Klimaatverandering brengt mensenrechten in gevaar. Bijvoorbeeld het recht op leven, familieleven, werk, educatie, voedsel en gezondheid. De gevolgen van klimaatverandering variëren van extreme en onvoorspelbare weersomstandigheden tot het vaker voorkomen van natuurrampen.
Deze verwoestende gevolgen beperken zich niet alleen tot natuur en milieu, maar hebben ook invloed op het leven van mensen. Wat zijn mijn rechten in de klimaatcrisis?
Hittegolven kunnen leiden tot ernstige gezondheidsproblemen, zoals hitteberoerte of in sommige gevallen zelfs tot sterfte. Dat brengt het recht op leven en het nieuwe recht op een gezonde leefomgeving in gevaar. Ook kunnen mensen vaker te maken krijgen met ernstige overstromingen door zware regenval. Dat kan ervoor zorgen dat mensen hun huis kwijt raken, wat een bedreiging vormt voor hun recht op familieleven.
Klimaatzaken om onze mensenrechten te beschermen
Als jouw mensenrechten in gevaar komen doordat overheden of bedrijven te weinig doen om jou te beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering, kan het een sterke zet zijn om naar de rechter te stappen. De Urgenda-klimaatzaak was wereldwijd de eerste rechtszaak waarbij het argument werd gebruikt dat de overheid mensenrechten schendt door onvoldoende klimaatmaatregelen te nemen. Het succes van de zaak leidde wereldwijd tot vergelijkbare rechtszaken die aantonen hoe belangrijk het stoppen van klimaatverandering is voor iedereen.
Een voorbeeld is de zaak van een Pakistaanse boer die de overheid aanklaagde voor het niet naleven van het klimaatbeleid. Door waterschaarste en hevige stormen als gevolg van klimaatverandering mislukken zijn oogsten en die van andere boeren. Daardoor komen mensen zonder eten te zitten. De rechter oordeelde dat de rechten van de Pakistaanse bevolking worden geschonden door het uitblijven van klimaatmaatregelen.
Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens bevestigde deze maand dat landen de verplichting hebben om inwoners te beschermen en maatregelen te treffen tegen de klimaatcrisis. Klimaatbescherming is een mensenrecht. Europa’s hoogste Mensenrechtenhof zei dat in de zaak van de ‘Klimaseniorinnen’, ook wel de Zwitserse Klimaatoma’s zaak genoemd.
Klimaatverandering heeft serieuze gevolgen voor hun leven en gezondheid. Doordat zij ouder zijn kunnen zij eerder komen te overlijden bijvoorbeeld. Het Hof benadrukt dat internationale standaarden en wetenschappelijke kennis duidelijk laten zien dat de uitstoot van CO2 bijdraagt aan klimaatverandering en een serieus gevaar creëert voor mensenrechten – zowel van huidige als voor toekomstige generaties. Daarom moeten alle Europese landen, los van elkaar, de oorzaken van klimaatverandering stoppen, en ook beschermingsmaatregelen treffen. Dus ook Nederland.
Kwetsbare groepen hardst geraakt
Wereldwijd zijn het juist de mensen die aan de frontlinie van de klimaatcrisis staan die het voortouw nemen in klimaatzaken. Kwetsbare groepen en landen die het minst hebben bijgedragen aan het ontstaan van klimaatverandering worden het zwaarst getroffen door de gevolgen ervan. In reactie daarop is de beweging voor klimaatrechtvaardigheid ontstaan. Deze beweging streeft naar eerlijke behandeling van alle mensen bij het omgaan met de gevolgen van klimaatverandering.
Zo gingen oudere vrouwen in Zwitserland en inheemse mensen van de Torres Strait eilanden naar de rechtbank voor eerlijk klimaatbeleid. Ook jongeren uit de ernstig bedreigde eilandstaat Vanuatu namen succesvol het initiatief om het Internationaal Gerechtshof te verzoeken om een advies uit te brengen over de verantwoordelijkheden van landen voor klimaatverandering.
Kortom, ook jij hebt rechten in de klimaatcrisis. Samen zorgen we ervoor dat onze mensenrechten beschermd worden.
Klimaatrechtvaardigheid voor Bonaire
Ook in Nederland worden we hard geraakt door de klimaatcrisis, sommige mensen nog harder dan anderen. Met name voor de inwoners op Bonaire zijn er nauwelijks plannen om hen veilig te houden in de klimaatcrisis. Daarom stapten inwoners van Bonaire samen met Greenpeace Nederland naar de rechtbank om klimaatrechtvaardigheid te eisen.
- De regering moet de gevaren beperken door de CO2-uitstoot sneller terug te dringen. Maximaal 1,5 graad opwarming kent namelijk kleinere risico’s voor Bonaire en ons allemaal.
- De regering moet plannen maken voor de bescherming van heel Nederland, dus ook voor Bonaire.
Wil jij ook dat de Nederlandse overheid de mensenrechten van iedereen in Nederland beschermt? Zet dan nu je handtekening.
Wil je dieper ingaan op het recht op leven en het recht op familieleven? Lees dan hier verder.
Dit artikel is geschreven door Maud Zijlmans, stagiaire bij Greenpeace Nederland.
