De temperatuur op aarde steeg de afgelopen eeuw met gemiddeld 1 °C. Het lijkt zo onschuldig, een graadje meer of minder. Wie voelt dat nou als je buiten loopt? Maar ik zal hier proberen uit te leggen waarom zelfs een hálve graad het verschil kan maken tussen leven of uitsterven.
Waarom de temperatuur op aarde stijgt
Broeikasgassen (zoals CO2) die in de lucht zitten slaan de warmte van de zon op, en geven de warmte geleidelijk weer af. We zijn de afgelopen decennia steeds meer broeikasgassen gaan uitstoten. Doordat er steeds meer broeikasgassen in de lucht zitten, wordt er steeds meer warmte vastgehouden. Omdat de warmte niet weg kan, stijgt de temperatuur op aarde.
Klimaatakkoord Parijs 2015
In december 2015 zijn er tijdens een VN-klimaattop in Parijs bindende afspraken gemaakt om klimaatverandering tegen te gaan. In het internationale klimaatakkoord staat dat de opwarming van de aarde tot 2100 beneden de 2 °C moet blijven. Het streven is zelfs de opwarming te beperken tot 1,5 °C om zoveel mogelijk mensen, dieren en natuur te beschermen. Dat is ook de wens van Greenpeace. Om dat te bereiken moet de uitstoot van alle landen bij elkaar de komende tientallen jaren enorm snel naar beneden.
Wat betekenen al die CO2-reductiepercentages? -49% -65%, hoe zit dat?
Alle landen ter wereld hebben afgesproken om de CO2-uitstoot te verminderen. Om goed te kunnen vergelijken hebben landen gekozen om te rekenen vanaf 1990. Dus als in de krant staat: “klimaatakkoord -49% in 2030”, dan betekent dat er in 2030 49% minder CO2 zou moeten worden uitgestoten in vergelijking met 1990.
Om op maximaal 1.5 °C temperatuurstijging uit te komen moet de CO2-uitstoot wereldwijd ten opzichte van 1990 met zo’n 30% worden verminderd. Maar we leven nu in 2020. Omdat we sinds 1990 enorm zijn gestegen in CO2-uitstoot, betekent dit dat we wereldwijd tussen 2020 en 2030 (de komende 10 jaar) onze CO2-uitstoot moeten halveren – een enorme taak.
Europa (en Nederland) neemt hier een speciale positie in. Greenpeace vindt dat we in Europa met 65% CO2 moeten verminderen. Dit omdat we in Nederland kunnen vooroplopen met onze technologie en daarnaast heel erg veel CO2 al hebben uitgestoten.
Sommige industrieën zoals de luchtvaart sjoemelen overigens met deze cijfers om mooie PR te halen. Die gebruiken bijvoorbeeld 2005 als beginjaar en zeggen dat ze 30% CO2-uitstoot naar beneden willen. Maar de truuk is dat in 2005 de luchtvaart veel meer CO2 uit dan in 1990, dus dan is het ook makkelijker om te claimen dat je snel naar beneden gaat!
Maakt 1 graad echt zoveel uit?
Persoonlijk merk je misschien weinig van de opwarming van de aarde. Maar een temperatuurstijging van 1 of 2 graden °C is een gemiddelde. In sommige gebieden stijgt de temperatuur dus veel harder. En als de atmosfeer opwarmt, raken de weersystemen in de war. Dit leidt tot extreme weersomstandigheden. Denk aan orkanen, cyclonen en overstromingen (en dus veel meer honger, migratie en conflict). Niet alleen komen de pieken vaker voor, ze zullen ook langer duren. Daarom is het zo belangrijk dat de aarde niet meer dan 1.5 °C opwarmt.
Het verschil tussen 1.5 en 2.0 °C
Zelfs als de opwarming van de aarde ‘beperkt’ blijft tot 1.5 °C, betekent het niet dat alles oké is. Geen enkele schade is niet meer haalbaar, klimaatverandering grijpt al om zich heen.
Als de aarde opwarmt met 1.5 °C is er dus al onherstelbare schade aangericht aan de planeet. Zo zullen we bijna al ons koraal kwijtraken.
De gevolgen zijn nog angstaanjagender als we de grens van 1.5 °C voorbijgaan. Er ontstaan water- en voedseltekorten voor honderden miljoenen wereldbewoners. Ook is er een toenemende kans op een domino-effect. We hebben als mensheid klimaatverandering dan niet meer in de hand.
Hoe zorgen we ervoor dat we onder de 1.5 °C blijven?
De huidige opwarming van de aarde is een probleem gecreëerd door mensen. Slecht nieuws, maar, het betekent óók dat het een probleem is dat door onszelf opgelost kan worden. We moeten ervoor zorgen dat de CO2-uitstoot per direct gaat dalen. Maar dat kan niet simpelweg door te hopen op technische oplossingen. We moeten het échte probleem van de klimaatcrisis onder ogen komen. Alleen dan kunnen we samen werken aan de oplossing. Ook al weten we niet zeker wat de uitkomst gaat zijn, ik weet wél dat we gezamenlijk het verschil kunnen maken.
Doe mee