Η 21η Νοεμβρίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα Αλιείας και μία ευκαιρία να θυμηθούμε την τεράστια σημασία που έχουν οι υγιείς, ζωντανές θάλασσες για τον πλανήτη και την ανθρωπότητα.
Φέτος, την ημέρα αυτή οι αλιευτικές κοινότητες στα παράλια της Σενεγάλης απέτισαν φόρο τιμής σε συναδέλφους και φίλους που πνίγονται στην προσπάθειά τους να φτάσουν με τις παραδοσιακές τους αλιευτικές πιρόγες στις ακτές της Ευρώπης. Κάθε χρόνο, πολλοί ψαράδες αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τη χώρα τους και να θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή τους εξαιτίας της τεράστιας απελπισίας τους, που οφείλεται στην εξάντληση των θαλάσσιων πόρων από τους οποίους εξαρτώνται για να εξασφαλίσουν το μεροκάματό τους και την τροφή τους. Γι’ αυτήν την κατάσταση την ευθύνη έχουν τα πολυάριθμα και καταστροφικά ξένα αλιευτικά που δραστηριοποιούνται στην περιοχή, τα εργοστάσια παραγωγής ιχθυάλευρου και ιχθυέλαιου και η ακόρεστη ανάγκη τους για ψάρια ζωτικής σημασίας για τη διατροφική ασφάλεια ολόκληρης της Δυτικής Αφρικής.
Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα ανησυχητική, καθώς έχει αρχίσει πάλι να ενισχύεται το μεταναστευτικό ρεύμα από τη Σενεγάλη προς την Ευρώπη, το οποίο είναι ευρύτερα γνωστό ως ως “Barça or Barsakh” (Μπαρτσελόνα ή Θάνατος). Τον Οκτώβριο, τουλάχιστον 140 άνθρωποι πνίγηκαν στην προσπάθειά τους να φτάσουν στα Κανάρια Νησιά, ξεκινώντας από το Μπουρ της Σενεγάλης. Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, τον Σεπτέμβριο ξεκίνησαν από τη Σενεγάλη 14 βάρκες, μεταφέροντας 663 μετανάστες, εκ των οποίων 42 ήταν παιδιά. Από τις 14 βάρκες, το 25% είτε βυθίστηκε στη διαδρομή είτε αντιμετώπισε πολύ σοβαρά προβλήματα. Κόσμος καταλήγει να χάσει τη ζωή του γιατί απλά προσπαθεί να αντιμετωπίσει τη φτώχεια στην οποία βρέθηκε.
Η λεηλασία των θαλασσών οδηγεί στην απελπισία
Η αύξηση της μετανάστευσης ξεκίνησε λίγο αφότου δημοσιεύτηκε η έκθεση της Greenpeace “Seasick: as Covid-19 locks down West Africa, its waters remain open to plunder” (Θαλασσοταραχή: ενώ η πανδημία βάζει σε καθεστώς καραντίνας τη Δυτική Αφρική, τα νερά της καταληστεύονται). Αυτή η έκθεση ανέδειξε τη λεηλασία των αλιευτικών πόρων της περιοχής και το πώς αυτή η κατάσταση απειλεί 40 εκατομμύρια ανθρώπους που ζουν σε αυτό το σημείο του πλανήτη.
Πλέον πολλά ΜΜΕ δημοσιεύουν νέα για την αύξηση των αλιευτικών πιρόγων που ταξιδεύουν από τη Σενεγάλη προς τις ακτές της Ισπανίας και τις μαζικές αφίξεις Σενεγαλέζων ψαράδων νεαρής ηλικίας στην Τενερίφη και άλλες περιοχές. Το νέο μεταναστευτικό κύμα δεν αποτελείται πια κυρίως από νεαρούς Σενεγαλέζους. Τον δρόμο για την εξορία παίρνουν πλέον και επαγγελματίες ψαράδες, τη στιγμή που στα πρώτα μεταναστευτικά κύματα αυτοί οι ψαράδες απλά μετέφεραν τους υπόλοιπους μετανάστες.
Γιατί όμως οι Σενεγαλέζοι ψαράδες γυρνάνε την πλάτη τους στη θάλασσα; Μία θάλασσα που είναι γνωστή ως μία από τις πλουσιότερες στον κόσμο; Γιατί επιλέγουν το άγνωστο, ρισκάροντας την ίδια τους τη ζωή; Για να απαντήσει κανείς σ’ αυτά τα ερωτήματα δεν χρειάζεται παρά να ανατρέξει στην έκθεση της Greenpeace, η οποία αναδεικνύει για άλλη μία φορά την καταστροφική κακοδιαχείριση της αλιείας στη Σενεγάλη και στην παρακείμενη θαλάσσια ζώνη.
Πράγματι, η παράνομη και αδιαφανής δραστηριοποίηση στην περιοχή αλιευτικών βιομηχανικής κλίμακας, η απουσία κατάλληλων μέτρων διαχείρισης που θα επιτρέψουν την αναγέννηση των ιχθυοπληθυσμών, η λειτουργία εργοστασίων παραγωγής ιχθυάλευρων και ιχθυέλαιων που ανταγωνίζονται με άδικους όρους όσους δραστηριοποιούνται στην παραδοσιακή μεταποίηση των ψαριών (κυρίως γυναίκες) και τους ψαράδες μικρών πελαγικών ψαριών, όλα δυσχεραίνουν την ήδη δύσκολη θέση στην οποία βρίσκονται οι ψαράδες και οι γυναίκες μεταποιητές της Σενεγάλης.
Αν οι αλιείς μικρής κλίμακας δεν ακουστούν, η τραγωδία θα συνεχιστεί
Η προστασία της εργασίας όλων αυτών θα έπρεπε να ήταν η ύψιστη προτεραιότητα. Είναι ο μόνος τρόπος για να διασφαλιστεί ότι η αλιεία θα συνεχίσει να παίζει σημαντικό ρόλο στην κοινωνία της Σενεγάλης, προσφέροντας βιώσιμη εργασία, καλύπτοντας βασικές διατροφικές ανάγκες των ντόπιων αλιευτικών κοινοτήτων και αποτελώντας βασικό πυλώνα για τη διατροφική ασφάλεια των κατοίκων της Σενεγάλης αλλά και της ευρύτερης περιοχής.
Δυστυχώς όμως αυτό δεν συμβαίνει και τις τελευταίες εβδομάδες ζούμε μία ανθρώπινη τραγωδία στα θαλάσσια ύδατα της Σενεγάλης. Σύμφωνα με τις αναφορές ορισμένων ΜΜΕ και οργανώσεων, από τις 24 Οκτωβρίου έχουν χάσει τη ζωή τους περισσότεροι από 480 άνθρωποι στην προσπάθειά τους να φτάσουν τις ισπανικές ακτές, μέσω των Κανάριων Νήσων, χρησιμοποιώντας παραδοσιακές πιρόγες αλιείας.
Εάν οι κυβερνήσεις της Δυτικής Αφρικής δεν λάβουν άμεσα και αποτελεσματικά μέτρα, η κρίση θα απλωθεί και σε άλλα τμήματα του πληθυσμού, τα οποία θα αναγκαστούν να γυρίσουν την πλάτη τους στη χώρα και στον κλάδο της αλιείας. Μία εξέλιξη που γίνεται να αποφευχθεί, αρκεί να εφαρμοστούν μέτρα που θα εξασφαλίσουν τη βιώσιμη εκμετάλλευση των αλιευτικών πόρων της περιοχής και τη συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων όλων όσων εμπλέκονται με το ζήτημα.
Αντίθετα από ό,τι προβλέπει η νομοθεσία, οι αλιευτικές κοινότητες της περιοχής δεν συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις, όπου κυρίαρχο ρόλο παίζουν πέρα από τη σενεγαλέζικη κυβέρνηση η ΕΕ και η Κίνα. Επειδή τότε είναι που λαμβάνονται αποφάσεις για τις αλιευτικές συμφωνίες και την έκδοση αδειών αλιείας, τα συμφέροντα των αλιευτικών κοινοτήτων της Σενεγάλης καταλήγουν να θυσιάζονται για να εξυπηρετηθούν αλιευτικά συμφέροντα ευρωπαϊκής και κινέζικης προέλευσης.
Το έγκλημα που συντελείται θα μπορούσε να αποφευχθεί εάν αντίστοιχα προνόμια είχαν και οι πολυάριθμοι αλιείς της χώρας. Όμως, η τραγική αλήθεια είναι ότι οι αλιείς που προσπάθησαν να φτάσουν με τις πιρόγες τους στην Ευρώπη και τώρα είναι παρατημένοι σε κάποιο χώρο υποδοχής, περιμένουν τη στιγμή που θα τους επαναπατρίσουν στη χώρα προέλευσής τους, εκεί που θα ξαναβρούν τα ίδια αλιευτικά σκάφη, ξένων συμφερόντων, να λεηλατούν τους πόρους από τους οποίους εξαρτώνται και τους οδήγησαν σε αυτήν την απελπιστική κατάσταση. Είναι ξεκάθαρο: η Ευρώπη έχει χώρο μόνο για τα ψάρια της Δυτικής Αφρικής, όχι για τους μετανάστες της.
Ο αγώνας συνεχίζεται
Με ισχυρό αίσθημα αλληλεγγύης, η Greenpeace σκύβει το κεφάλι στη μνήμη των Σενεγαλέζων που έχασαν τη ζωή τους και τις οικογένειές τους. Η κυβέρνηση της Σενεγάλης και όλες οι αρμόδιες αρχές οφείλουν να αποδώσουν ευθύνες σε όσους είναι υπεύθυνοι για τις συνθήκες που οδήγησαν τόσους ανθρώπους στον θάνατο στην προσπάθειά τους να φτάσουν στην Ευρώπη.
Η κοινωνία, στη Σενεγάλη και σε ολόκληρη τη Δυτική Αφρική, σηκώνει το ανάστημά της και αγωνίζεται ενάντια στη λεηλασία των θαλασσών της περιοχής. Ο αγώνας για να μπει φρένο στη χορήγηση επιπλέον αδειών για αλιεία στις θάλασσες της Δυτικής Αφρικής και για περισσότερη διαφάνεια και πραγματικά βιώσιμες πρακτικές στην αλιεία συνεχίζεται.
Έχει ευθύνη η Ελλάδα;
Υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις ότι και η Ελλάδα συνδέεται με εφοδιαστικές αλυσίδες που οξύνουν την κρίση στις θάλασσες της Δυτικής Αφρικής. Ένα κομμάτι των εισαγόμενων προϊόντων (5%) που καταναλώνονται κάθε χρόνο στη χώρα προέρχεται απευθείας από την περιοχή, ενώ ένα ακόμα μεγαλύτερο ποσοστό (37%) συνδέεται μέσω τρίτων χωρών με αλιευτικές δραστηριότητες στην περιοχή. Την ίδια στιγμή, ένας κρίκος καίριας σημασίας για τις εφοδιαστικές αλυσίδες των θαλάσσιων προϊόντων, που διατρέχουν ολόκληρο τον πλανήτη, είναι οι μεταφορτώσεις εν πλω. Όπως ανέδειξε η έκθεση της διεθνούς Greenpeace “Fishy Business”, η συντριπτική πλειοψηφία των μεταφορτώσεων που γίνονται στην ανοικτή θάλασσα πραγματοποιούνται από 250 πλοία εταιρειών εφτά ναυτικών δυνάμεων, εκ των οποίων μία είναι η Ελλάδα (με 21 πλοία). Μάλιστα, ο ρόλος αυτού του στόλου την εποχή του Covid μοιάζει να γίνεται πιο σημαντικός, γεγονός που αυξάνει την ανάγκη για μέτρα που θα διασφαλίσουν ότι οι μεταφορτώσεις εν πλω δεν δίνουν διέξοδο σε πρακτικές που καταστρέφουν τις θάλασσες και οδηγούν σε κρίση τις αλιευτικές κοινότητες στην Αφρική και ολόκληρο τον κόσμο.
Αρχικό κείμενο: Abdoulaye Ndiaye, υπεύθυνος εκστρατείας για το θαλάσσιο περιβάλλον, αφρικανικό γραφείο Greenpeace
Μετάφραση & προσαρμογή: Άλκης Καφετζής, υπεύθυνος εκστρατείας για το θαλάσσιο περιβάλλον, ελληνικό γραφείο Greenpeace
Η δράση μας στηρίζεται αποκλειστικά σε δωρεές πολιτών.
Υποστήριξέ μας
Πάτα εδώ
