Με αφορμή την πρόσφατη ομιλία του Πρωθυπουργού και την κοινή συνεδρίαση τεσσάρων Επιτροπών της Βουλής σχετικά με τη στρατηγική για τη μετάβαση σε μία κλιματικά ουδέτερη οικονομία, παραθέτουμε κάποιες βασικές θέσεις της οργανωσης εν είδει συμμετοχής μας στην κοινή πρωτοβουλία οργανώσεων, φορέων και πολιτών για τη συνδιαμόρφωση ενός εθνικού κλιματικού νόμου. 

Στόχος ενός τέτοιου νόμου πρέπει να είναι η επιτάχυνση της εθνικής προσπάθειας ώστε να είναι συμβατή με τον στόχο επίτευξης κλιματικής ουδετερότητας αρκετά νωρίτερα από το 2050 με κοινωνικά όμως δίκαιο τρόπο.

Η συγκυρία και ο χρονισμός για αυτήν την πρωτοβουλία είναι εξαιρετικός. Το προσχέδιο του νόμου-πλαίσιο έρχεται σε μία στιγμή που το σχέδιο της κυβέρνησης για τη δίκαιη και πράσινη ανάκαμψη από την οικονομική κρίση που προκάλεσε η πανδημία του COVID-19 έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση με έναν προϋπολογισμό ύψους 32 δισ ευρώ, από τα οποία το 38% προορίζεται για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και την πράσινη μετάβαση. Ταυτόχρονα, το παρωχημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα χρήζει άμεσης αναθεώρησης, ενώ όπως ανακοίνωσε και ο Πρωθυπουργός πρόσφατα στο κοινοβούλιο, τους επόμενους μήνες αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή το σχέδιο νόμου για το κλίμα.  

Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, τα χαρακτηριστικά και οι θεματικές ενός τέτοιου κλιματικού νόμου πρέπει να περιλαμβάνουν τα εξής:

  • Δέσμευση της Ελλάδας να επιτύχει κλιματική ουδετερότητα σε ολόκληρη την οικονομία (μηδενικές καθαρές εκπομπές) έως το 2040 και στη συνέχεια να περάσει σε αρνητικές καθαρές εκπομπές.
  • Αύξηση του στόχου μείωσης των εκπομπών της Ελλάδας έως το 2030 από 42% σε τουλάχιστον 65%, με όλους τους τομείς να συνεισφέρουν, και θέσπιση δεσμευτικών στόχων για το 2035 και μετά, σύμφωνα με την επιστήμη.
  • Θέσπιση στόχου για διπλασιασμό απομάκρυνσης διοξειδίου του άνθρακα από τις φυσικές καταβόθρες της χώρας έως το 2030, μέσω νομοθεσίας και χρηματοδότησης για λύσεις που βασίζονται στη φύση και υποστηρίζουν στόχους για την προστασία της βιοποικιλότητας.
  • Δημιουργία μηχανισμού, σύμφωνα με τη Συμφωνία του Παρισιού, για την αναθεώρηση των κλιματικών στόχων ανά 5ετία και της μακροπρόθεσμης στρατηγικής της Ελλάδας.
  • Απαραίτητη ευθυγράμμιση των στόχων των τομεακών πολιτικών, όπως κτηνοτροφία και γεωργία, και της ελληνικής νομοθεσίας με τους αναθεωρημένους κλιματικούς στόχους.
  • Οριστική απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα μέχρι το 2040, συμπεριλαμβανομένου και του φυσικού αερίου, θέτοντας προθεσμίες για τη σταδιακή κατάργησή τους και απαγορεύοντας κάθε περαιτέρω έρευνα, επιδοτήσεις και δημόσιες δαπάνες καθώς και πρόβλεψη για την απαγόρευση σχετικού advertising και χορηγιών.
  • Στόχος μείωσης του ανθρακικού και οικολογικού αποτυπώματος της χώρας, μέσα από τη σύνταξη συγκεκριμένων πολιτικών και στόχων για την αποκατάσταση των δασικών εκτάσεων της χώρας.
  • Εξασφάλιση μίας δίκαιης μετάβασης για όλους και να καταστεί η κλιματική δικαιοσύνη ως βασική αρχή της Ελληνικής πολιτικής.
  • Απαίτηση αλλαγών στην ελληνική νομοθεσία, έτσι ώστε ο κρατικός προϋπολογισμός και οι λειτουργίες δημόσιων και ιδιωτικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων να ευθυγραμμίζονται γρήγορα με τον στόχο του 1,5°C (και να αποκλείουν τις πράσινες επενδύσεις για αντιμετώπιση και προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή από τον υπολογισμό των εθνικών ελλειμμάτων).
  • Δημιουργία ανεξάρτητης Κλιματικής αρχής, που θα υποβάλλει έκθεση στο Ελληνικό Κοινοβούλιο, θα παρέχει συμβουλές & συστάσεις σχετικά με τους εθνικούς κλιματικούς στόχους και θα εξετάζει τα σχέδια και τις τομεακές πολιτικές της χώρας για τη συμβατότητά τους. 
  • Συμμετοχή των πολιτών της χώρας στη διαμόρφωση πολιτικών για το κλίμα μέσω μίας ουσιαστικής συμμετοχικής δημοκρατίας (αυτό πρέπει να ξεκινά με την ίδια την εθνική νομοθεσία για το κλίμα).