Terwijl het kabinet onlangs het klimaatakkoord presenteerde, werd in de EU het grootste vrijhandelsakkoord ooit gesloten: de EU-Mercosur-deal. Dat is een vrijhandelsakkoord dat ontbossing stimuleert en waar premier Rutte vierkant achter lijkt te staan. Dat gaat niet samen met de klimaatambities van het kabinet.
Een vliegtuigje sprayt pesticiden over de sojaproductie in de Braziliaanse Cerrado regio. Beeld: Marizilda Cruppe
Na jaren onderhandeling maakte de EU afgelopen vrijdag bekend de handen ineen te hebben gesloten met een aantal Mercosur-landen, waaronder Brazilië. De kern van die deal draait om Duitse auto’s versus Zuid-Amerikaans vlees. De EU zet hiermee haar deuren wagenwijd open voor producten die flink lagere standaarden hanteren met betrekking tot pesticidengebruik en GMO’s dan de producten die we binnen onze eigen grenzen produceren. De Mercosur-landen zijn nu al jaarlijks goed voor ruim 300 miljoen kilo kippenvlees en 250.000 ton rundvlees voor de EU.
Veeteelt grootste aanjager ontbossing
In Brazilië en omstreken zal de deal een impuls geven aan de landbouwindustrie, waaronder rundvlees, met nog meer bosvernietiging tot gevolg. Veeteelt is de grootste aanjager van ontbossing in het Amazonegebied. Ongeveer 63 procent van de ontboste grond is omgezet in weides voor koeien. Zo werd in 2018 in totaal achtduizend vierkante kilometer van het Braziliaanse Amazonegebied verwoest.
Sinds Jair Bolsonaro in Brazilië aan de macht is, staan bosbescherming en de mensenrechten ernstig onder druk. Volgens de in januari verkozen Bolsonaro moeten producenten niets in de weg staan. Hij noemde dat zelfs de belangrijkste taak van zijn regering afgelopen maand.
De Mercorsur-deal geeft een totaal verkeerd signaal aan Bolsonaro. Juist nu zou de EU zeer terughoudend moeten zijn bij de import van producten die leiden tot ontbossing. De EU zou haar invloed via de handelsrelatie met Brazilië moeten gebruiken om deze kwalijke zaken aan de kaak te stellen. Maar wat doet ze? Met deze deal wordt het importeren van vlees alleen maar makkelijker. De EU geeft ruim baan aan mijnheer Bolsonaro en kijkt de andere kant op, zolang deze producten maar goedkoop kunnen worden ingekocht.
Oneerlijke concurrentie op Nederlandse markt
De Mercosur-deal is een strop voor zowel de Nederlandse boeren als de kringlooplandbouwvisie van minister Schouten. Doordat in Brazilië de productiestandaarden laag zijn of zelfs ontbreken, ontstaat oneerlijke concurrentie op de Nederlandse markt. Duurzaam en lokaal geproduceerde producten zullen het afleggen tegen de spotgoedkope producten uit Zuid-Amerika, waardoor er een wezenlijk risico is dat de verduurzaming van de Europese en Nederlandse landbouw stagneert. Dit kan zelfs leiden tot een uitholling van de EU-standaarden, onder het mom van een ‘gelijk speelveld’. Terwijl we na jarenlange schaalvergroting en intensivering juist een transitie nodig hebben naar ecologische landbouw om onze biodiversiteit en het klimaat te beschermen.
Mensenrechten aan bod – ná de deal
Vorige week werd de minister-president ter verantwoording geroepen in de Tweede Kamer over zijn lobby voor de deal. Hoewel hij lobby wel als onderdeel van zijn takenpakket zag, gold dat niet voor de taak om daar verantwoording over af te leggen. Hij stuurde minister Blok in zijn plaats naar de Kamer, die vervolgens suste dat bosvernietiging, het klimaat en de mensenrechten heus nog wel aan bod komen. Na het sluiten van de deal. Door deze deal te sluiten, is de EU haar wisselgeld voor deze afspraken al kwijt. De EU heeft geen enkele stok achter de deur met deze deal, zoals minister Blok vorige week ook zelf beaamde. Met deze deal prevaleren opnieuw de korte termijn economische belangen boven de leefbaarheid van onze planeet.
Tweede Kamer aan zet
De komst van de Mercosur-deal is nog geen uitgemaakte zaak, elke lidstaat dient nog in te stemmen met het akkoord. Daarom roepen wij de Tweede Kamer op om deze deal alsnog ongedaan te maken. Het is pure hypocrisie om enerzijds plannen te maken om klimaatdoelen te halen, ontbossing te willen stoppen en een noodzakelijke groene transitie te bewerkstelligen in onze landbouw en tegelijkertijd een deal te ondertekenen die al deze plannen ondermijnt. Handelsverdragen zoals deze werken pas voor mens en natuur als de duurzaamheidseisen in de kern, dus als bindende maatregelen, in zo’n deal worden opgenomen.
Dit opinieartikel werd op 5 juli 2019 gepubliceerd bij de Volkskrant