Growing a shittier world together. Dat is de ware slogan van Rabobank. De bank is de sponsor van de natuurverwoesting, onder andere door de stikstofcrisis in Nederland aan te jagen. Hoog tijd dat Rabobank de natuurschade betaalt van zijn smerige sponsorships.
Wie betaalt, bepaalt
Rabobank is dé geldschieter van de Nederlandse boeren: 5 op de 6 boeren heeft er een lening. Dat geeft de bank serieuze invloed op onze voedselproductie. En wat doen ze met die invloed? Alle duurzame praatjes ten spijt, investeerde Rabobank in wat het meeste geld oplevert: zoveel mogelijk dieren op zo’n klein mogelijke oppervlakte. Een verdienmodel met desastreuze gevolgen voor onze natuur en toekomst. Het vergroten van de vee-industrie jaagt de klimaatcrisis, natuurcrisis én stikstofcrisis aan.
Neem de melkveehouderij. Aan het einde van de melkquota in 2015 roken bankiers geld. Steeds dwingender werden ze over wat ‘goed boeren’ inhield. Met gouden bergen, aantrekkelijke voorwaarden en klinkende rapporten palmden ze boeren in om veel meer koeien te houden. Met resultaat: het aantal koeien per boerenbedrijf verdubbelde de afgelopen twintig jaar.
De veestapel groeide, net als de winst van de Rabobank
Het waren niet alleen de koeien waar Rabobank meer geld in zag. Andere veehouders werden ook aangespoord om op te schalen. Met advies én kapitaal van Rabobank bouwden boeren in Nederland hun boerderijen om naar fabrieken tjokvol varkens, koeien en kippen. Onze veestapel is met zo’n 115 miljoen dieren een van de grootste van Europa. Het spreekt boekdelen over de levensruimte en het daglicht die veedieren krijgen. Terwijl het leven van de veedieren steeds armzaliger werd, groeide de rijkdom van Rabobank.
Gevolgen van de stikstofcrisis voor de natuur en onszelf
Veedieren zijn levende wezens, ze eten en poepen. Uit de mest van 115 miljoen veedieren komt veel stikstof vrij. Die stikstof verstikt als een stille sluipmoordenaar onze natuur. Maar de intensieve vee-industrie vormt niet alleen een gevaar voor dieren en natuur. Het brengt ook de gezondheid van de mens in gevaar: onze lucht wordt minder schoon, ons drinkwater vuiler en ons klimaat heter.
Boeren in de schulden
Sommige boeren varen wel bij de intensieve vee-industrie. Maar voor veel boeren werkt het helemaal niet, die zijn gestopt of knopen met moeite de eindjes aan elkaar. De verdubbeling van de melkkoeien uit het begin van dit artikel ging gepaard met een halvering van het aantal melkveehouderijen. Een deel van de boeren kampt met torenhoge schulden. De uitbreiding die Rabobank aan hen verkocht, is niet goedkoop. De benodigde technologie is peperduur, denk aan computers, robots en machines.
Inmiddels leven boeren met een nieuwe angst. De schaalvergroting die de Rabobank zo winstgevend achtte, is niet houdbaar voor onze natuur en voor het klimaat. Veel boerenbedrijven moeten daarom weer krimpen en een ecologische omslag maken, of stoppen. Een hard gelag, na jarenlang van investeren en hard werken.
De spekkoper van de stikstofcrisis: Rabobank
Deelt Rabobank de angst voor de afloop van de stikstofcrisis met de boeren? Dat waag ik te betwijfelen. De samenleving vangt immers alle klappen op. Nu de natuur echt op omvallen staat, maakt de overheid bijna 25 miljard euro vrij om de landbouw te hervormen en een flink aantal boeren uit te kopen. Met dat geld kunnen de boeren de bankleningen netjes aflossen. Gemeenschapsgeld gaat dus regelrecht van de belastingbetaler naar Rabobank.
Is dat eerlijk?
De bankiers namen grote risico’s. Al zo’n 30 jaar weet Rabobank dat de grote veestapel en de bijbehorende stikstofuitstoot een probleem is voor de natuur. Toch bleef de bank aanmoedigen tot schaalvergroting, zelfs bij boerenbedrijven die pal naast beschermde natuurgebieden liggen. Onverantwoord, dat was ook al onze boodschap in 2019 toen we schreven over de ‘Vleeszeepbel van Rabobank’, maar de serieuze signalen waren geen reden voor Rabobank om te stoppen met leningen voor de vee-industrie. Dus nee, het is niet eerlijk dat de belastingbetaler opdraait voor het afbetalen ervan.
Wat moet er gebeuren?
De profiteur van de stikstofcrisis dient mee te betalen aan de oplossing: ecologische landbouw met minder veedieren. De maatschappelijke schade van de veehouderij, mede door lucht- en watervervuiling, komt neer op 100 miljard euro. Daarvan is 3,1% toe te rekenen aan Rabobank, wat neerkomt op 3,1 miljard euro. Hoog tijd dat Rabobank de rekening betaalt voor de stikstofcrisis en de schade die is veroorzaakt.
Op dit moment laat Rabobank de gemeenschap het probleem oplossen dat de bankiers tot stand hebben gebracht. Terwijl de bank haar rol in de stikstofcrisis heeft toegegeven en daar ook excuses voor maakte. Dat de bank daar snel weer op terug kwam (wellicht uit vrees voor claims), neemt niet weg dat het de hoogste tijd is de rekening te vereffenen.
Gelukkig vindt ook een meerderheid in de Tweede Kamer het niet eerlijk om alleen boeren en belastingbetalers te laten opdraaien voor de kosten van de stikstofcrisis. Het kabinet moet onderzoeken hoe het banken, leveranciers en afnemers kan verplichten mee te betalen aan de oplossing. Vooralsnog blijft ingrijpen door de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit uit. Hij laat het aan de banken zelf om met plannen te komen. En die plannen zijn nu nog onvoldoende.
Wat ons betreft is de maat vol. We willen dat Rabobank concreet maakt hoe het zijn natuurschade gaat herstellen. Daarvoor is in ieder geval dit nodig:
1. Stop het financieren van industriële landbouw die leidt tot natuurverwoesting
2. Betaal voor de schade die is aangericht in binnen- en buitenland – te beginnen met minimaal 3,1 miljard euro in Nederland en 9,5 miljard euro in Brazilië
Stop de smerige sponsorships van Rabobank
Rabobank is trotse sponsor van natuurverwoesting, dierenleed en veel te veel stikstof. De winsten zijn voor Rabobank, de schulden voor de boeren en de gevolgen mag de samenleving dragen. Dat moet stoppen.
Rabobank is al jarenlang trotse sponsor van natuurverwoesting, dierenleed en veel te veel stikstof. De bank loopt lachend weg met de winst en wie draait hiervoor op? De boer, de samenleving en het klimaat. Vind jij ook dat dit moet stoppen?