De situatie in Japan overtuigt mij steeds meer van het standpunt dat de wereld nauwelijks doorheeft hoe het met haar energiehuishouding gesteld is. En dan heb ik het voor de verandering eens niet over de nog steeds voortemmerende kernramp daar, maar over de gehele post-Fukushima energiesituatie.
Ik kan me herinneren dat nucleair lobbyist prof. Tim van der Hagen ten tijde van de ramp de kijkbuiskindertjes verzekerde dat het grootste probleem zou zijn dat de kerncentrale geen stroom meer zou kunnen leveren. Kapitaalvernietiging was het en een ramp voor de stopcontact minnende Japanners. Japan haalt immers 30 procent van haar elektriciteit uit kernenergie, wat moest er van de natie worden als een deel daarvan zou wegvallen?
Mannen in pakken waren het er over eens. Het licht zou uitgaan in Japan, industrie zou stilvallen,
Armageddon!
Correctie: Japan haalde 30 procent van haar elektriciteit uit kernenergie. Direct na de ramp zijn niet alleen de reactoren van Fukushima Daiichi van het net gehaald. Alle centrales die in onderhoud waren of een APK op de planning hadden staan, zijn ook van de balans verdwenen. Het blijkt dat de lokale overheden er niet zo happig op zijn om de centrales weer aan te zetten, dus momenteel staat driekwart van de kerncentrales stil. Met al het geplande onderhoud en de grote weerstand van de Japanse bevolking tegen het heropstarten van de centrales, is er kans dat in het voorjaar alle (!) 54 reactors buiten gebruik zijn.
Ik kreeg vandaag een mail van mijn Japanse collega’s. Ondanks dat de stekker uit 40 reactors is getrokken zijn er nog geen blackouts geweest.
Tot zover het elektriciteitstekort. Het blijkt dat de Japanners wonderwel omgaan met het verlies aan elektriciteitsproductie. Ze doen het licht vaker uit als ze een kamer uitlopen, de neonverlichting op straat en in eettentjes heeft plaatsgemaakt voor maanlicht en sfeerlampen. De grote industrie maakt goede afspraken over productietijden en het gros van de bevolking heeft waarschijnlijk de verwarmde wc-bril uitgezet. Vooral dat laatste moet je niet onderschatten. Voor warme Japanse billen was al gauw een kerncentrale ter grootte van Fukushima nodig. Kwestie van prioriteiten dus: een kernramp versus ultra-comfortabel poepen.
Er waren nog meer sombere voorspellingen. Schone energie zou too little, too late zijn om de Japanners te verzekeren van een kernenergievrije toekomst. En ik geef toe, op de zeer korte termijn lost Japan een deel van haar elektriciteitsvraagstuk op met gas (niets mis mee als transitiebrandstof overigens). Maar met het volgen van het nieuws de laatste paar maanden, ben ik gaan snappen waarom alle technische hoogstandjes uit Japan lijken te komen. Die Japanners gaan namelijk niet zitten klagen, ze gaan gewoon aan het werk. Als ze dan geen kerncentrales meer kunnen bouwen, dan worden het zonnecentrales. Geen gerommel in de polder met wel/niet/misschien wat stimulans voor zonnepaneeltjes op het dak. Nee, meteen een megaproject dat 100.000 huishoudens van stroom kan voorzien. Zelfs de maan wordt niet uitgesloten als locatie voor zonnepanelen. Onhaalbaar? Misschien. Maar Japanners denken graag buiten de gebaande paden. En dat heeft ons toch maar mooi karaoke gebracht.
Derde voorspelling die niet uitkwam: de evacuatie van honderdduizenden mensen zou tijdelijk zijn. Overheidsfuntionarissen hebben bekend gemaakt dat ernstig besmette gebieden rond de centrale decennia verboden gebied zullen blijven, misschien nog wel langer.
Ik kan alleen maar hopen dat de Japanners daar ook iets slimmigs op zullen bedenken. Maar voorlopig gun ik de evacuees een mooi nieuw en energiezuinig huis, betaald door TEPCO. En zonnepanelen op de maan.