Op woensdagochtend 18 november was de zitting van onze rechtszaak tegen de overheid. De vraag die centraal stond was: schendt de staat zijn zorgplicht met het KLM steunpakket van € 3,4 miljard? De rechter luisterde met veel aandacht naar het betoog van onze advocaten en het verweer van de landsadvocaten. Uiterlijk 9 december volgt de uitspraak. In dit artikel zet ik de belangrijkste punten van de zitting voor je op een rij.
Klimaatverandering is gevaarlijk en vindt nu plaats
De zitting begon met het pleidooi van onze advocaten. ‘De feiten zijn duidelijk: klimaatverandering is gevaarlijk en vindt nu plaats’, zei onze advocaat Frank Peters. Hij legde verder uit dat op veel plekken op aarde klimaatverandering nu al desastreuze gevolgen heeft. Dat opwarming van de aarde tot maximaal 2 of 1,5 graad Celcius een veilig scenario zou zijn, is een ‘elitair westers standpunt’.
Tegelijkertijd laten wetenschappers zien dat we de opwarming van de aarde nog kunnen beperken tot 1,5 graad. Zo blijven mogelijk de allergrootste risico’s, zoals tipping points, beperkt.
Maatregelen van de overheid schieten te kort
Ook is het duidelijk dat de overheid onvoldoende maatregelen neemt tegen klimaatverandering, zowel voor de luchtvaartsector als in het algemeen. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) concludeert in een recent onderzoek dat de CO2-uitstoot van de luchtvaart in 2050 hoger zal zijn dan nu. In de grafiek hieronder zie je het enorme gat tussen de prognose van het PBL, de ambitie van de overheid en wat noodzakelijk is om de klimaatcrisis tot 1,5 graad opwarming te beperken.
Dit geldt niet alleen voor de luchtvaart. Het PBL berekende dat de overheid haar klimaatdoelen niet haalt en zal moeten opschalen met het nemen van maatregelen .
KLM is één van de grootste vervuilers van Nederland
KLM is één van de grootste CO2-uitstoters van Nederland. Recente cijfers laten zien dat in 2019 de CO2-uitstoot 7% was van de totale CO2-uitstoot van Nederland.
De uitzonderingspositie van de internationale luchtvaart is geen excuus
De overheid benadrukte in haar verweer de uitzonderingspositie van de internationale luchtvaart in bijvoorbeeld het Klimaatakkoord van Parijs. Maar dit betekent niet dat de Nederlandse overheid zelf geen verantwoordelijkheid heeft om actie te ondernemen.
De luchtvaart doet nu onvoldoende tegen klimaatverandering, zegt ook de overheid. En ook het PBL stelt dat Nederland de trage internationale ontwikkelingen niet zou moeten afwachten. Anders ‘blijft iedereen naar elkaar kijken’, concludeerde onze advocaat.
De overheid is verplicht gevaarlijke klimaatverandering tegen te gaan
Volgens het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) heeft de staat een zorgplicht. Specifiek beroepen we ons op twee artikelen. Artikel 2 zegt dat de staat een ‘positieve verplichting’ heeft om het leven van burgers te beschermen. Ook heeft onze overheid, volgens artikel 8, de verplichting om het recht op woning en privéleven te beschermen.
Dit betekent dat de overheid verplicht is om om gevaarlijke klimaatverandering te voorkomen. Of zoals onze advocaat zei bij de zitting: ‘De staat mag (moet!) gewoon doen wat in zijn vermogen ligt om aan zijn zorgplicht te voldoen.’
Wij menen dat de overheid tekort is geschoten door geen klimaatvoorwaarden te verbinden aan het steunpakket voor KLM. Daarom eisen we dat de steun gestaakt wordt, zolang de overheid geen klimaatvoorwaarden stelt voor KLM. Dit geldt ook voor eventuele nieuwe staatssteun aan KLM, mocht de staat die willen verstrekken.
Uitspraak uiterlijk 9 december
De rechter zei uiterlijk 9 december uitspraak te zullen doen.
Wil je meer weten? Onze volledige pleitnota kan je hier lezen. In de media was veel aandacht voor onze rechtszaak. Bekijk hier het interview van RTL Z 360 met onze expert Klimaat en Energie Dewi Zloch.
Steun je deze zaak?
Het voeren van deze rechtszaak kost veel geld, daarbij kunnen we jouw steun goed gebruiken. Samen nemen we het op tegen de overheid. Je helpt ons enorm met een (extra) donatie. Alvast bedankt!