Albert Heijn, veevoedergigant ForFarmers en FrieslandCampina verdienen van alle Nederlandse bedrijven het meeste aan de dubieuze handel in Braziliaanse soja voor veevoer. Soja waarvoor in Brazilië mogelijk kostbare natuur wordt platgebrand. Het is hoog tijd dat deze Nederlandse bedrijven niet alleen de lusten, maar ook de lasten van de handel in Braziliaans soja voor veevoer gaan dragen.
* Voordat je verder leest: het gaat om soja voor veevoer, niet over soja voor in je kopje koffie of vegaburger!
Nederland sojaland
Dankzij onze havens in Rotterdam en Amsterdam is Nederland de belangrijkste Europese importeur van soja. Veruit de meeste soja wordt gebruikt als veevoer voor de intensieve veeteelt. Ongeveer ⅔ van alle import gaat naar de rest van Europa, het overige deel wordt gevoerd aan onze eigen Hollandse koeien, kippen en varkens om er uiteindelijk eieren, melk of karbonades van te maken.
Nu weten we al jaren dat de sojateelt in onder andere Brazilië kan leiden tot grootschalige ontbossing. Ook de bedrijven die deze soja inkopen en verwerken, weten dat. Daarom beloofden zij jaren geleden beterschap.
Niet weten waar de soja vandaan komt
Helaas komen deze bedrijven hun beloftes niet na. Want nog steeds weten de bedrijven niet precies waar hun soja vandaan komt. “Maar als je niet weet waar je soja vandaan komt, hoe kun je die soja dan duurzaam noemen?” vroeg één van de Braziliaanse Inheemse leiders vorig jaar terecht aan mensen van Albert Heijn en Friesland Campina. Daar kwam de aap uit de mouw; de bedrijven kopen gecertificeerde soja. En die noemen ze duurzaam. Maar certificeringssystemen zoals RTRS-soja doen niet wat het zou moeten doen; namelijk ontbossing voor onze producten stoppen!
Het groene sausje dat certificering heet
Hoe het werkt? Nederlandse bedrijven kunnen via het meest gebruikte RTRS-systeem zogenaamde credits kopen. Met die credits verzekert het bedrijf zich ervan, dat zijn extra geld voor zijn ‘duurzame’ inkoop terecht komt bij een boerderij die niet bij ontbossing is betrokken. Maar het zegt niks over de daadwerkelijke sojabonen die zij inkopen: die kunnen nog steeds overal vandaan komen.
In dit systeem stimuleer je weliswaar de ‘goede’ boeren, maar je kunt de ‘foute’ boeren niet weren. Die branden in de schitterende Pantanal? Wellicht zijn ze aangestoken door sojaboeren die aan Nederlandse bedrijven leveren. Jij en ik kunnen hoogstwaarschijnlijk nog steeds producten kopen waarvoor in Brazilië bos wordt gekapt en in de brand gestoken.
De lusten….
Wij wilden weten welke bedrijven het meeste verdienen aan deze schmmige sojahandel. Want wie het meest verdient, heeft wat ons betreft ook de grootste verantwoordelijkheid om ontbossing en bosbranden voor soja te stoppen. Onderzoeksbureau Profundo heeft het voor ons in kaart gebracht. Daaruit blijkt dat Albert Heijn, Forfarmers en FrieslandCampina het meest verdienen aan deze ‘ingebedde soja’ die via het veevoer in producten als melk, eieren en vlees terecht komt.
Wij vinden dat álle bedrijven in de sojaketen, met grootverdieners Albert Heijn, FrieslandCampina en Forfarmers voorop, moeten stoppen om zich te verschuilen achter vrijwillige certificeringssystemen als RTRS- soja om hun duurzaamheid te claimen. Wij willen échte actie die ontbossing voor onze producten stopt. En we willen snel actie. Want we hebben geen tijd- en geen bos- meer te verliezen om de klimaat- en natuurcrisis het hoofd te kunnen bieden.
Ook de lasten!
Wat moeten bedrijven, met grootverdieners Albert Heijn, Frieslandcampina en ForFarmers doen?
- Breng het gebruik van zogenoemde ingebedde soja, die via veevoer bij de productie van vlees en zuivel wordt gebruikt, onmiddellijk fors terug. Als je je medeverantwoordelijkheid voor misstanden niet kunt uitsluiten, dan moet je zo’n grondstof niet meer gebruiken. Voor het resterende aandeel van ingebedde soja geldt: enkel soja waarvan de daadwerkelijk duurzame teelt onomstotelijk vaststaat zou nog door deze bedrijven gebruikt mogen worden.
- Hiermee kunnen de bedrijven ook gelijk werk maken van de Europese klimaat- en biodiversiteitsdoelen, waarvoor binnen tien jaar een vermindering van 70 procent van de Europese vlees- en zuivelconsumptie is vereist.
- Laat bosvernietigers vallen: stop elke handels- of financiële band met leveranciers die in verband worden gebracht met vernietiging van het milieu, corruptie of mensenrechtenschendingen in de Amazone of andere Braziliaanse natuurgebieden. Daarvoor is volledige transparantie en traceerbaarheid van de handelsketen noodzakelijk.
- Respecteer de afspraken voor nul-ontbossing – maak volledige transparantie en traceerbaarheid van de toeleveringsketen een handelsvoorwaarde, waarbij een open en transparant controlesystemen uiterlijk op 1 januari 2021 moeten zijn ingevoerd.
- Verdedig Inheemse rechten: steun Inheemse volkeren om de erkenning en bescherming te krijgen van hun land waarop zij wettelijk recht hebben.
Politiek aan zet
Daarnaast moet er een effectieve en solide Europese Bossenwet komen die alle bedrijven verplicht om hun ketens op te schonen. Deze wet moet ervoor zorgen dat er geen producten meer op de Europese markt komen, waarvoor bos gekapt is. Zodat jij en ik ervan op aan kunnen dat we producten kopen die vrij zijn van ontbossing en mensenrechtenschendingen.
Wat kun jij doen?
Op dit moment kan ook jij je uitspreken voor een Europese Bossenwet! De Europese Unie vraagt via deze zogenaamde Consultatieronde aan iedereen wat zij vinden wat er moet gebeuren om de wereldwijde bossen te beschermen. Doe ook mee en teken voor een Europese bossenwet!
Meer lezen? Hier vind je het Profundo-rapport Who is profiting from Brazilian Soy en de bijbehorende Greenpeace Analyse Verdienen aan verwoesting.
De Europese Unie geeft burgers inspraak over wat ze kan doen om ontbossing te stoppen. Het antwoord is simpel: een Europese Bossenwet! Roep de Europese Commissie op de wereldwijde bossen te beschermen.