Επιβεβαιώνεται η παρουσία κητωδών στη Μεσόγειο και τους χειμερινούς μήνες μετά από συμπληρωματική έρευνα πεδίου της Greenpeace και επιστημόνων συνεργατών, στα θαλάσσια οικόπεδα δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης, που έχουν παραχωρηθεί στις εταιρίες ExxonMobil και στα ελληνικά ΕΛΠΕ για την αναζήτηση πετρελαίου και ορυκτού αερίου. Συνολικά, έχουν εντοπιστεί 5 διαφορετικά είδη κητωδών, μεταξύ των οποίων φάλαινες φυσητήρες, ζιφιοί και διαφορετικά είδη δελφινιών, ενώ έγιναν 224 ανιχνεύσεις δελφινοειδών χωρίς ταυτοποίηση. Ένα τέτοιο πολυποίκιλο οικοσύστημα είναι τρομερά ευάλωτο σε οποιαδήποτε ανθρωπογενή δραστηριότητα και δη σεισμικές έρευνες και εξορύξεις!
Η Greenpeace σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Κητολογικών Ερευνών Πέλαγος διεξήγαγε έρευνα πεδίου με χρήση υδροφώνου και οπτικούς παρατηρητές για την οπτικοακουστική καταγραφή κητωδών εντός της Ελληνικής Τάφρου στις περιοχές που οι εταιρίες ExxonMobil και ΕΛΠΕ σκοπεύουν να κάνουν εξόρυξη πετρελαίου και ορυκτού αερίου με την υποστήριξη του κράτους. Τα διαστήματα της έρευνας ήταν μεταξύ Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2021 και Φεβρουάριος-Μάρτιος 2022, με τα ευρήματα της δεύτερης περιόδου να αναδεικνύουν τη σημαντική παρουσία θαλάσσιων θηλαστικών και τους χειμερινούς μήνες, κατά τους οποίους οι μισθώτριες εταιρείες σκοπεύουν να διενεργήσουν τις σεισμικές έρευνες.
Όλα τα είδη κητωδών που εντοπίστηκαν στην έρευνα είναι γνωστό ότι επηρεάζονται αρνητικά από τις ανθρώπινες δραστηριότητες στη Μεσόγειο, όπως ο θόρυβος και η ρύπανση, τα ατυχήματα από διέλευση πλοίων, η εκτεταμένη αλιεία και η κατάποση μικροπλαστικών. Αυτοί οι παράγοντες είναι πιθανό να αλληλεπιδράσουν συνεργικά με τις ευρείας κλίμακας μεταβολές του θαλάσσιου περιβάλλοντος λόγω των κλιματικών αλλαγών, οδηγώντας σε επιπτώσεις στους πληθυσμούς ειδών που είναι ήδη γνωστό ότι βρίσκονται σε μείωση. Περαιτέρω ανθρώπινες δραστηριότητες βιομηχανικής κλίμακας στην ευρύτερη περιοχή της Ελληνικής Τάφρου, συμπεριλαμβανομένων των σεισμικών ερευνών, της εξόρυξης υδρογονανθράκων και της ανεξέλεγκτης ναυσιπλοΐας θα μπορούσαν να έχουν δυνητικά αρνητικές επιπτώσεις στα κητώδη που ζουν στην περιοχή ως βασικό ενδιαίτημα. Οι επιπτώσεις που σχετίζονται με την εκτεταμένη χρήση αεροβόλων για σεισμικές έρευνες και ο θόρυβος από στρατιωτικές δραστηριότητες θα μπορούσαν να έχουν σωρευτικό αντίκτυπο στις φάλαινες της Ελληνικής Τάφρου.
Η Greenpeace με το WWF και το Ινστιτούτο Πέλαγος έχουν προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας με αίτηση ακύρωσης της Υπουργικής Απόφασης που ενέκρινε τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), και η οποία εκδικάζεται στις 2 Νοεμβρίου 2022, αφού το περιεχόμενο της μελέτης αυτή θεωρείται ανεπαρκές.
Με την έρευνα που πραγματοποιήσαμε, θελήσαμε να ερευνήσουμε τους πληθυσμούς των θαλάσσιων κητωδών για να συμβάλλουμε στα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα και να κατανοήσουμε καλύτερα το οικοσύστημα της περιοχής. Τελικά, τα ευρήματά μας τονίζουν τη σημασία της βιοποικιλότητας στα οικόπεδα της Κρήτης, καταδεικνύοντας την ανάγκη προστασίας τους για ακόμη μια φορά. Είχαμε τουλάχιστον 165 καταγραφές φυσητήρων, ζιφιών, σταχτοδέλφινων, ζωνοδέλφινων, ενός πιθανού blackfish και πολλών μη ταυτοποιημένων δελφινοειδών. Οι σεισμικές έρευνες και οι εξορυκτικές δραστηριότητες θα έχουν αρνητική επίδραση στους πληθυσμούς των θηλαστικών αυτών.
Ταυτόχρονα με τη βιοποικιλότητα, η απειλή είναι σημαντική και απέναντι στην κλιματική κρίση που καλπάζει. Κάθε επιπλέον εξόρυξη και αξιοποίηση ορυκτών καυσίμων είναι κρίσιμη για την μείωση των εκπομπών ρύπων και τον περιορισμό της αύξησης της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας. Το ορυκτό αέριο ειδικά, έχει αποδειχθεί πως είναι σημαντικός ρυπαντής κατά την εξόρυξη, μεταφορά και καύση του, ενώ η διακύμανση στην τιμή του συνέβαλε μεταξύ άλλων στην ενεργειακή κρίση. Δεν μπορεί το αίτιο της ενεργειακής κρίσης να αποτελεί και τη λύση της. Ειδικά αν η εκμετάλλευσή του υποσκάπτει την κλιματική δράση, απειλεί την οικονομία της χώρας και άμεσα κλάδους όπως ο τουρισμός, διευρύνει την ενεργειακή ένδεια και καταστρέφει την βιοποικιλότητα.
Η Greenpeace ήταν, είναι και θα είναι ενάντια σε κάθε εξόρυξη υδρογονανθράκων. Καλούμε την ελληνική κυβέρνηση να ακυρώσει τις δοθείσες άδειες για εξόρυξη στα οικόπεδα της Κρήτης, αλλά και στα υπόλοιπα μέρη της Ελλάδας.
Σημειώσεις
[1] Η έρευνα πεδίου διεξήχθη με χρήση συνδυασμένων οπτικών και ακουστικών μεθόδων αναζήτησης από το ελληνικό γραφείο της Greenpeace και το πλοίο της οργάνωσης, Rainbow Warrior, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Κητολογικών Ερευνών Πέλαγος, στο διάστημα μεταξύ 9 Φεβρουαρίου και 29 Μαρτίου 2022 (συνολικές μέρες καταγραφής: 27), με σκοπό τη διερεύνηση της παρουσίας κητωδών στην πλέον υπεράκτια περιοχή της Ελληνικής Τάφρου. Δείτε τα ευρήματα της έρευνας αναλυτικά εδώ, συνδυαστικά και με την περασμένη έρευνα.
[2] Η προηγούμενη έρευνα διεξήχθη το διάστημα μεταξύ 20 Αυγούστου και 11 Σεπτεμβρίου 2021 από την ίδια σύμπραξη και μέθοδο, αλλά με το πλοίο Arctic Sunrise. Τα αποτελέσματα αυτής βρίσκονται δημοσιευμένα εδώ.
[3] Περισσότερα για την κατάθεση της αίτησης ακύρωσης στο ΣτΕ εδώ.