Wetenschappers staan perplex, op de bodem van de oceaan wordt zuurstof geproduceerd zonder dat er licht is! Het wordt dan ook donkere zuurstof genoemd.
In 2013 waren oceaanwetenschapper Andrew Sweetman en zijn team verbijsterd toen hun sensoren zuurstofniveaus op de oceaanbodem in de Stille Oceaan zagen stijgen. In eerste instantie dachten ze dat hun apparatuur kapot was en stuurden ze het terug naar de fabrikant. Maar test na test bevestigde hetzelfde: de zuurstof werd op de bodem van de oceaan gemaakt! En dat druist in tegen alles wat wetenschappers dachten te begrijpen. Want tot dan toe stond vast: voor het maken van zuurstof is zonlicht nodig. Maar dat is nou precies wat er op de bodem van de oceaan niet is.
Wat bleek? Het wonder waar deze donkere zuurstof uit onstaat zijn mangaanknollen. Deze knollen, waar mangaan, kobalt en nikkel in zitten, werken als natuurlijke batterijen. Ze genereren elektrische ladingen die watermoleculen splitsen in waterstof en zuurstof, net zoals een batterij dat doet wanneer deze in zout water wordt ondergedompeld.
Er zijn al theorieën die suggereren dat het leven begon rond hydrothermale bronnen in de oceaan, waar hitte en mineralen een rijke omgeving creëerden voor vroege organismen. De ontdekking van donkere zuurstof voegt een nieuwe laag toe aan deze theorie, wat suggereert dat zuurstofproductie in de diepzee een cruciale rol kan hebben gespeeld in het ontstaan van leven op onze planeet.
En hier stopt het niet, het zou kunnen betekenen dat er leven bestaat op plaatsen waar we ons dat nooit hadden voorgesteld. Deze ontdekking dwingt ons opnieuw na te denken over wat we beschouwen als leefbare omgevingen hier op aarde maar ook op andere planeten.
Deze ongekende ontdekking komt op een kritiek moment. De Clarion-Clipperton Zone, waar deze knollen worden gevonden, wordt bedreigd door diepzeemijnbouw. De metalen in deze knollen zijn zeer gewild door mijnbouwbedrijven.
Mijnbouw in onze oceaan zal onherstelbare schade veroorzaken aan dit unieke en kwetsbare ecosysteem waar we nog steeds nieuwe dingen over ontdekken. Daarom roept Greenpeace op tot een onmiddellijk moratorium op diepzeemijnbouw. De International Seabed Authority (ISA), die de mijnbouw in internationale wateren reguleert, bespreekt momenteel nieuwe regels om bedrijven toe te staan deze metalen te winnen.
Meer dan 25 landen, waaronder het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk, pleiten al voor een moratorium of verbod op diepzeemijnbouw om het zeeleven te beschermen. Nederland zou de bescherming van mariene ecosystemen en biodiversiteit voorop moeten stellen en ook een moratorium steunen.
‘De ontdekking van donkere zuurstof herinnert ons eraan hoeveel we nog moeten en kunnen leren over de diepzee en haar ecosystemen. We moeten extreem voorzichtig zijn! We mogen niet toestaan dat de haast van mijnbouwbedrijven met dollartekens in de ogen leidt tot de vernietiging van een van de meest ongerepte en minst begrepen delen van onze planeet.’ Sascha Landshoff, oceanencampaigner Greenpeace Nederland