Fossiele reclames, je ziet ze langs de weg, op televisie of in de krant. Grote vervuilers gebruiken advertenties om hun vervuiling te verbloemen. Gelukkig zetten steeds meer gemeenten nu stappen om fossiele reclames te verbieden. Maar we zijn er nog niet. Daarom hebben we met Reclame Fossielvrij deze toolkit gemaakt. Hiermee kan je direct aan de slag om ook jouw gemeente vrij van fossiele reclame te maken.
Hoe fossiele reclames de klimaatcrisis aanwakkeren
Overstromingen in Limburg, extreme hitte op de noordpool of hongersnood in Kenia. De gevolgen van de klimaatcrisis worden steeds heviger. Maar ondertussen zie je de reclames van de grootste veroorzakers van deze crisis overal om je heen. Daarmee wakkeren zij de klimaatcrisis alleen maar verder aan:
- Meer uitstoot. Reclame voor fossiele producten, zoals een spotgoedkope vakantie vlucht, leidt tot meer verkoop en dus tot meer CO2-uitstoot. Een voorbeeld: door een reclamecampagne verkocht Audi 132.700 extra auto’s, die samen 5.175.300 ton CO₂ uitstoten. Zo wakkeren fossiele reclames de klimaatcrisis verder aan.
- Vervuiling verbloemen. Met reclames poetsen grote vervuilers hun imago op. Dat wordt ook wel greenwashing genoemd. Je ziet glimmende advertenties vol windmolens, maar ondertussen gaat business as usual de vervuiling door. Of bijvoorbeeld KLM, waarvan de ‘Urban Trail’ hardloopwedstrijd zelfs op school is gesignaleerd. Maar ondertussen brengt hun uitstoot de toekomst van die leerlingen in gevaar.
- Burgers en politici misleiden. Ook misbruikt de fossiele industrie reclames om schijnoplossingen te promoten. Neem Shell: deze grote vervuiler adverteert dat je met 1 eurocent per liter je klimaatschade kan ‘compenseren’. Misleiding, volgens de Reclame Code Commissie. Dit soort misleiding en marketing voor schijnoplossingen vertraagt de échte klimaatactie, die zo hard nodig is.
We kunnen fossiele reclames verbieden
Gelukkig hebben we een oplossing om die fossiele reclame aan te pakken. De overheid kan fossiele reclame verbieden. Zo pakken we het probleem bij de wortel aan. Want waarom mogen de grote veroorzakers van de klimaatcrisis nog adverteren?
Luchtvervuiling, die de fossiele industrie veroorzaakt, leidde naar schatting in 2018 tot 8,8 miljoen doden wereldwijd. Net als de tabaksindustrie schaadt de fossiele industrie onze gezondheid. Maar tabaksreclame is verboden. Waarom fossiele reclame nog niet?
Gelukkig zien we dat steeds meer gemeente stappen zetten om een eind te maken aan fossiele reclame. Al zes grote steden leggen fossiele advertenties aan banden, zie de kaart hieronder. Zo heeft Amsterdam in een convenant met de reclame-aanbieder in de metro vastgelegd dat advertenties voor fossiele producten (zoals vliegreizen) niet toegestaan zijn.
Dit gebeurt ook dankzij inwoners van die steden, die hun stem hebben laten horen. Als nog meer mensen zich laten horen, kunnen we nog meer gemeenteraden overtuigen fossiele reclame te weren.
Wat jij kan doen
Start een burgerlobby richting de nieuwe gemeenteraad
Je kunt je gemeente vragen om:
- fossiele reclames te weren uit de openbare ruimte. Het gaat dan bijvoorbeeld om reclame op openbaar vervoer, bushokjes, metrostations, tramhokjes, grote reclamebanners aan panden en mupi’s.
- geen evenementen of activiteiten van de fossiele industrie te subsidiëren.
- aan sportclubs en culturele organisatie de voorwaarde stellen om geen sponsoring van de fossiele industrie en de luchtvaart- en auto-industrie meer te accepteren.
Hoe pak je dat aan?
- Verzamel mensen om je heen die net als jij genoeg hebben van fossiele reclame. Samen sta je sterker, is activisme leuker en bovendien – niet onbelangrijk – zijn politici gevoelig voor aantallen. Ook wie iets zegt is belangrijk. Dus weet jij de steun te verwerven van die ene bekende lokale ondernemer of artiest die veel gezag geniet? Dan begin je op een 1-0 voorsprong. Zit je nog niet bij een lokale klimaatgroep? Kijk hier voor een overzicht van groepen en stuur een mailtje om je aan te sluiten. Hier vind je ook informatie om een groep te starten.
- Kies een partij of gemeenteraadslid die je als eerste wilt benaderen. Dit kan bijvoorbeeld een politieke partij zijn waar je lid van bent, of een partij die flink meters maakt op het klimaatdossier.
- Stuur een mail naar een gemeenteraadslid. Bijvoorbeeld Daarvoor kun je deze voorbeeldmail gebruiken.
- Gemeenteraadsleden hebben heel veel dossiers. Grote kans dat ze jou vragen om meer informatie. Laat ons weten in welke stad je hiermee aan de slag gaat en wij kunnen jou en de gemeenteraadsleden helpen als jullie vragen hebben.
- Is het gemeenteraadslid positief? Dan kun je ze helpen met een een concepttekst voor een motie. Hier is een voorbeeldmotie waarmee een gemeente fossiele reclame uit de gemeente kan weren.
Veelgestelde vragen
Wat kan ik nog meer doen?
Zeker! Hier nog een paar tips.
- Doe aan ‘brandalism’
Maak parodieën van (fossiele) advertenties in jouw gemeente of het OV. Bijvoorbeeld reclame voor vliegen, vervuilende auto’s of van de fossiele industrie. Breng deze parodie naar het origineel om zo te laten zien hoe gek het is dat in tijden van klimaatcrisis geadverteerd wordt voor fossiele producten, diensten en bedrijven. Inspiratie: http://brandalism.ch/
- Spoor scholen aan om de banden met fossiel te verbreken
De fossiele industrie beïnvloedt via het onderwijs kinderen en jongeren. (zoals Shells kinderfestival Generation Discover, lesmateriaal van Shell). De fossiele industrie heeft ook een dikke vinger in de pap in universiteiten. Met een verbod op fossiele reclame maken we daar een einde aan. Tot het verbod er is, kunnen onderwijsinstellingen het goede voorbeeld geven en hun banden met de fossiele industrie verbreken.
- Vraag culturele instellingen en sportclubs om te stoppen met fossiele sponsoring
De fossiele industrie gebruikt culturele instellingen en sportclubs om in een goed blaadje te komen van de maatschappij. Met een (lokaal of landelijk) verbod op fossiele reclame maken we daar een einde aan. Tot het verbod er is, kun jij je culturele en sportieve instelling aansporen om het goede voorbeeld te geven en om hun sponsorcontracten met de fossiele industrie te beëindigen (zie de acties van Fossil Free Culture). - Zet foto’s van de fossiele reclames in je gemeente op social media
Maak foto’s als je fossiele reclames ziet binnen je gemeente. Post ze op social media en tag je gemeente, politieke partijen in je gemeente en natuurlijk Greenpeace Nederland (Twitter: @GreenpeaceNL) en Reclame Fossielvrij (Twitter: @FVReclame). Zo laat je aan je gemeente en aan ons zien hoe wijd verspreid fossiele reclames zijn. Heb je geen social media? Mail ze dan naar ons!
Wat is fossiele reclame?
Onder fossiele reclame verstaan we: alle reclame, sponsoring en marketing van de fossiele industrie (zoals Shell of Exxon), luchtvaartindustrie (zoals KLM of Schiphol) en de auto-industrie (zoals Volkswagen of Land Rover).
Kan je fossiele reclame verbieden?
Ja, gelukkig wel. Net als tabaksreclame wettelijk verboden is, kan zo’n verbod ook ingesteld worden voor reclame van fossiele bedrijven. Let op: het is niet genoeg om alleen reclame voor vliegen, SUVs en fossiele producten (zoals olie en gas) te verbieden. Ook de greenwashing reclames van de fossiele industrie moeten verboden worden.
Wat kan de gemeenteraad doen?
Partijen in de gemeenteraad kunnen verschillende dingen doen:
- een initiatiefvoorstel doen of een motie indienen om in het beleidskader buitenreclame, de reclameverordening of de APV op te nemen dat fossiele reclames niet meer toegestaan zijn.
- aan het college van B&W vragen om in nieuwe contracten standaard op te nemen dat fossiele reclame niet meer is toegestaan
- aan het college van B&W vragen om vooruitlopend op een ban alvast met exploitanten met nog lopende contracten in gesprek te gaan om te vragen of ze vrijwillig willen stoppen met fossiele reclames.
- aan de verantwoordelijk wethouder vragen om een oproep te doen aan de regering voor een landelijk verbod.
Is fossiele reclame geen vrijheid van meningsuiting?
Op het moment dat het recht op vrije meningsuiting van de ene persoon of bedrijf een ander schaadt, mag de vrijheid van meningsuiting ingeperkt worden.
Een reclameverbod is een normaal instrument van de overheid op het moment dat een product ernstige maatschappelijke schade kan veroorzaken. Zo zijn er reclameverboden voor tabak, flitsleningen en babyvoeding voor zuigelingen. Ook pleiten partijen om reclame gericht op kinderen en jongeren aan banden te leggen.
Fossiele reclame vergroot de uitstoot en vormt een rem op effectieve klimaatmaatregelen. Dat verergert klimaatverandering en brengt zo schade toe aan onze leefomgeving en luchtkwaliteit en brengt daarmee ook mensenrechten in gevaar. Een reclameverbod is dan een logisch middel om deze ernstige schade tegen te gaan.
Heb je nog meer vragen? Stuur ons een mailtje op [email protected].
Deze toolkit is gemaakt door Reclame Fossielvrij en Greenpeace Nederland. Je kan deze toolkit gebruiken om namens je eigen organisatie je gemeente op te roepen om fossiele reclame te verbieden.
Doe mee