Vandaag is de langverwachte visie op landbouw, natuur en voedsel van minister Schouten gepubliceerd. De visie analyseert de problemen in het vastgelopen industriële landbouwsysteem. In het kort betekent dit zo veel mogelijk produceren tegen een zo laag mogelijke prijs. Dit gaat ten koste van boer, natuur, klimaat, landschap en onze gezondheid en dat móet anders. Tot zover is Greenpeace het eens met de minister en zijn we blij dat de minister de realiteit onder ogen ziet. Wat vervolgens wordt gedaan om die problemen aan te pakken is geen daadkrachtig en passend antwoord, terwijl er juist nu actie nodig is. Het is letterlijk twee voor twaalf voor de natuur en ons klimaat.

Business as usual

Er staan veel modewoorden in de visie, zoals ‘natuurinclusieve’ landbouw en ‘kringlooplandbouw’. Dat klinkt allemaal mooi, maar wat hier precies mee bedoeld wordt, blijft onduidelijk. In plaats van een visie die inzet op echte verandering van de vervuilende, industriële landbouw naar een ecologische manier van boeren, lijkt het een pleidooi voor business as usual, waarbij de landbouwsector – net als in de afgelopen decennia – de ergste gevolgen voor natuur en klimaat via symptoombestrijding aanpakt. Helaas heeft dat de sector niet uit de problemen geholpen.

Aan de nieuwe landbouwvisie is geen concreet actieplan verbonden. Minister Schouten wil in overleg met de sector en de maatschappij de doelen verder concreet maken. Echter de gevolgen van de landbouw voor natuur en klimaat zijn al jaren bekend en elke vorm van zelfregulering heeft tot nu toe onvoldoende effect gehad.

Gemiste kans

Dit is dan ook een gemiste kans, want er is een drastische verandering nodig in de manier waarop wij ons voedsel produceren. Dat werd ook deze week onderstreept in de Balans van de leefomgeving, waarin het Planbureau voor de Leefomgeving concludeert dat  een ‘systeemverandering’ in de Nederlandse landbouw nodig is. Greenpeace vindt dan ook dat de overheid met regelgeving moet komen en minder kan verwachten van zelfsturing in de sector. Grote spelers op de markt, zoals bestrijdingsmiddelenfabrikanten, banken en grote vlees- en zuivelproducenten denken in kortetermijnbelangen en niet in systeemverandering op de lange termijn.

Minder is meer

In ons land is de verhouding tussen dierlijke en plantaardige productie totaal uit balans. Dit valt te herstellen met een verandering in ons menu. Meer plantaardige eiwitten, minder zuivel en vlees. Om ontbossing voor soja tegen te gaan is het belangrijk dat koeien gras eten en dat varkens en kippen worden gevoerd met voedselresten. De mest wordt gebruikt om onze gewassen te laten groeien. Greenpeace publiceerde in april het rapport ‘Minder is meer’ dat dieper ingaat op de noodzaak van deze verandering. Dit raakt aan de visie van minister Schouten op ‘kringlooplandbouw’. Maar het herstellen van de kringloop begint bij het herstellen van die balans: het houden van mínder dieren. Toch wordt er in de visie met geen woord over krimpen van de veestapel of minder dieren gerept.

Klimaat en natuur eisen minder dieren

Hoewel minister Schouten een mooie stip aan de horizon zet is het nú tijd voor maatregelen die de natuur, en daarmee onze weidevogels, vlinders en bijen in Nederland beschermen.

We halen de doelstellingen van het klimaatakkoord van Parijs niet, als we niet nú de omslag maken naar een meer plantaardig menu. De stappen die worden gezet binnen het Nederlandse Klimaatakkoord dragen op korte termijn bij om de uitstoot terug te dringen, maar zijn onvoldoende om de doelstellingen voor 2050 te halen. Er is maar een oplossing, en dat is nú al inzetten op minder dieren, die op een betere manier worden gehouden. Een oplossing die zowel de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur als het Planbureau voor de Leefomgeving bevestigden in hun analyses.

Wil je meer weten? Lees hier onze visie op het vlees- en zuivelsysteem in 2050.

Boeren willen verduurzamen

Het onderzoek ‘De Staat van de Boer’ van dagblad Trouw, laat zien dat meer dan 80% van de boeren wil verduurzamen. Helaas zitten veel boeren vast in de fuik van schaalvergroting en efficiëntie. De minister erkent in de visie dat verduurzaming waardering verdiend. Dit is Greenpeace uit het hart gegrepen. Boeren verdienen een eerlijke prijs en ondersteuning om de omslag te maken naar een drastisch andere manier van produceren; ecologisch en met minder dieren. Dit houdt ook in dat boeren niet worden opgezadeld met dure technologische schijnoplossingen die alleen op korte termijn soelaas bieden.

Conclusie

Greenpeace is blij dat minister Schouten de noodzaak voor een omslag in de voedselproductie erkent, maar pleit voor een sturende en kaderstellende rol van de overheid die de sector op het juiste spoor zet. Om zo de grote uitdagingen op het gebied van klimaat én natuur het hoofd te bieden. Alleen dan kunnen we de omslag maken naar een toekomstbestendige landbouw.