Tijdens de laatste persconferentie noemde premier Rutte de 1,5 meter “niet onderhandelbaar”. En toch kiest het kabinet niet voor 1,5 meter afstand in het vliegtuig, melden nieuwsbronnen op 12 juni. En dat terwijl we altijd afstand houden. Er zijn looproutes in winkels en we wandelen buiten met een boog om elkaar heen. In de musea en theaters is het stil, want er is maar plek voor weinig mensen. Op de veerboot naar Texel blijf je zitten in je auto. Toch is er een grote uitzondering: want de vliegtuigen mogen gewoon worden volgeladen. 1,5 meter geldt ter land en ter zee, maar kennelijk niet in de lucht. Het kabinet heeft het Outbreak Management Team eerder niet eens gevraagd naar het risico op besmetting met het coronavirus in vliegtuigen. Dat bleek tijdens een debat in de Tweede Kamer.
Begin mei riep topman Pieter Elbers van KLM al: “Op 1,5 meter vliegen is niet rendabel.” En zoals altijd: als de luchtvaart vraagt, dan gaat het kabinet draaien. Voor de horeca of de cultuursector is de 1,5 meter maatregel natuurlijk ook niet rendabel. Maar alleen bij KLM gaat deze vlieger kennelijk op. Want nu we van Rutte straks weer binnen Europa op vakantie kunnen, zal het vliegverkeer weer toenemen. Boeings vol met mensen, dicht op elkaar, en iedereen door dat smalle gangpad.
De wetten van de lucht zijn kennelijk anders dan de wetten van het land. Luchtvaartbedrijven mogen zelf bepalen of passagiers een mondkapje moeten dragen. Terwijl de overheid dit in het openbaar vervoer heeft verplicht en het aantal reizigers wordt beperkt doordat je alleen mag reizen wanneer dat noodzakelijk is. Een weekendje naar Maastricht of Rotterdam met de trein mag dus nog niet, maar de volgepropte vliegtuigen bulderen straks weer door de lucht alsof het coronavirus iets is uit een ver verleden.
En zo wordt de luchtvaartsector keer op keer gematst. De ‘anderhalvemetersamenleving’ wordt in de lucht door het kabinet aan de kant geschoven en er worden miljarden geregeld om Air France-KLM overeind te houden. Ondertussen strijkt topman Ben Smith een enorme bonus op. Tegelijkertijd lopen de verliezen van de vitale openbaar vervoerbedrijven steeds hoger op. Maar het zijn wel hun bussen en treinen die onder andere verplegers, artsen, vakkenvullers en onderwijzers naar hun werk brengen.
Vorig jaar april riep de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur het kabinet op om de luchtvaart te behandelen als een gewone bedrijfstak. Want de sector betaalt geen belasting over hun brandstof en er zit nu geen btw op vliegtickets. Maar de bijzondere behandeling van de luchtvaart gaat nog veel verder. Zo is de Nederlandse luchtvaart uitgezonderd van het nationale klimaatbeleid, terwijl de sector niet of nauwelijks verduurzaamd. En je kan in Nederland de politie bellen als je buren een te luidruchtig feest geven, maar een KLM-vliegtuig met bulderende motoren mag je ’s nachts gewoon wakker houden. En tot slot, meerdere vliegvelden, waaronder ook Schiphol, hebben geen natuurvergunning. Het kabinet wil daar tot op heden niet op handhaven.
Keer op keer wordt de luchtvaart behandeld als het prinsje of prinsesje van het Nederlandse bedrijfsleven. KLM heeft blijkbaar niet voor niets “Koninklijk” in de naam. De luchtvaart wordt het hof gemaakt en in alles voorzien. Maar de sector kent veel problemen, ook al voor het coronavirus. De schade aan gezondheid, natuur en klimaat is groot en hier is nog steeds geen oplossing voor. Nu de luchtvaart weer gaat opstarten, is het tijd dat het kabinet echt de regie neemt en stopt met de sector keer op keer de hand boven het hoofd te houden. Want wat er gebeurt in de lucht, dat gaat ons allemaal aan, niet alleen de luchtvaartmaatschappijen.
Miljarden euro’s worden nu vrijgemaakt. Ik wil dat deze noodinvesteringen slim gebruikt worden: we houden niet de grote vervuilers uit de wind, maar zetten we ons geld in om mensen en natuur te beschermen.