Criminelen die de afgelopen jaren stukken niemandsland in het Amazonegebied illegaal hebben ingenomen en gekapt, ontvingen 10 december 2019 een groot kerstcadeau van de Braziliaanse president Bolsonaro. Met een voorlopig presidentieel decreet legaliseert hij deze landroof. Het bos en zijn oorspronkelijke bewoners zijn wederom de grote verliezers van de anti-milieuagenda van de huidige Braziliaanse regering
Met de nieuwe wetgeving laat de Bolsonaro-regering zien dat milieucriminaliteit loont in de Amazone. © Victor Moriyama/Greenpeace
President doet wat hij kan om natuurbescherming te verzwakken
Eén ding moet je de president Bolsonaro nageven: hij doet wat hij beloofde rondom (het opheffen van) bosbescherming. Tijdens de presidentiële campagne vorig jaar herhaalde hij keer op keer dat hij een einde ging maken aan de zogenaamde “industrie van boetes en straffen”, zoals hij de regels om de natuur te beschermen noemde.
Sinds hij aan de macht is, heeft hij stelselmatig alle instanties die de natuur moeten beschermen, verzwakt. De nieuwe minister van Milieu is een klimaatontkenner en de overheidsinstantie die toezicht houdt op naleving van milieuwetgeving (IBAMA) is uitgekleed. Nu sluit Bolsonaro het jaar dus af met een wetsvoorstel ten gunste van illegale houtkappers, landjepikkers en groorgrondbezitters die nabij gelegen bossen in brand steken.
Nog meer legalisering van illegaal bezet bosgebied
Het is niet voor het eerst dat landroof via wetgeving wordt gelegaliseerd. Maar de nieuwe wettekst rekt de slechte wetgeving nog verder op: Bolsonaro wil toestaan dat openbare gronden die vóór mei 2014 illegaal bezet waren, gelegaliseerd worden, met de mogelijkheid om deze te verlengen tot 2018 (!). Het gaat dan om stukken natuur die van niemand zijn.
Ook wil hij illegale bezettingen legaliseren voor veel grotere stukken land dan voorheen mogelijk was. De territoriale rechten van familiale boerengemeenschappen en inheemse en lokale groepen, evenals de milieubescherming komen nu nog verder in de verdrukking.
Niemands land wordt iemands land
Uit onderzoek van het Amazon Environmental Research Institute (IPAM) blijkt dat 35% van de ruim 900.000 hectare Amazoneregenwoud dat tussen augustus 2018 en juli 2019 werd vernietigd, plaatsvond op openbare gronden; terrein dat dus niet in het Braziliaanse kadaster is toegeschreven aan een eigenaar. Het gebrek aan regulering van het grondbezit is een van de onderliggende problemen die ontbossing en geweld tegen kleine boeren, inheemse en lokale gemeenschappen in de hand werken. Met dit decreet gooit Bolsonaro olie op het vuur: door diefstal van niemandsland te vergoelijken, legaliseert hij feitelijk de vernietiging van het grootste regenwoud ter wereld.