Stel niet uit tot morgen, wat je vandaag kunt doen. Mijn moeder heeft die uitspraak vele malen herhaald, in de hoop haar onwillige gezinsleden aan de afwas/ kamer opruimen/ huiswerk maken etc te krijgen. Toen was ik daar natuurlijk niet zo van gecharmeerd, tegenwoordig betrap ik mezelf regelmatig op dat gewraakte gezegde.
Appel, Boom….
Zou minister Verhagen met hetzelfde credo zijn opgevoed? Zijn beleid voor kernafval doet vermoeden van niet. Nederland produceert al sinds de jaren 60 kernafval, maar het probleem van de groeiende radioactieve vuilnisbelt blijft politiek Den Haag voor zich uitschuiven. Radioactief afval gaat sinds 1986 naar de COVRA in Vlissingen, waar het tijdelijk wordt opgeslagen in afwachting van een definitieve bergplaats. Het probleem is daarmee geparkeerd, wat goed klinkt maar uiteindelijk weinig zoden aan de dijk zet. Het zoiets als stof onder het tapijt vegen, het ziet er mooi uit voor het bezoek maar je huis wordt er echt niet schoner van.
Nu zijn we bij Greenpeace geen voorstander van het dumpen van kernafval in de bodem, zoals het kabinet wil. Kernafval blijft 240.000 jaar gevaarlijk en er is nul zekerheid dat ondergrondse eindberging veilig is. De enige echte oplossing voor het afvalprobleem is dan ook te stoppen met kernenergie. Momenteel houdt Verhagen zijn poot echter stijf, dus het is verstandig om de toekomstplannen van onze leiders eens onder de loep te leggen.
Of nou ja, plannen. In 1989 ging men er nog vanuit dat het afval rond de eeuwwisseling naar een eindberging zou gaan. Ruim 10 jaar na het verstrijken van deze deadline is besloten een nieuwe planning maar eens extra ruim te nemen: volgens de COVRA zal het Nederlandse kernafval niet voor 2130 zijn laatste rustplaats bereiken. In de 60 jaar dat kernenergie bestaat zijn er al vier generaties kerncentrales ontworpen, maar het vinden van een oplossing voor de viezigheid die er bij komt kijken is kennelijk of een stuk ingewikkelder. Of een te weinig populair klusje?
Dit soort schattingen zijn niet meer dan koffiedik kijken, bedoeld om het debat over kernafval(opslag) te omzeilen. Wie gaat zich tenslotte druk maken om iets dat pas over een eeuw in zijn achtertuin terechtkomt? Een periode van 5 jaar is voor de meeste mensen al nauwelijks te overzien.
Misschien lukt het in de huidige omstandigheden nog ook, om het vraagstuk kernafval een eeuw vooruit te schuiven. De kerncentrale in Borssele draait in principe tot 2033 door. Het Hoogradioactief Afval- Behandelings- en Opslag Gebouw (HABOG) bij de COVRA kan nog wel een beetje uitgebreid worden, met een beetje proppen past dat afval er wel bij.
Maar als Maxime en co. hun zin krijgen, komen er extra kerncentrales. En dan ziet het plaatje er ineens heel anders uit. Moderne kerncentrales zijn tot vijf keer zo groot als Borssele, en produceren dus ook tot vijf keer zoveel afval. En daar is het oranje bunkertje van de COVRA dan weer niet op berekend.
Wat te doen met al dat extra kernafval? Een tijdelijke opslag zoals de HABOG kost 125 miljoen euro. De kosten van het bouwen van een definitieve opslag in de diepe ondergrond worden geschat op 2 miljard. Historisch gezien pakken nucleaire bouwprojecten altijd vele malen duurder uit dan gedacht, maar laat ik er voor ’t gemak op vertrouwen dat deze schatting klopt en er een grove berekening op los laten:
De HABOG in Zeeland nu is geschikt voor ongeveer 30 jaar bedrijfstijd voor kerncentrale Borssele, men gaat er van uit dat het ding twee keer zo lang meegaat. Borssele II wordt maximaal vijf keer zo groot, dus als voor al het afval de komende eeuw tijdelijke opslagfaciliteiten moeten worden gebouwd, komt dat neer op ongeveer 12 HABOG’s in totaal. Stel dat ze door serieproductie de kosten nog wat kunnen drukken en dat elke nieuwe opslagfaciliteit 100 miljoen kost. Dat is 1,2 miljard euro (belasting)centen bovenop de miljarden die toch al moeten worden uitgegeven aan de definitieve, ondergrondse eindberging. En dan zijn de operationele kosten nog niet eens meegerekend. Iedereen die een huishoudboekje kan bijhouden, snapt dat het weggegooid geld is om half Nederland vol te zetten met tijdelijke kernafvalbunkers.
Een groeiende berg kernafval kan zomaar een nulletje van die 120 jaar vooruitschuiven afsnoepen, dat wordt zelfs door minister Verhagen (maar dan wel heeeeeeel zachtjes!) erkend. De voorzorgsmaatregelingen voor dit scenario worden ook al genomen. Het onderzoek naar kernafvalopslag is in volle gang, de keus voor de diepe ondergrond is al gemaakt. Zodat als Maxime’s hagelnieuwe megakerncentrale er daadwerkelijk komt, alles klaarstaat om het radioactieve addertje onder het gras te stoppen.