Laatste schriftelijke ronde voordat zittingen beginnen
Kralendijk/ Amsterdam, 11/12 februari 2025 – De Nederlandse regering onderschat de risico’s van de klimaatcrisis voor Bonaire en neemt onvoldoende maatregelen die inwoners beschermen. Dat onderbouwen Greenpeace Nederland en de acht inwoners van Bonaire in hun laatste schriftelijke reactie voordat de klimaatzaak op 7 en 8 oktober dit jaar behandeld wordt in de rechtbank van Den Haag. In deze rechtszaak gaat het erom of de Nederlandse Staat genoeg doet tegen de klimaatcrisis. Zo is er nu geen plan om Bonaire te beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering. Ook moet de regering in Den Haag de uitstoot van broeikasgassen die de klimaatverandering veroorzaken sneller stoppen om de grootste risico’s van te voorkomen.
Acht inwoners van Bonaire startten in 2023 samen met Greenpeace Nederland deze Klimaatzaak. In de nu door de advocaten ingediende repliek reageren zij schriftelijk op de argumenten van de Staat. Ook beschrijven zij belangrijke nieuwe ontwikkelingen in de rechtspraak en wetenschap.
Vervolg van de klimaatzaak
De rechtbank van Den Haag buigt zich op 7 en 8 oktober dit jaar over deze Klimaatzaak Bonaire. Het is de uitkomst van een proces dat begon in september ‘22 met het onderzoek van de Vrije Universiteit Amsterdam 1) dat liet zien hoe groot de effecten van de klimaatverandering zijn op Bonaire en wat de gevolgen op het eiland zouden kunnen zijn. In de periode daarna zijn er veel gesprekken geweest met de Nederlandse overheid om hen te overtuigen om haast te maken met klimaatbeleid. Eind vorig jaar zou er een klimaatplan komen met maatregelen om Bonaire te beschermen, maar dat is er nog altijd niet. “Dan was deze rechtszaak misschien niet nodig geweest. Nu gaan we door, voor de toekomst van Bonaire en voor de toekomst van ons allemaal,” zegt eiser Helen Angela, een van de inwoners van Bonaire die de klimaatzaak startte.
Nieuwe bewijsstukken
Greenpeace voelt zich juridisch gesterkt door een recente uitspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg 2). Het Zwitserse klimaatbeleid is onvoldoende om mensenrechten te beschermen, concludeert die uitspraak op basis van overwegingen die ook voor Nederland bindend zijn.
Bovendien komt Greenpeace met nieuwe bewijsstukken.
- Een nieuw rapport van onderzoeksbureau Witteveen+Bos 3) laat zien dat er grote risico’s zijn voor Bonaire als gevolg van klimaatverandering, waaronder overstromingen door de stijging van de zeespiegel. Het rapport bevestigt eerder onderzoek van de Vrije Universiteit Amsterdam. Ook bevestigt dit onderzoek dat de regering in Den Haag onvoldoende maatregelen treft om inwoners van Bonaire te beschermen tegen deze gevolgen van de klimaatcrisis
- Uit nieuw wetenschappelijk onderzoek, gepubliceerd in The Lancet, blijkt dat twee keer zo veel mensen overlijden als gevolg van de toegenomen hitte op kleine eilanden, waaronder Bonaire.
- Het is voor Nederland, met flinke inspanningen, haalbaar om in 2040 helemaal een einde te maken aan de uitstoot van broeikasgassen die klimaatverandering veroorzaken. De uitstoot kan in 2040 naar nul zijn teruggebracht, als de regering voldoende actie onderneemt. Dat blijkt uit een uitgebreid onderzoek door experts van Kalavasta, Berenschot en CE Delft in opdracht van Greenpeace Nederland en Natuur & Milieu.4)
- Het ‘CO2-budget’, een rekenmethode waarmee gekeken wordt hoeveel CO2 uitstoot elk land ‘mag’ veroorzaken, zonder dat de klimaatopwarming boven de 1,5 graden celsius temperatuurstijging uit komt, is voor Nederland eigenlijk al op. Uitgaande van een eerlijke wereldwijde verdeling van het overgebleven CO2-budget dat er nog is om onder de 1,5 graden temperatuurstijging te blijven, mag Nederland eigenlijk niks meer uitstoten. Dat blijkt uit onderzoek van drie klimaatwetenschappers in opdracht van Greenpeace Nederland. 5)
Staat houdt zich niet aan afspraken
“Vorige maand wonnen we met Greenpeace een andere rechtszaak tegen de Nederlandse staat. Die ging over de bescherming van natuur tegen vervuiling van stikstof. De rechter oordeelde toen dat de Staat zijn eigen afspraken moet nakomen,” zegt Maarten de Zeeuw, klimaatexpert bij Greenpeace Nederland. “Die uitspraak geeft ons hoop, want ook als het gaat om klimaat en de bescherming van Bonaire houdt de Nederlandse Staat zich niet aan zijn eigen afspraken. De nieuwe regering zwakt klimaatbeleid zelfs af, terwijl Nederland historisch gezien enorm veel heeft uitgestoten. Op Bonaire gaat nu weliswaar de klimaattafel van start, maar vanuit Den Haag is er nog steeds geen geld beschikbaar om de plannen van deze tafel uit te voeren. Dat is nodig om Bonaire te beschermen tegen de zeespiegelstijging, de steeds extremere hitte en andere gevolgen van de klimaatcrisis. Daarom eisen we van een land als Nederland meer en snellere klimaatactie,” vervolgt de Zeeuw.
Tijdlijn van de Klimaatzaak Bonaire
Repliek van Greenpeace en bewoners van Bonaire
https://www.greenpeace.org/nl/klimaat-categorie/67511/repliek-klimaatzaak-bonaire
Verweer van de Staat (‘Conclusie van Antwoord’): reactie op de dagvaarding
https://www.greenpeace.org/nl/klimaat-categorie/67518/cva-klimaatzaak-bonaire
1) https://www.greenpeace.org/nl/algemeen/54568/bonaire-onderzoek-vu-rechtszaak/
3) Witteveen & Bos, Climate change and adaptation efforts BES-islands, oktober 2024
4) Kalavasta, CE Delft, Berenschot, Nederland klimaatneutraal in 2040; een haalbaarheidsanalyse, januari 2025 https://www.greenpeace.org/nl/klimaat-categorie/67513/klimaatneutraal-2040-analyse/
5) Setu Pelz, Zebedee Nicholls, Yann Robiou du Pont, Estimates of fair share carbon budgets for the Netherlands, januari 2025 https://www.greenpeace.org/nl/klimaat-categorie/67516/fair-share-carbon-budgets-nl/
