“All beings are equal”, de mens is niet verheven boven een boom, dier of plant. Inheemse volken geloven dat al eeuwen en voegen daad bij woord door in perfecte balans met de natuur te leven. Van de innige band profiteert zowel mens als natuur. Helaas wordt deze band ruw verbroken door mensen die de natuur wel vooral als winstmiddel zien.
Inheemse mensen zeiden het al jaren. Pas nu het wetenschappelijk is onderbouwd gaat men luisteren: ‘Wij weten het allerbest hoe ons landschap behandeld moet worden’.
Sommige wetenschappers stellen zelfs dat zij het beter doen dan ‘de natuur met rust laten’ en wijzen daarvoor bijvoorbeeld naar het Amerikaanse British Colombia. De bossen van de oorspronkelijke bevolking zijn veel rijker aan plant- en boomsoorten, dan andere nabije plekken.
Wederkerigheid staat bij deze volken centraal. Alleen gebruiken wat je nodig hebt. Niet alleen nemen, maar ook teruggeven aan de natuur. Het is verweven in het Inheemse leven. In Trouw vertelt klimaatactivist Hindou Oumarou Ibrahim, opgegroeid bij de Mbororo’s in Tsjaad: “Tijdens een sprokkeltocht voor brandhout weet ieder Mbororo-kind; je neemt maar een paar takken mee, nooit alles. Anders heb je volgend jaar niets meer.”
Het is ons land.
Het respect voor de natuur straalt ook van André Karipuna af. Zijn land herken je via Google Maps eenvoudig: een groene oase tussen gelige kale landbouwgronden, waar het Amazonewoud al verwoest is. “We vinden ons bos fijn, nee we houden van ons bos.” zegt hij in dit indrukwekkende interview.
Hij leidt ons rond en laat zien hoe bedrijven de bomen markeren die zij ‘mogen’ vernietigen. “Ze doen alsof het land van hen is, ze hebben het al verdeeld. Maar wij weten dat het ons land is, zij breken bij ons in. Wij zijn diegenen die de natuur hier beschermen.”
Je kunt je bijna niet voorstellen hoe dat is. De beelden van een afgebrand Amazonewoud doen ons al pijn. Laat staan dat je de bomen kent, de rivieren, weet waar de dieren leven, wanneer welke planten bloeien… Als je de Amazone op je duimpje kent, erover leert van je ouders en grootouders, hoe zou het dan voelen dat onbekenden met een kruisje claimen wat ze gaan afbranden? “Wij zijn met te weinig om ze te stoppen, daarom doen ze het”, zegt André.
Toestemming van de lokale overheid
De toestemming voor bedrijven komt vaak van de lokale overheid. Dat omschrijft Veronika uit de Papuaanse gemeenschap in Kebar, tijdens een vergadering met Inheemse vrouwelijke activisten op het ministerie van Buitenlandse Zaken, mede georganiseerd door Greenpeace Nederland.
Veronika: “Wij willen die palmoliebedrijven helemaal niet in ons gebied. Maar die bedrijven kloppen aan bij lokale overheid, en die geeft hen gewoon toestemming. De gemeenschap vertrouwt er in eerste instantie op dat zij weten wat ze doen. Al snel blijkt dat de bedrijven volledig losgeslagen van onze gemeenschap aan het werk gaan. Ze kappen het bos, ook de plekken dichtbij onze dorpen, waar wij voedsel verbouwen. Daarom komen we in opstand.“
Opgeven is volgens Veronika en haar mede-activisten geen optie. “We blijven protesteren, want zonder het bos kunnen wij niet leven. We zijn afhankelijk van het bos en de dieren daar.” Mede-activist Magda uit Jayapura zegt met dezelfde hartstocht: “Wij zijn de bossen, het is onze identiteit. Als de bossen verdwijnen, verdwijnen wij.”
De onmisbare Inheemse bescherming
De onmacht is invoelbaar. En dat terwijl we de Inheemse bevolking zo dankbaar mogen zijn. Hun rol op de aarde is onmisbaar. Inheemse volken maken nog maar 5% uit van de totale bevolking. Alsnog nemen ze 80% van alle biodiversiteit onder hun hoede. Je leest het goed: deze extreme minderheid beschermt een gigantisch deel van de wereldwijde natuur. Zonder die bescherming zouden we al totaal verloren zijn.
Of bekijk het van de andere kant. Je vindt de Inheemsen in ecologische kerngebieden zoals het Congobekken of de Amazone. Daar hebben ze duizenden jaren in harmonie met de natuur geleefd. Wat als ze dat niet gedaan hadden? Hoe was de wereld eraan toe geweest als zij dezelfde houding hadden aangenomen als de westerse kapitalisten?
Activist Rosita, ook uit Jayapura: “Wat die bedrijven doen is zo schadelijk voor het bos. Ze zien niet dat het bos een cadeau is, niet alleen voor ons, maar voor de hele wereld. Het is leven.”
Samen tegen klimaatverandering
Om de opwarmende aarde te keren moeten we uitstoot terugdringen én regenwouden herstellen. Minder uitstoten, dat is ons Westerse pakkie-an. Maar als we de biodiversiteit willen beschermen, moeten we de Inheemse volken beschermen. Zij weten wat er moet gebeuren, dat leren ze van jongs af aan.
“Wij leren onze kinderen alles over het bos. Het is onderdeel van onze geschiedenis en onze cultuur. We nemen verantwoordelijkheid voor het bos, net zoals het bos voor ons zorgt”, aldus Rosita.
Het Inheemse perspectief wordt nog te vaak genegeerd in goedbedoelde groene plannen. Maar dat is aan het veranderen. Greenpeace werkt wereldwijd samen met allerlei Inheemse volken. We brachten 114 duizend steunbetuigingen aan Inheemse leiders over aan de minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. We blijven strijden voor een bossenwet waarin ook de mensenrechten van Inheemse volken verzekerd zijn. In oktober liepen we mee met de solidariteitsmars voor Indigenous Liberation Day.
Maar de tijd gaat als een lopend vuurtje. In dezelfde week van de mars deelden we een dramatische statistiek. In de maand september is een Amazonegebied verwoest, zo groot als de provincie Utrecht. Inmiddels is 17% van de Amazone verdwenen. Bij 25% kan het woud zichzelf niet meer herstellen, zelfs niet met hulp van hun oude menselijke vrienden.
Doe mee