We staan zij-aan-zij met omwonenden van grote vervuilers
Grote vervuilers Tata Steel en Chemours liggen onder vuur, omdat ze de gezondheid van omwonenden schaden. Omwonenden van beide bedrijven deden eerder samen met advocaat Bénédicte Ficq aangifte, waarna het Openbaar Ministerie een strafrechtelijk onderzoek instelde. Om de omwonenden te steunen, sluit Greenpeace Nederland zich aan bij de aangifte tegen Chemours en Tata Steel. Die grote vervuilers brengen niet alleen de volksgezondheid in gevaar, maar ook de natuur en het klimaat.
Ernstig ziek
Meer dan 150.000 mensen leven in de gemeenten direct rondom Tata Steel en worden dagelijks blootgesteld aan gevaarlijke stoffen. Het RIVM toonde vorig jaar aan dat omwonenden van de staalfabriek een grotere kans hebben om ernstig ziek te worden. Ze leven gemiddeld ook minder lang. Onderzoekers concludeerden dit jaar dat de situatie in de praktijk nog een stuk erger is dan het RIVM schetst. Omwonenden voeren al jarenlang actie voor een schone leefomgeving en deden in 2021 aangifte, gecoördineerd door Stichting Frisse Wind.Nu!
Omwonenden van Chemours maken zich zorgen over gevaarlijke PFAS-stoffen die het bedrijf in het milieu heeft gebracht. Verenigd in Stichting Stop PFAS – Stop Chemours stonden zij onlangs voor de 200e keer voor de poort van het bedrijf met hun zogenoemde emmertjesprotest. Namens zo’n 4.000 mensen deed Bénédicte Ficq vorig jaar aangifte tegen het chemiebedrijf. Het Openbaar Ministerie doet nu onderzoek of er genoeg grond is om zowel Chemours als Tata Steel voor de strafrechter te slepen.
Schandalige onthullingen
In artikel 173a van het Wetboek van Strafrecht staat dat niemand opzettelijk schadelijke stoffen in het milieu mag brengen, waardoor gevaar voor de volksgezondheid ontstaat. Uit onthullingen van Zembla en EenVandaag blijkt echter dat beide bedrijven al decennialang op de hoogte waren van de vervuiling en de gevaren. Tata Steel wist bijvoorbeeld al in 1975 dat er hoge concentraties kankerverwekkende stoffen vrijkwamen. Toch werd er niet ingegrepen en is de informatie achtergehouden voor omwonenden.
Niet ingrijpen als je weet dat jouw bedrijfsvoering leidt tot ernstige vervuiling en daar jarenlang mee doorgaan, dat is een keuze. Geboekte winsten niet investeren in het verbeteren van een vervuilend productieproces, ten koste van mens en milieu, is een keuze. Greenpeace vindt het belangrijk dat de strafrechter zich buigt over de vervuilende activiteiten van Tata Steel en Chemours. Onze vraag aan de rechter: mogen leidinggevenden zomaar beslissingen nemen die de gezondheid van omwonenden schaden of de omgeving aantasten? En kunnen zij verantwoordelijk worden gesteld voor de gevolgen?
CEO’s kiezen tussen winst of gezondheid
Omwonenden van vervuilende industrieën krijgen in de praktijk veel te weinig bescherming. De provincie is als bevoegd gezag met de omgevingsdienst verantwoordelijk voor het toezicht en de handhaving op grote vervuilers, maar kan nauwelijks opboksen tegen grote bedrijven als Tata Steel en Dupont/Chemours, die miljoenen uitgeven aan dure advocaten om elke milieumaatregel aan te vechten. Opgelegde dwangsommen betalen ze gewoon. Daarom is het belangrijk dat het strafrecht wordt ingezet om leidinggevenden van dit soort bedrijven tot de verantwoording te roepen.
Andy Palmen, directeur van Greenpeace Nederland: ‘De CEO’s van deze bedrijven maken een keuze tussen meer winst boeken of meer maatregelen nemen om de gezondheid van omwonenden te beschermen. Het is tijd dat de hoogste bazen van deze grote vervuilers zich hiervoor verantwoorden bij de strafrechter.’
‘We staan voor een omslagpunt’
In samenspraak met omwonenden van Tata Steel en Chemours en advocaat Bénédicte Ficq sluit Greenpeace Nederland zich aan bij de lopende aangiften tegen beide bedrijven. Joop Keesmaat van Stichting Stop PFAS – Stop Chemours: ‘We zijn blij dat Greenpeace aangifte doet, want met dat extra gewicht zou de weegschaal van Vrouwe Justitia toch zeker naar de goede kant moeten overhellen. En zoals ik iedere zaterdagochtend bij ons wekelijkse protest voor de deur van Chemours zeg: “Wij gaan dit winnen”.’
Stichting FrisseWind.nu coördineerde de aangifte tegen Tata Steel. Bestuurslid Jaap Venniker: ‘Het is een enorme steun dat Greenpeace zich bij de zaak aansluit. Het OM kan hier niet omheen. We staan voor een omslagpunt. De tijd dat ziekmakende uitstoot wordt gedoogd en de buren van grote vervuilers met hun gezondheid betalen, is voorbij.’
Minister, ga voor een schoon en groen Tata Steel