Belo Monte betekent in het Portugees prachtige berg. Maar ik denk dat de meeste Brazilianen van die naam een nare smaak in hun mond krijgen. Belo Monte is tegenwoordig ook een stuwdam die in de rivier de Xingu wordt gebouwd (zie foto). Het is niet zomaar een dam, maar de op drie na grootste ter wereld en het meest controversiële project midden in het Braziliaanse Amazoneregenwoud. Ruim 50.000 hectare tropisch bos wordt ervoor verwoest en 25.000 mensen raken ontheemd. Volgens een milieueffectrapportage zou nog eens 137.000 hectare regenwoud verloren gaan door de indirecte effecten van de bouw en valt 100 kilometer van de rivier droog.
De afgelopen 20 jaar is het maatschappelijke verzet tegen de dam fel en intens geweest. Er lopen nog steeds 12 rechtzaken en 1,3 miljoen Brazilianen hebben een manifest tegen de bouw ondertekend. Maar van de beroemde ‘Salami-techniek’ kun je het als bezorgde burger niet winnen. Zeker niet als president Dilma Rousseff het mes hanteert. Het zit zo: projecten die gevoelig liggen moet je nooit in een keer erdoor proberen te krijgen, maar beetje bij beetje. Dat valt veel minder op. Daarom heeft Rousseff op dit moment maar een deel van de bouw goedgekeurd. Succes op de lange termijn is daarmee gegarandeerd, zeker bij dit soort kostbare projecten. Want eens komt ook het punt dat er al te veel is geïnvesteerd.
Van diezelfde president heeft de Amazone nog meer te vrezen. Vorige maand zijn de aanpassingen in de Braziliaanse boswet door het congres geloodst. Ik moet eigenlijk ‘verslechteringen’ schrijven, want er komt meer ontbossing, minder bescherming én amnestie voor criminelen die in het verleden illegaal hebben gekapt. De wetswijzigingen liggen nu op Rousseffs bord en alleen zij kan de verslechteringen tegenhouden. Het tegengeluid heeft inmiddels buitengewone proporties aangenomen: kerken, de landloze beweging, sociale- en mensenrechtenorganisaties, de verenigingen van kleine landeigenaren en milieuorganisaties werken allemaal samen om Rousseffs oordeel positief te beïnvloeden.
Ook vanuit de Amazone werken we hard om de dame in Rio op andere gedachten te brengen. Maar mijn nuchtere Hollandse deel blijft maar verbijsterd de vraag stellen: ‘Waar is het hier misgegaan?!’ Brazilië was een trotse natie die liet zien dat economische ontwikkeling hand in hand kon gaan met een duurzaam en groen beleid. Het was een rolmodel voor andere landen in ontwikkeling. Nu ligt Brazilië op ramkoers om het zorgvuldig opgebouwde beleid voor natuur en milieubescherming te verwoesten ten faveure van een kleine groep grootgrondbezitters en multinationals. Ik begrijp er niets van. Jij wel?
Doe mee, stuur een e-mail: Dilma: save the Amazon, veto the new Forest
Hilde Stroot, campagneleider bossen, woont sinds januari met haar gezin in de Braziliaanse stad Manaus. Daar werkt ze op het Greenpeace-kantoor mee aan de bescherming van de Amazone. De komende maanden houdt ze ons regelmatig via een blog op de hoogte.