In de Zembla-uitzending van 28 januari erkende Rabobank mede-verantwoordelijk te zijn voor het veroorzaken van de huidige landbouwproblemen. Op vrijdag 26 maart stelt niemand minder dan Eurocommissaris Frans Timmermans, dat de bank, die 85% van de landbouwsector financiert, haar foute leningen moet afschrijven. En dat is niet meer dan logisch! Al in 2019 riepen wij de Rabobank op haar verantwoordelijkheid te nemen, haar leningen in de vee-industrie af te schrijven, en te investeren in ecologische landbouw. 

© Greenpeace / Marten van Dijl

Ecologische landbouw is een goede ‘business case’

Met ecologisch boeren lossen we niet alleen het aandeel van de landbouw aan de natuurcrisis door stikstof en het intensieve gebruik van bestrijdingsmiddelen op, maar dit levert bovendien 12,48 Mton aan CO2-besparing op. En omdat er ook minder dieren zullen zijn, helpt ecologisch boeren ook bij het voorkomen van een volgende pandemie. Ecologische landbouw met drastisch minder dieren is dan ook een goede business case, zo bleek uit de maatschappelijke kosten-batenanalyse die onderzoeksbureau Ecorys heeft uitgevoerd. 

Doorgaan op de huidige weg heeft de maatschappij alleen al in 2018 6,9 miljard euro gekost! Daarvan werden 5,5 miljard euro veroorzaakt door de veehouderij. Dat is onder meer doorberekend in schade aan natuur, het klimaat en onze volksgezondheid. Daarbij zijn de kosten voor ontbossing in het buitenland nog niet eens in meegenomen. De komende 10 jaar is jaarlijks gemiddeld 2,6 miljard euro nodig om boeren op een rechtvaardige manier te helpen in de nodige omslag. Met de voorwaarde dat zoveel mogelijk boeren en goede boterham kunnen verdienen met minder dieren. 

Rabo moet bijlappen in plaats van belastinggeld toe krijgen

Met deze omslag zijn dus grote bedragen gemoeid. Dit geld zou niet alleen door de belastingbetaler moeten worden opgehoest, laat staan, dat belastinggeld, zoals Investico aantoonde (deels) terugvloeit naar de bank: Rabo, die ook het afgelopen jaar nog miljarden aan leningen uit heeft staan in vlees en zuivel, zou hieraan bij moeten dragen door de benodigde leningen van boeren in de vee-industrie af te schrijven, zoals ook Timmermans stelt. Zo krijgen boeren mogelijkheid om de omslag te maken, geven we onze natuur weer de ruimte om te herstellen en draagt de landbouw tegelijkertijd bij aan de aanpak van de klimaatcrisis.

Wat heeft Timmermans gezegd?

“Als we niet snel van beleid veranderen dan dreigen we 1 miljoen soorten te verliezen. Maar dat betekent dat het ecosysteem niet meer werkt en dat betekent ook dat onze gezondheid rechtstreeks bedreigd wordt. Maar bovenal betekent het ook dat de landbouwproductie enorm zal afnemen.” Daarom wijst ook Timmermans nu naar de financiële sector: “Die bedrijven zouden goed geadviseerd zijn om snel te beginnen met het afschrijven van die leningen.”

Eurocommissaris Frans Timmermans wil dat de Europese landbouw veel duurzamer wordt: 25 procent van de landbouw moet volgens Brussel in 2030 biologisch zijn en het bestrijdingsmiddelengebruik moet worden gehalveerd. Bedrijven die de intensieve landbouw financieren, moeten volgens hem hun verantwoordelijkheid nemen. “Ik zeg tegen de Rabobank en dat zeg ik tegen alle financiële instellingen, kijk eens goed naar je boeken. Welke leningen die je hebt uitstaan, hebben nog toekomst?” Investeringen in landbouw die de biodiversiteit bedreigen, zou de bank moeten afschrijven. “Want als ze dat niet doen, hebben ze over een aantal jaren leningen in de boeken staan die niets meer opbrengen, die ze helemaal kwijt zijn.” 

Foute vertragings-lobby

Uit de Zembla-uitzending van 25 maart wordt ook duidelijk op welke manier banken, zuivelcoöperaties en producenten van bestrijdingsmiddelen in Brussel tegen Europese plannen voor verduurzaming van de landbouw lobbyen of zich verzetten ze zich tegen krimp van de veestapel. Zo blijkt dat de Rabobank, samen met partijen als agri-lobbyclub LTO en de Nederlandse Zuivelorganisatie, tijdens de onderhandelingen voor het Klimaatakkoord, een brief naar de voorzitter van de sectortafel Landbouw en Landgebruik, Pieter van Geel, heeft gestuurd. Daarin staat dat ‘een onderzoek’ op korte termijn, gericht op het introduceren van ‘volumemaatregelen’, oftewel krimp van de veestapel,  in strijd is met het regeerakkoord en daarom ‘niet acceptabel’ is. Terwijl krimp volgens vele wetenschappers onvermijdelijk is. De brief kun je hier lezen. 

We zetten de belangrijkste feiten nog even voor je op een rij: 

  • De landbouw, en dan vooral de veehouderij, is verantwoordelijk voor zo’n 65% van de in Nederland geproduceerde neerslag van stikstof die onze unieke natuur letterlijk verstikt.
  • De sojateelt voor veevoer leidt tot grootschalige ontbossing en schending van mensenrechten in landen als Brazilië. 
  • De broeikasgassen die vrijkomen door de 115 miljoen dieren die in Nederland worden gehouden dragen bij aan klimaatverandering. Om de doelstellingen van het Parijsakkoord te halen zal de veestapel drastisch moeten krimpen.
  • De landbouw zorgde al in 2018 voor 6,9 miljard euro aan maatschappelijke kosten voor natuur, klimaat en onze gezondheid. Aandeel veehouderij: 5,5 miljard euro. 
  • Veel boeren zitten vast in het systeem van schaalvergroting en intensivering. De boerenstand is sinds het jaar 2000 gehalveerd en in 2018 leefde 38% van de boeren onder de lage inkomensgrens. 
  • Binnen Europa scoren we laag als het gaat om het aandeel biologische landbouw: slechts 4% in 2019. In datzelfde jaar zat het Europese gemiddelde op zo’n 8,5%. Onlangs heeft de Europese Commissie besloten dat 25% van de Europese landbouw biologisch moet zijn in 2030, dus er is werk aan de winkel.

Redenen genoeg om ervoor te pleiten het roer in de landbouw flink om te gooien naar een voedselsysteem dat goed is voor klimaat, natuur én boer!

Wat betekent dit voor jou?

Onze duizenden supporters, de actie van Extinction Rebellion en de oproep van Timmermans laten zien dat er telkens meer maatschappelijke en politieke druk komt om banken, zoals de Rabobank én de overheid hun verantwoordelijkheid te laten nemen voor de noodzakelijke omslag in de manier waarop ons voedsel wordt geproduceerd. Maar we zijn er nog niet! Blijf je dus uitspreken richting je bank, koop meer biologisch voedsel en eet minder vlees en zuivel. Wil jij in actie komen voor een duurzaam voedselsysteem? Hou dan onze website de komende tijd in de gaten, meld je aan als vrijwilliger, en abonneer je op onze nieuwsbrief.

Meer weten?