De verwoestende plannen voor diepzeemijnbouw zullen onherstelbare schade aanrichten aan de kwetsbare biodiversiteit in de mysterieuze diepzee. Dankzij jouw bijdrage kan Greenpeace wereldwijd in actie komen om deze nieuwe industrie te stoppen.
De diepzee en haar mysteries inspireren wetenschappers en artiesten al eeuwenlang. Ringo Starr, drummer van de wereldberoemde Engelse band The Beatles, schreef en zong in 1969 het bekende nummer ‘Octopus’s Garden’. En nu hij ziet dat de diepzee in gevaar is, steunt hij de Greenpeace-campagne voor de bescherming van dit laatste ongerepte stukje aarde: ‘I am asking for your help to save the oceans for my friends the octopuses peace and love @greenpeace’, postte Ringo op Instagram en riep iedereen op onze petitie te ondertekenen.
Ringo’s lied haalde afgelopen zomer opnieuw alle media, nadat wetenschappers ontdekten waarom zich in de diepzee een heuse octopustuin bevond. Een groot veld op ruim 3 km diepte, vol met octopusjes die op juwelen lijken – vandaar de naam pareloctopus. De onderzoekers wisten al sinds 2018 van het bestaan van de pareloctopusjes, maar snapten niet waarom meer dan 20.000 van deze diertjes juist op die plek samenklonterden om hun eitjes te leggen. Nu zagen ze dat de octopustuin bij een onderzeese warmtebron lag: door het warme water komen de eitjes sneller uit.
Mysterieuze wezens
De pareloctopus is slechts een van de vele bijzondere wezens die in de diepzee leven, zoals u ook op pagina 6 kunt zien. In Greenpeace Magazine Lente 2023 toonden we Casper al, het schattige witte octopusje dat haar eitjes legt op mangaanknollen die op de diepzeebodem liggen. Casper en haar eitjes lopen groot gevaar: mijnbouwbedrijven als The Metals Company (TMC) willen schatrijk worden door deze knollen, die waardevolle metalen bevatten, van de zeebodem te schrapen. TMC-topman Gerard Barron ontkent het bestaan van diepzeediertjes als Casper gewoon. Hij noemt de diepzeebodem ‘een uitgestrekte marine woestijn’.
Wetenschappers weten wel beter. Vrijwel elke wetenschappelijke expeditie naar de diepzee ontdekt weer nieuwe soorten; een recente studie vond zelfs 5.500 soorten waarvan 92% onbekend was. Onderzoekers trekken dan ook steeds harder aan de alarmbel. Inmiddels tekenden ruim 800 van hen een petitie voor een moratorium (tijdelijk verbod) op diepzeemijnbouw. Zij vinden mét ons dat we eenvoudig niet kunnen toestaan dat mijnbouwbedrijven deze rijke biodiversiteit voor altijd verwoesten. Want het leven hier diep onder de zeespiegel groeit zo langzaam, dat het niet meer herstelt als de bulldozers van TMC deze unieke soorten verpulveren. Een mangaanknol doet er bijvoorbeeld miljoenen jaren over om zo groot als een aardappel te worden.
De dreiging
Mijnbouwbedrijven willen enorme machines naar de diepzeebodem laten zakken op zoek naar waardevolle metalen. Ze blazen enorme wolken sediment de hogere zeelagen in, waardoor vissen en koraalriffen verstikt en vergiftigd worden. Diepzeedieren raken gewond door de zandkorrels, zo ontdekten wetenschappers onlangs – en dat terwijl deze ‘zandaanvallen’ door diepzeemijnbouw maandenlang kunnen doorgaan.
Ook vanaf de mijnbouwschepen worden bodemresten uit de diepzee geloosd in het oppervlaktewater, waar ze grote schade kunnen aanrichten. Greenpeace-onderzoek toonde bovendien aan dat het lawaai van de machines en diepzeeschepen zeker dertig soorten walvissen en dolfijnen verstoort.
Greenpeace wil dat de Internationale Zeebodemautoriteit (ISA), de VN-organisatie die over de diepzeebodem gaat, een moratorium afkondigt op commerciële diepzeemijnbouw. ‘Onze ervaring is dat zo’n moratorium dezelfde werking kan hebben als een verbod, dat nu in de ISA niet haalbaar is’, legt oceanencampaigner Isabel Willemsen uit. ‘Denk aan het moratorium op de walvisjacht en op Amazone-soja, dat we samen met supporters wereldwijd voor elkaar kregen. Beide moratoria worden telkens verlengd en functioneren daarmee in feite als een verbod.’
Een vals verhaal
De mijnbouwbedrijven die de diepzee als een nieuw wingewest zien, hebben ook een verhaal bedacht waarmee ze de wereld ervan willen overtuigen dat hun verwoestende werk noodzakelijk is. Er is namelijk veel vraag naar de metalen in de mangaanknollen, voor de productie van onder meer batterijen en windmolens. En dus zeggen bedrijven als TMC: ‘Als wij deze metalen niet uit de diepzee halen, mislukt de energietransitie. En wij zijn schoner dan mijnbouw op land.’
Dit ‘groene’ verhaal is vals. Diepzeemijnbouw is níet noodzakelijk voor de energietransitie, toonden onderzoeken van Greenpeace en WNF aan. We krijgen bijval van belangrijke afnemers van de metalen: elektrische autoproducenten als BMW en Volvo en techreuzen als Google en Microsoft. Zij beloofden geen diepzeemetalen te gebruiken, promoten recycling en ontwikkelen technische oplossingen, waardoor deze metalen helemaal niet nodig zijn. Ook blijkt uit documenten van TMC dat het bedrijf zelf betwijfelt of diepzeemijnbouw wel zoveel schoner is.
Oceanen zijn van levensbelang
Oceanen zijn de bron van al ons leven. Ze produceren de helft van alle zuurstof die we inademen, zuiveren het water, slaan een derde van alle CO2 op én nemen ruim 90% op van alle extra warmte door broeikasgassen. Miljoenen mensen zijn voor hun voedsel en inkomen afhankelijk van de oceanen. Daarom heeft Greenpeace zich samen met jou jarenlang sterk gemaakt voor het VN-Oceanenverdrag dat vorig jaar werd aangenomen. Nu is het zaak dat overheden dit gaan uitvoeren én beloven om ook de diepzee te beschermen. Want hoezo bescherm je wel de oceanen, maar niet de diepzeebodem die de helft van het aardoppervlak beslaat?
De stem van het Pacifische verzet
Kustgemeenschappen in de Stille Oceaan, waar veel diepzeemijnbouw zich concentreert, verzetten zich al jaren tegen de komst van deze industrie. Voor hen is de oceaan de basis van hun identiteit. Ook zien vissers en de toeristensector hun inkomstenbronnen verdwijnen door de vervuiling van de mijnbouwbedrijven. Bewoners vrezen een herhaling van de koloniale geschiedenis: opnieuw zijn het grote bedrijven uit rijke landen die hun grondstoffen komen plunderen. Samen met Greenpeace protesteren Pacifische activisten dan ook wereldwijd tegen de diepzeemijnbouw.
‘De Kumulipo, het ontstaansverhaal van ons volk, vertelt dat onze eerste voorouders uit de diepzee oprezen’, schrijft Solomon Pili Kaho‘ohalahala namens de oorspronkelijke inwoners van Hawaï, in een brief aan TMC-topman Barron. ‘Wij zijn bezorgd over de zware culturele minachting die jullie tentoonspreiden door met dit gestolen erfgoed [duizenden mangaanknollen] in onze wateren te varen. Eerst werd ons niets gevraagd door de landen en instanties die grenzen dwars door de oceanen trokken […] En nu vragen jullie bedrijven ons opnieuw niets, terwijl jullie ons ontstaansgebied verstoren, alleen om als eerste deze nieuwe bron van rijkdom te kunnen uitbuiten. Die geschiedenis kennen we maar al te goed hier in de Pacific – en dat laten we niet opnieuw gebeuren.’
Dit hebben we al bereikt
In Greenpeace Magazine Lente 2023 vertelden we al hoe TMC via het eilandstaatje Nauru probeerde commerciële diepzeemijnbouw af te dwingen in de ISA. Dat is voorlopig mislukt, hoera! Tijdens de ISA-vergadering op Jamaica in juli 2023 kwam er geen groen licht voor diepzeemijnbouw. Mede dankzij de 1,6 miljoen mensen die onze internationale petitie tekenden.
Dankzij onze campagnes, samen met bondgenoten als Pacifische gemeenschappen, WNF en de Deep Sea Conservation Coalition, hebben inmiddels 24 landen zich openlijk uitgesproken voor een moratorium of verbod op diepzeemijnbouw. Anderhalf jaar geleden waren dat er nog maar acht! Ook de mijnbouwbedrijven merken dat media niet zomaar meer in hun valse ‘groene’ verhaal trappen. ‘De pers is niet erg vriendelijk’, zei TMC-topman Barron afgelopen jaar in een interview. ‘Ze willen over het Greenpeace-standpunt praten. Ik begrijp er niets van.’
Investeerders trekken zich terug
Onze voortdurende boodschap dat diepzeemijnbouw de biodiversiteit ernstig bedreigt én niet nodig is, spreekt ook investeerders aan. We verstoorden onder meer conferenties van diepzeemijnbouwbedrijven voor afnemers en investeerders in het VK, de VS en Zwitserland. Het effect is zichtbaar: zo liet de Deense scheepvaartmultinational Maersk begin mei 2023 weten al zijn TMC-aandelen te verkopen en besloten tien financiële instellingen níet in diepzeemijnbouw te investeren; Nederlandse banken als Triodos Bank en ASN Bank steunen de oproep tot een moratorium. Ook de grote Zwitserse herverzekeraar Swiss Re besloot onlangs geen diepzeemijnbouwprojecten te steunen.
We gaan er tegenaan
Ondanks de groeiende protestbeweging gaat TMC gewoon door. Het Canadese bedrijf wil in 2024 een vergunning aanvragen bij de ISA en al eind 2025 zijn verwoestende machines in de diepzee aan het werk zetten. Dit maakt duidelijk hoe reëel de dreiging nog altijd is. Daarom gaan we komend jaar nog intensiever campagne voeren. Zodat voldoende ISA-lidstaten in juli 2025 vóór een moratorium stemmen. We hebben een tweederdemeerderheid nodig. Dat zijn 57 landen en daarvan staan er al 24 aan onze kant!
Greenpeace gaat dan ook door met het beïnvloeden van regeringen wereldwijd. Ook – en juist – hier in Nederland; ons land heeft in 2025 een zetel in de invloedrijke ISA-raad. Denk niet dat dit met de verkiezingsruk naar rechts een verloren zaak is. In juli steunde de BBB bijvoorbeeld een motie van de Partij voor de Dieren die opriep tot een moratorium op diepzeemijnbouw. De visserijsector, een belangrijke BBB-achterban, is namelijk mordicus tegen deze nieuwe industrie, omdat visstanden de dupe worden van de vervuiling. Zo sprak 32% van de wereldwijde tonijnindustrie zich uit voor een voorzorgspauze op diepzeemijnbouw.
De maritieme sector in Nederland is een drijvende kracht achter de technologie voor diepzeemijnbouw. Zij oefent grote druk uit op de overheid om deze industrie te steunen. Zo is het Nederlandse Allseas grootaandeelhouder van TMC én bouwde het voor TMC het eerste diepzeemijnbouwschip ter wereld, de Hidden Gem.
Doe mee
Je zult onze campagne voor bescherming van de diepzee regelmatig tegenkomen de komende maanden, zowel op (sociale) media als op straat. Om deze grote campagne te kunnen voeren, hebben we jouw steun heel hard nodig. Als donateur, omdat onze acties en onderzoek op zee veel geld kosten, maar ook als ondersteuner van onze petitie. Zo maken we duidelijk dat heel veel Nederlanders willen dat de regering het diepzeeleven beschermt. Greenpeace wil in Nederland én wereldwijd een krachtige beweging opbouwen van oceanenbeschermers die zich actief tegen deze natuurvernietiging keren. Doe jij mee?
SMS
Help mee de diepzee te beschermen. SMS OCEAAN naar 7640 en maak een donatie over. Veel dank!
Dit artikel verscheen in de lente-editie 2024 van Greenpeace Magazine.
