De productie van plastic neemt exponentieel toe. Maar, het verzet tegen de plasticindustrie óók. Plasticproductie heeft een grote schadelijke impact op mensenlevens en de natuur. Verzet van groepen wereldwijd werkt, maar de uitdaging neemt toe.
Plastic voedt de klimaatcrisis
Miljardeninvesteringen uit onverwachte hoek schroeven de plasticproductie verder op. En dat terwijl plastic de klimaatcrisis voedt. In het verleden waren veel analyses over de klimaatimpact van plastic alleen gericht op de uitstoot tijdens de productie. Wetenschappers sloten de grote ‘upstreambijdrage’ van fossiele grondstoffen uit: zo rekenden ze bijvoorbeeld grootschalige lekkages en uitstoot van methaan tijdens het boren naar gas en olie niet mee. Ook de impact van plastic dat verwerkt moet worden aan het einde van de levensloop werd niet meegerekend.
Maar iedere fase in de levensloop van plastic draagt bij aan de klimaatcrisis. In 2019 publiceerde CIEL een rapport over de uitstoot van plastic waarbij de gehele productie werd meegenomen vanaf het boren naar gas en olie. Hieruit blijkt dat er nu al 108 miljoen ton CO2 vrijkomt bij de mondiale plasticproductie–evenveel als 200 kolencentrales! De productie van plastic wordt steeds omvangrijker, met bedrijven als Coca Cola, PepsiCo en Nestlé als grote aandrijvers van de mondiale plasticproductie.
De druk op grote vervuilers om te stoppen met fossiele brandstoffen wordt flink opgevoerd en dat maakt ze onrustig. Door de dreiging van verliezen in de transport en energie-sector zoeken ze andere markten. Bedrijven als Shell, Amarco, Total, en BP investeren miljarden in chemische industrie en plasticproductie–zo blijkt uit onderzoek van Greenpeace United States. Als we de groei van de plasticproductie laten gebeuren, liggen we op koers om dit tegen 2050 te verdubbelen. En dat terwijl de plastic-productie nu al erg schadelijke gevolgen heeft voor velen.
Plastic, ongelijkheid en gezondheid
Gemarginaliseerde groepen en mensen in de meest getroffen gebieden komen in opstand tegen de grote aanjagers van de plastic-productie. Docent en activist Sharon Lavigne eist samen met de burgerbeweging ‘Rise St. James’ aandacht op voor een gebied langs de Mississippi rivier, dat de ‘Cancer Alley’ (kankersteeg) wordt genoemd. Ze zegt hierover: “[vervuilende industrieën] komen naar zwarte gemeenschappen omdat ze denken dat niemand iets zal zeggen.” Uit de data in de VS en in Groot Brittannië blijkt inderdaad dat deze industrieën meer dan drie keer zo vaak worden geplaatst bij gemeenschappen met lage-inkomens en voornamelijk mensen van kleur.
Een plasticfabriek in je achtertuin heeft een grote impact. “Het plastic dat we in ons dagelijks leven gebruiken, de chemicaliën die worden gebruikt om die items te maken, worden uitgestoten in de lucht. En dat ademen we in.” aldus Lavigne. Kanker komt in deze regio al 50 keer vaker voor vanwege de vele chemische processen die nodig zijn voor plasticproductie.
Op een mondiale schaal zie je dat de last van de plasticproductie steeds meer komt te liggen bij landen in Zuid Azië, Zuidoost-Azië en Afrika ten behoeve van de vraag naar plastic in de Verenigde Staten, Europa en China. Ook de impact van plastic afval ligt vooral in het ‘mondiale Zuiden’– zo exporteren veel rijke landen hun plastic afval om er maar vanaf te zijn. Vaak gaat plastic afval naar landen voor ‘recycling’, maar eindigt op illegale stortplaatsen. De impact van plasticproductie is zo niet eerlijk verdeeld, waardoor de bedrijven die het meeste plastic laten produceren niet verantwoordelijk worden gehouden voor de pijn die de plasticproductie elders veroorzaakt. De plastic-giganten gaan voor de weg met het minste weerstand en dus over de ruggen van mensen met minder privileges.
Actie werkt!
Overal ter wereld wordt gepoogd nieuwe productie-faciliteiten te bouwen en dit is een bedreiging voor klimaat, gezondheid en mensenrechten. We moeten dus samen in verzet komen tegen plasticproductie en daar zit veel inspiratie. Neem Sharon Levigne die vertelde over de impact van de plastic-productie op haar gemeenschap. Ze bouwde aan een grote burgerbeweging als verzet tegen de komst van nieuwe faciliteiten. Guess what? Levigne en Rise St. James stopten de bouw van een $1,25 miljard-kostende plasticfabriek in de Cancer Alley.
Op de Filipijnen komen activisten met Greenpeace in actie. Bij het Nestlé hoofdkantoor in Manila werd geprotesteerd om het bedrijf verantwoordelijk te houden voor het aanjagen van de grote plastic-crisis in Zuidoost-Azië. Al 500 lokale overheden hebben daar nu een verbod op wegwerpplastics, maar wat er echt nodig is is een nationaal verbod. Greenpeace Filipijnen strijdt hiervoor samen met jongerengroepen en andere bondgenoten. Ook strijden ze voor beleid dat rekening houdt met de gehele levensloop van plastic, van de olie uit de grond tot de plasticsoep.
Wat Sharon Levigne in de Verenigde Staten en de plastic-activisten op de Filipijnen voor elkaar hebben gekregen inspireert ons internationale werk! Omdat de plastic-giganten alsmaar groeien willen we een ambitieus en bindend VN-plasticverdrag dat de gehele plastic-keten gaat reguleren en vooral de plasticproductie terug gaat dringen. Ook eisen we dat lokale en nationale overheden werken met de gemeenschappen die het meest worden geraakt in de plasticproductie, -vervuiling, -gebruik of -afval. Zo staan we voor rechtvaardig plasticbeleid!
Per minuut belandt een vuilniswagen aan plastic afval in zee. Roep producenten op wegwerpplastic uit te bannen. Teken de petitie!