Δύο λόγια για το Τσερνόμπιλ, 28 χρόνια μετά

Σήμερα συμπληρώνονται 28 χρόνια από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ της Ουκρανίας. Ένα από τα μεγαλύτερα ατυχήματα στην ιστορία, τις επιπτώσεις του οποίου ακόμα δεν έχουμε αντιληφθεί στην πλήρη τους διάσταση: το ραδιενεργό νέφος που απλώθηκε σε όλη την Ευρώπη επηρέασε και θα εξακολουθεί να επηρεάζει τις ζωές μας με διαφορετικούς τρόπους για αρκετά χρόνια ακόμα.

Η προκλητική έκθεση της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας (ΔΕΑΕ) που έκανε λόγο για μόλις λίγες χιλιάδες θύματα από το ατύχημα απέχει έτη φωτός από την πραγματικότητα, αφού υποβάθμισε τις έμμεσες και μακροχρόνιες επιπτώσεις στην υγεία του ευρωπαϊκού πληθυσμού από την έκθεση στη ραδιενέργεια. Το 2006 η Greenpeace –με αφορμή τα 20 χρόνια από το ατύχημα– δημοσίευσε, με τη συνδρομή δεκάδων επιστημόνων, έκθεση που αμφισβητούσε ευθέως τα πορίσματα της ΔΕΑΕ και έθετε τις δραματικές επιπτώσεις στην αληθινή τους διάσταση. Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα εδώ.

Αναμφισβήτητα, το μεγαλύτερο θύμα ήταν οι τοπικές κοινωνίες σε Βόρεια Ουκρανία και Λευκορωσία, που βίωσαν άμεσα και με το χειρότερο τρόπο τις συνέπειες της πιο επικίνδυνης μορφής ενέργειας. Η ‘νεκρή ζώνη’ συνολικής έκτασης 2.600 χλμ² γύρω από τον πυρηνικό σταθμό του Τσερνόμπιλ θα παραμείνει επικίνδυνη για περίπου 20.000 χρόνια. Παρόλα αυτά, πολλοί από τους περίπου 100.000 κατοίκους που εγκατέλειψαν τη νεκρή ζώνη, σήμερα – μην έχοντας καλύτερες εναλλακτικές –επιλέγουν να επιστρέψουν στα σπίτια τους, υπό την ανεπίσημη ανοχή της ουκρανικής κυβέρνησης.

Το 2006, το συγκλονιστικό φωτογραφικό ρεπορτάζ “Πιστοποιητικό Τσερνόμπιλ 000358”του βραβευμένου Robert Knoth έφερε στο φως κρυμμένες πτυχές μίας κοινωνίας ξεχασμένης από τον υπόλοιπο κόσμο, καταδικασμένης να κουβαλάει στους ώμους της τη φρίκη της πυρηνικής ενέργειας. Το 2011, η Greenpeace και ο Knoth επισκέφτηκαν ξανά το Τσερνόμπιλ για να καταγράψουν μαρτυρίες πολιτών αλλά και να μετρήσουν τα επίπεδα ραδιενέργειας σε περιβάλλον και τρόφιμα, 25 χρόνια μετά το ατύχημα. Ακόμα και σήμερα, πολλά τοπικά προϊόντα εκπέμπουν ραδιενέργεια σε επίπεδα πολύ υψηλότερα από τα εθνικά όρια ασφαλείας.

Η κληρονομιά του Τσερνόμπιλ, όπως και της Φουκουσίμα αλλά και των εκατοντάδων λιγότερο γνωστών περιστατικών, είναι μία ακόμα απόδειξη των συνεπειών της πυρηνικής ενέργειας. Μίας ξεπερασμένης και επικίνδυνης τεχνολογίας, εντελώς αχρείαστης προκειμένου να πετύχουμε τους ενεργειακούς και κλιματικούς μας στόχους.