุอุปกรณ์กันเลย
- ปากกากันน้ำ
- แปรงและสีที่ไม่ผสมสารอันตราย
- สิ่งของใช้ซ้ำซึ่งนักเรียนสามารถปรับแต่งได้ เช่น แก้วเซรามิกขนาดเล็ก
- จานและช้อนส้อมที่นำมาใช้ซ้ำได้
- ขวดน้ำดื่มใช้ซ้ำ
ขั้นตอนการประดิษฐ์
1. พ่อแม่จัดเตรียมสิ่งของใช้ซ้ำที่มีอยู่แล้วที่บ้าน เช่น แก้วเซรามิก ช้อนส้อม และขวดน้ำดื่ม ฯลฯ ให้เด็กๆ เลือกชิ้นที่พวกเขาชอบ แล้วให้พวกเขาระบายสีตกแต่งภาชนะใช้ซ้ำของตัวเอง
2. ในขณะที่เด็กๆ กำลังตกแต่งอุปกรณ์ของตัวเอง พ่อแม่ก็ชวนเขาคุยเรื่องการใช้ซ้ำ หรือชวนเขาตั้งคำถามว่า ทำไมเราถึงต้องใช้แก้วพลาสติกล่ะในเมื่อเรามีแก้วเซรามิกสวยๆ อยู่แล้ว เป็นต้น
3.มลพิษพลาสติกคืออะไร?
เอาวัสดุจากธรรมชาติและพลาสติกใช้ครั้งเดียวทิ้งมาประกอบการเล่นกับเด็กๆ เพื่อให้พวกเขารู้สึกเชื่อมโยงการใช้พลาสติก สัตว์ป่า และชุมชนของพวกเขาได้
มาเริ่มเตรียมวัสดุอุปกรณ์กันเลย
- แผนที่โลกขนาดใหญ่
- รูปภาพธรรมชาติสวยงามปราศจากมลพิษ
- วัสดุจากธรรมชาติที่สามารถพบได้ในธรรมชาติอันสวยงามตามรูปภาพที่เตรียมไว้ เช่น ก้อนหิน ใบไม้แห้ง ทราย หญ้า
- พลาสติกใช้ครั้งเดียวทิ้ง เช่น ขวดน้ำ พลาสติกหุ้มฝาเครื่องดื่ม ช้อนส้อมพลาสติก บรรจุภัณฑ์พลาสติก
ขั้นตอนการเล่น
1. พ่อแม่ให้เด็กๆ ดูรูปภาพธรรมชาติที่หลากหลาย และให้พวกเขาพูดถึงธรรมชาติแต่ละที่ และลองทายกันเล่นๆ ว่าธรรมชาติที่พวกเขาเห็นนั้นควรตั้งอยู่ตรงไหนของแผนที่โลก หลักจากนั้น ให้นำรูปภาพไปวางบนแผนที่โลกขนาดใหญ่ที่เตรียมไว้
3. พ่อแม่นำวัสดุจากธรรมชาติมาให้นักเรียนรู้จัก ให้พวกเขาระบุลักษณะของวัสดุแต่ละชิ้น และเลือกว่าวัสดุชิ้นไหนอยู่ในธรรมชาติรูปแบบไหน
4. ต่อจากนั้น พ่อแม่นำพลาสติกใช้ครั้งเดียวทิ้งออกมา ให้เด็ก ๆ อธิบายลักษณะของพลาสติกแต่ละชิ้น และวางมันบนแผนที่โลกและบนรูปภาพธรรมชาติจนเต็มแผนที่
5. พ่อแม่ลองชวนเด็กๆ คิดต่อว่า มลพิษเหล่านี้มีข้อดีหรือข้อเสียต่อสิ่งแวดล้อมและสัตว์ป่า มลพิษอย่างไร และเราจะหยุดใช้มันได้อย่างไร
4.ผจญภัยในโลกมหาสมุทร
ใช้วิดีโอการ์ตูนหรือสารคดีง่ายๆแต่สื่อสารข้อมูลชัดเจน เพื่อจุดประกายความอยากรู้อยากเห็นเกี่ยวกับมลพิษพลาสติก
มาเริ่มเตรียมวัสดุอุปกรณ์กันเลย
- คอมพิวเตอร์ หรือโทรศัพท์
- แอนิเมชั่นชุด ‘Sea Turtle and Girl’s Plastic Story’ หรือ ซีรีย์ ‘Blue Planet II’
ขั้นตอนการเล่น
1. พ่อแม่เปิดแอนิเมชั่นชุด ‘Sea Turtle and Girl’s Plastic Story’ หรือ ซีรีย์ ‘Blue Planet II’ ซึ่งบอกเล่าเรื่องราวมลพิษพลาสติกให้เด็กๆ ดู
2. ชวนลูกๆคุยกันถึงปัญหามลพิษพลาสติกที่เกิดขึ้นในแอนิเมชั่น เช่น สิ่งที่ลูก ๆ ได้เรียนรู้ในแอนิเมชั่น มลพิษเหล่านั้นส่งผลต่อสัตว์ไหม สิ่งแวดล้อมเปลี่ยนไปอย่างไรบ้าง ฯลฯ พ่อแม่ลองให้เด็กๆ ถามคำถามที่พวกเขารู้สึกสะท้อนใจเกี่ยวกับพลาสติกที่เกิดขึ้นในแอนิเมชั่น และพ่อแม่เขียนลงบนกระดาษ
3. ให้พวกเขาช่วยกันเลือกข้อความที่พวกเขาเห็นว่าสำคัญที่สุด และแลกเปลี่ยนกัน พ่อแม่และเด็กๆ ช่วยกันคิดต่อว่าเราจะช่วยกันลดมลพิษพลาสติกได้อย่างไร
5.ชั่วโมงศิลปะ ตัดแปะ สรรสร้างมหาสมุทร
ชั่วโมงของความคิดสร้างสรรค์ที่จะทำให้เด็กๆ มองเห็นภาพใหญ่ของมหาสมุทรที่อุดมสมบูรณ์กับมหาสมุทรที่เต็มไปด้วยมลพิษ โดยใช้เทคนิคการตัดแปะ (collage)
มาเริ่มเตรียมวัสดุอุปกรณ์กันเลย
- กระดาษขนาดใหญ่
- เทปกาว
- วัสดุใช้ครั้งเดียวทิ้งและพลาสติกสะอาด เช่น ขวดน้ำ พลาสติกหุ้มฝาเครื่องดื่ม ช้อนส้อมพลาสติก ถุงพลาสติก แก้ว และจานใส่อาหารพลาสติก
- สีสำหรับทาที่ไม่มีสารพิษ
- แปรง
- กรรไกร
- กระดาษรีไซเคิล
ขั้นตอนการเล่น
1.พ่อแม่และลูกๆ ช่วยกันรังสรรค์กระดาษเป็นมหาสมุทร เช่น ทาสีน้ำเงินหรือหากระดาษสีน้ำเงินมาปิดลงบนกระดาษ แล้ววาดขอบด้านล่างเป็นรูปพื้นมหาสมุทร และวาดรูปคลื่นที่ด้านบน
2.พ่อแม่นำวัสดุใช้ครั้งเดียวทิ้งมาวาง แล้วหยิบขึ้นมาทีละชิ้นและถามเด็กๆ ว่า สิ่งนี้สามารถเล็ดลอดสู่มหาสมุทรได้หรือไม่ ถ้าได้ ให้นำไปแปะลงบนกระดาษสีน้ำเงิน (ซึ่งวัสดุส่วนใหญ่ที่เตรียมไว้สามารถเล็ดลอดลงสู่มหาสมุทรได้)
3. ทุกคนในครอบครัวพูดคุยกันถึงความเสียหายหรือผลกระทบของพลาสติกที่ส่งผลต่อมหาสมุทรและสิ่งแวดล้อม และคิดหาทางออกที่จะรักษาสิ่งแวดล้อมให้สะอาด ไร้ขยะพลาสติก และพวกเขามีส่วนทำให้เป้าหมายสำเร็จได้อย่างไร
4. หลังจากทราบวิธีแก้ปัญหาแล้ว ให้ดึงพลาสติกใช้ครั้งเดียวทิ้งออกจากมหาสมุทร หรือ ช่วยกันสร้างมหาสมุทรแห่งใหม่ที่ปราศจากมลพิษพลาสติก
5. หลังจากนั้น ให้เด็กๆ วาดหรือตัดภาพสิ่งมีชีวิตใต้ทะเลอันอุดมสมบูรณ์ แล้วแปะเพิ่มเข้าไปบนมหาสมุทร
6. กิจกรรมนี้ย่อมต้องมีวัสดุเหลือจากการทำกิจกรรม พ่อแม่ลองให้ลูกๆ พิจารณาวัสดุที่เหลือว่าสามารถนำไปใช้ซ้ำต่อได้หรือไม่ หรือนำไปสร้างสรรค์เป็นสิ่งใหม่อะไรสำหรับกิจกรรมในอนาคต และเน้นย้ำให้เด็กๆ ระลึกเสมอว่า ยิ่งพวกเขาซื้อวัสดุน้อยเท่าไหร่ พวกเขายิ่งสร้างขยะน้อยเท่านั้น
6.Plastic Concentration
จุดหน้าสนใจของเกมนี้คือ ‘สมาธิและการจดจำ’ เด็กๆ จะได้เรียนรู้ว่าพลาสติกใช้ครั้งเดียวทิ้งมีเยอะและเกลื่อนกลาดมากแค่ไหน และพวกเขาจะสามารถนำวิธีการ ‘ใช้ซ้ำและแลกเปลี่ยนสิ่งของกัน’ มาใช้เป็นหนทางนำไปสู่อนาคตปราศจากขยะ
มาเริ่มเตรียมวัสดุอุปกรณ์กันเลย
- ผ้าผืนใหญ่ เช่น ผ้าปูโต๊ะ
- พลาสติกใช้ครั้งเดียวทิ้งที่ทุกคนรู้จักกันดี เช่น
- ฝาขวด
- ขวดน้ำพลาสติก
- อุปกรณ์การกินอาหารแบบพลาสติกใช้แล้วทิ้ง
- ภาชนะใช้อาหารแบบพลาสติกใช้แล้วทิ้ง
- ถุงหิ้วพลาสติก
- บรรจุภัณฑ์พลาสติก
- ฝาครอบแก้วน้ำ
- หลอดพลาสติก
ขั้นตอนการเล่น
- พ่อแม่นำพลาสติกใช้ครั้งเดียวทิ้งทั้งหมดวางกระจายบนโต๊ะ
- ให้เด็กๆ มายืนรอบๆ โต๊ะ แล้วให้เวลาพวกเขา 15 วินาทีเพื่อมองและจดจำว่าพลาสติกชิ้นไหนที่อยู่ใต้ผ้า
- หลังจากนั้น พ่อแม่นำผ้าผืนใหญ่ที่เตรียมไว้มาคลุมพลาสติกทั้งหมด
- ให้เด็กๆ ผลัดกันตอบว่าพลาสติกที่อยู่ใต้ผ้ามีอะไรบ้าง คนไหนจำได้มากที่สุดก็เป็นผู้ชนะ
- ขั้นสุดท้าย พ่อแม่อธิบายลักษณะพลาสติกทุกชิ้นและให้ลูกๆ ช่วยกันคิดว่า พลาสติกชิ้นไหนที่สามารถนำภาชนะใช้ซ้ำมาใช้แทนได้บ้าง
7.แยกขยะลงถังให้ถูกต้อง
เกมนี้ช่วยทดสอบความรู้ของเด็กๆ และสอนให้พวกเขารู้จักการแยกขยะพลาสติกและขยะประเภทอื่นๆ คุณพ่อคุณแม่ลองดูเกมที่ตนเองสนใจและเหมาะกับวัยของลูกๆ เพื่อสร้างจินตนาการ ความคิดสร้างสรรค์ และสนุกไปกับการเรียนรู้ผ่านเกมได้
เกมที่แนะนำนี้เป็นเกมภาษาอังกฤษ ที่ใช้คำศัพท์ง่ายๆ และวิธีการเล่นไม่ซับซ้อน ทั้งครอบครัวสามารถสนุกไปพร้อมกันได้
สิ่งที่ต้องเตรียม
- คอมพิวเตอร์หรือสมาร์ทโฟน
- สัญญาณอินเตอร์เน็ต
- เตรียมเปิดเกมที่จะเล่น เช่น City of Davis Zero Waste games, Recycle Roundup, Turtle Diary, Recycle City, Little Critters
ขั้นตอน
1.หลังจากที่พ่อแม่สอนลูกๆ เกี่ยวกับการรีไซเคิล การหมัก การใช้ซ้ำ และการกำจัดขยะอย่างถูกต้องแล้ว ถึงเวลาที่เด็กๆจะได้ลองเล่นเกมสนุกๆ เพื่อช่วยให้จดจำได้มากขึ้น
2. ถ้าที่บ้านมีเด็กหลายคน อาจให้พวกเขาจับคู่กันเล่น หรือจะเล่นเป็นกลุ่มก็ได้
3. หลังจากเล่นเกมเสร็จแล้ว ทั้งครอบครัวพูดคุยกันถึงการแยกขยะว่า ขยะประเภทไหนต้องทิ้งลงถังแบบไหน และเกมอะไรเล่นยากที่สุด เป็นต้น
หลังจากเล่นเกม อย่าลืมลงมือทำจริงกัน! เริ่มแยกขยะที่บ้าน แยกขยะออกเป็นประเภท ติดป้ายที่แต่ละถังให้ชัดเจน สามารถเริ่มแบ่งตามประเภทโดยดูเพิ่มเติมได้จากที่นี่เลย
