Greenpeace heeft in tien Europese landen monsters van het water uit sloten, beken en rivieren genomen in regio’s waar veel vee-industrie en industriële akker- en tuinbouw is gevestigd. Diepgravende analyse van deze monsters naar bestrijdingsmiddelen, antibiotica en meststoffen in het laboratorium leidt tot de conclusie dat in heel de EU de intensieve landbouw en veeteelt zorgt voor grote vervuiling van het water en het milieu.
© Michael Löwa / Greenpeace
De landen waar Greenpeace op onderzoek uitging zijn Oostenrijk, België, Denemarken, Frankrijk, Duitsland, Italië, Polen, Spanje en Groot Brittannië. Ook in Nederland zijn op drie verschillende locaties monsters genomen door de onderzoekers. Deze locaties zijn in Noord Brabant (kanaal de Lage raam), Limburg (de Snepheiderbeek) en in de Gelderse vallei (de Groote Wetering). Dit zijn allemaal kleine sloten en beekjes.
Bestrijdingsmiddelen en meststoffen in het water
In de drie Nederlandse geteste samples zijn – net als op veel andere plekken in de rest van Europa – verboden middelen gevonden in het oppervlaktewater. De aangetroffen hoeveelheid bestrijdingsmiddelen verschilt per gebied. In Brabant en Gelderland gaat het over een totale hoeveelheid van 14 en 7 aangetroffen middelen, waarvan respectievelijk 4 en 6 middelen zijn verboden voor gebruik. De absolute uitschieter was de Snepheiderbeek, waar een totaal van 41 verschillende soorten bestrijdingsmiddelen werd gevonden, waarvan 9 illegale stoffen.
Het nitraatgehalte in het water van de Snepheiderbeek (Limburg) is te hoog voor een goede bescherming van vissen, amfibieën en andere waterdiertjes. In kanaal de Lage Raam (Brabant) is het nitraatgehalte gelijk aan deze ecologische drempelwaarde. Pijnlijk, want juist dit is een ecologisch belangrijke laaglandbeek. In één van de watermonsters werd een hoog gehalte van het zware metaal cadmium gevonden. Deze watervervuiling kan samenhangen met gebruik van veel fosfaatkunstmest.
In het water van de beken in Nederland werden overigens geen resten van diergeneesmiddelen aangetroffen. Dat is voor deze specifieke gebieden een goed teken, maar helaas niet representatief voor heel Nederland. Uit een een quikscan voor het ministerie van Infrastructuur en Milieu blijkt dat, hoewel het onderzoek niet heel talrijk is, regelmatig resten van antibiotica worden gevonden. Met name lokaal oppervlaktewater, water uit rioolwaterzuiveringsinstallaties en reservoiren voor drinkwaterproductie worden relatief veel van deze stoffen gevonden.
Nitriet en fosfaat konden helaas niet worden meegenomen in dit Greenpeace onderzoek; er kon niet worden voldaan aan strenge eisen voor conservering van de monsters en snelle analyse. Omdat dit ten koste gaat van de betrouwbaarheid van de uitkomsten van de analyse en Greenpeace de lat hoog legt wat betreft de kwaliteitseisen, is ervoor gekozen de samples niet op deze stoffen te onderzoeken.
En nu?
Bestrijdingsmiddelen, meststoffen en diergeneesmiddelen zijn afkomstig uit de industriële landbouw. Greenpeace roept in het bijzonder Minister Schouten van landbouw op om alles in het werk te stellen om onze landbouw om te vormen naar een ecologische voedselsysteem dat zonder bestrijdingsmiddelen kan, waarbij er geen mestoverschot meer is en waar het gebruik van diergeneesmiddelen nog verder ingeperkt wordt. Dit kan alleen door om te beginnen onze vastgedraaide vee-industrie in te krimpen. De minister moet de kans van de herziening van het Europese landbouwbeleid en de landbouwsubsidies aangrijpen om de ecologische landbouw een duw in de goede richting te geven.
Lees het Greenpeace rapport ‘Dirty waters – How factory farming pollutes European rivers’ voor meer achtergrond over dit onderzoek.