2023 was het warmste jaar ooit geregistreerd en de verwoesting door klimaatgevolgen grijpt snel om zich heen. Het lukt regeringen en grote vervuilers nog altijd niet om dit tempo bij te benen met klimaatactie. Je kunt moedeloos worden van het gebrek aan daadkracht, maar vergeet niet dat er in 2023 ook veel wél is gebeurd.
Dankzij de moed en vastberadenheid van velen die strijden voor een betere wereld konden we een mooie lijst samenstellen van belangrijke overwinningen voor de aarde. Dit zijn de 7 meest inspirerende.
COP28 luidt het einde in van het fossiele brandstoftijdperk
© Marie Jacquemin / Greenpeace
De 28e internationale klimaattop in Dubai stuurde een ongekend signaal naar de wereld: het doek valt voor het fossiele brandstoftijdperk. Bijna elk land ter wereld heeft ingestemd met de overgang van fossiele brandstoffen naar hernieuwbare energie – en om daar flink in te investeren. Het is een historische doorbraak in 28 jaar van klimaatonderhandelingen.
De missie is verre van voltooid. De overeenkomst kent echter veel mazen en tekortkomingen. Zo ontbreekt er een duidelijke oproep voor een uitfasering van fossiele brandstoffen. En is is nog veel te doen, zoals het maken van een eerlijk en snel implementatieplan.
Het werk, de kennis en de praktijken van Inheemse volken erkend als het meest effectief voor bescherming van de biodiversiteit
Op de 15e Biodiversiteitstop van de Verenigde Naties (COP15) werden het werk, de kennis en de praktijken van Inheemse volken erkend als het meest effectieve middel voor bescherming van de biodiversiteit. De Kunming-Montreal-overeenkomst plaveit de weg om van Inheems geleide conservatiemodellen, de standaard te maken bij het beschermen van de biodiversiteit.
Inheemse volken vertegenwoordigen 5% van de mensheid, maar beschermen 80% van de biodiversiteit op aarde. De Kunming-Montreal-overeenkomst moet hun grondgebied respecteren, hun rechten waarborgen en bij besluiten moeten zij effectief deelnemen en – op voorhand en goed geïnformeerd – hun toestemming verlenen.
Meer lezen: De mensen die onze biodiversiteit beschermen
De Verenigde Naties stemmen in met een wereldwijd oceanenverdrag
© POW / Greenpeace
In maart 2023 werd geschiedenis geschreven toen de Verenigde Naties – na bijna twee decennia van onderhandelingen – instemden met een wereldwijd oceanenverdrag. Dit verdrag maakt de weg vrij voor de bescherming van de oceanen. Het opent de deur naar de oprichting van een netwerk van reservaten, zodat in gebieden over de hele wereld fragiele ecosystemen en zeeleven kunnen herstellen en gedijen.
In juni 2023 werd het verdrag formeel aangenomen in New York en in september 2023 ondertekenden verschillende landen het verdrag, waarbij ze beloven om tegen 2030 ten minste 30% van de oceaan te beschermen. Onze missie is nu om het oceanenverdrag op de sterkst en snelst mogelijke manier in te zetten!
Meer lezen: Een historisch oceanenverdrag
Verzet tegen diepzeemijnbouw groeit
© Martin Katz / Greenpeace
In juli 2023 kreeg de controversiële diepzeemijnbouwindustrie geen groen licht. Greenpeace mobiliseerde genoeg oppositie om de gok van de industrie om toestemming te vragen averechts te laten werken. Regeringen bij de International Seabed Authority (ISA) van de VN weerstonden de commerciële druk om in te stemmen met een ‘mijnbouwcode’ en spraken duidelijk politieke weerstand uit tegen het toestaan van diepzeemijnbouw op korte termijn.
Toen Greenpeace begon met het werk tegen diepzeemijnbouw in oktober 2022, steunden 8 landen een stop op deze destructieve praktijk. Een jaar later is het aantal regeringen dat oproept tot een stop verdrievoudigd! Greenpeace-kantoren hebben een cruciale rol gespeeld om regeringen voor ons te winnen, zelfs onder landen die historisch gezien pro-mijnbouw zijn zoals Canada, Brazilië, het VK en Mexico.
Meer lezen: Wat is diepzeemijnbouw?
Uitstoot van luxe en privéjets kritisch bekeken
© Marten van Dijl / Greenpeace
Dit jaar werden luxe-uitstoot en privéjets op de internationale agenda gezet. Samen met bondgenoten leidde de druk van Greenpeace tot een golf van politieke verandering in de hele EU. Voor het eerst werd de regulering van privéjets besproken tijdens een vergadering van de EU-Transportraad. Oostenrijk, Frankrijk en Nederland willen de Europese wetten voor vliegreizen versterken. Schiphol stelt een verbod op privéjets voor en België voerde een belasting in op privéjets en korteafstandsvluchten. Portugal kondigde een koolstofbelasting aan op privévluchten.
De volgende stap is om privéjets wereldwijd te verbieden. Privéjets zijn de meest vervuilende en ongelijke vorm van transport. Ze verbieden is een kwestie van rechtvaardigheid.
Meer lezen: De uitstoot van privéjets
De mensenrechtenkwestie van de klimaatcrisis voor ’s werelds hoogste gerechtshof
© Steven Lilo / Greenpeace
Een historische primeur voor klimaatrechtvaardigheid: de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties (UNGA) vroeg het Internationaal Gerechtshof (ICJ) om een advies over de plicht van landen om de mensenrechten te beschermen tegen de klimaatcrisis. En wat vervolgens de juridische gevolgen zijn als landen deze plicht schenden.
Een groep rechtenstudenten, nu bekend als Pacific Islands Students Fighting Climate Change, had de zaak naar de Verenigde Naties gebracht. Daarna werd hij overgenomen door de regering van Vanuatu. Greenpeace werkte nauw met hen samen om steun te krijgen van VN-lidstaten over de hele wereld.
Vreedzaam openbaar protest is een recht
© Jose Luis Roca / Greenpeace
Op 27 juni 2023 deed het Europees Hof voor de Rechten van de Mens uitspraak in de langlopende zaak van de Arctic 30 tegen Rusland. Er werd geconcludeerd dat de Russische autoriteiten de 28 Greenpeace-activisten en twee freelance journalisten willekeurig hebben vastgehouden en hun recht op vrijheid van meningsuiting hebben geschonden.
In september 2013 werd de groep activisten, later bekend als de Arctic 30, gearresteerd op verdenking van piraterij. Op het Greenpeace-schip Arctic Sunrise protesteerden zij tegen de olieproductie in de Noordelijke IJszee, toen Russische commando’s dit schip betraden. Het schip werd in beslag genomen en de activisten brachten twee maanden door in detentiecentra in Rusland voordat ze (eerst op borgtocht) werden vrijgelaten.
Wil jij ook in actie komen voor natuur en klimaat? Volg deze link!
Greenpeace bestaat uit gewone mensen die samen het onmogelijke mogelijk maken, dat kan vanuit jouw huiskamer, ons kantoor, op straat en op zee. Samen gaan we voor echte verandering.