“Ποτέ δεν είσαι τόσο μικρός ώστε να μη μπορείς να κάνεις τη διαφορά”.
Οποιαδήποτε προσπάθεια να θυμηθούμε τα πιο σημαντικά γεγονότα του 2018 θα περάσει από την πρωτοφανή τραγωδία του Ιουλίου που προκάλεσε εκατόμβη θυμάτων. Τα μάτια χαμηλώνουν και θολώνουν, το δέρμα αναριγεί καθώς έρχονται στο μυαλό εικόνες. Θα θέλαμε να είναι ένα κακό όνειρο αλλά δυστυχώς ήταν η σκληρή πραγματικότητα.
Η πυρκαγιά στο Μάτι ανέδειξε πολλά: την έλλειψη συντονισμού του κρατικού μηχανισμού, το πολεοδομικό χάος που έχουμε αποδεχθεί εδώ και δεκαετίες ως δεδομένο, την απουσία σχεδίων έκτακτης ανάγκης, τη χρόνια έμφαση στο ιδιωτικό σε βάρος του κοινού, την έλλειψη προετοιμασίας της κοινωνίας συνολικά για τις επερχόμενες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής (γνωρίζουμε ότι οι συνθήκες που ευνοούν παρόμοιες πυρκαγιές θα είναι πιο συχνές). Η επίκληση της κλιματικής αλλαγής από την πλευρά της κυβέρνησης για να εξηγήσει την ένταση και την ταχύτητα της πυρκαγιάς πέφτει στο κενό και μοιάζει με φτηνή δικαιολογία όταν δεν συνοδεύεται από τα απαραίτητα μέτρα και δράσεις. Ας θυμηθούμε ότι η κλιματική αλλαγή χρησιμοποιήθηκε ως εξήγηση και στην περίπτωση της πλημμύρας στη Μάνδρα με τους 24 νεκρούς. Οι πρωτοβουλίες όμως της κυβέρνησης ήταν (και είναι) σταθερά στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση (νέος λιγνιτικός σταθμός, νέοι πετρελαϊκοί σταθμοί, εξορύξεις πετρελαίου).
Και τον Οκτώβρη 2018 όμως θα τον θυμόμαστε για πολλά χρόνια. Τη Δευτέρα 8 Οκτώβρη έσκασε σαν βόμβα η έκθεση της IPCC (Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή) η οποία μας έλεγε εν ολίγοις οτι δεν υπάρχει καιρός για χάσιμο (αρκετές δεκαετίες χάσαμε διυλίζοντας την κάμηλο). Έχουμε λίγα μόλις χρόνια για να αναλάβουμε δράση ώστε να αποφύγουμε τις πιο καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής (η οποία είναι ήδη εδώ). Πρέπει να πετύχουμε την πλήρη απανθρακοποίηση της οικονομίας (ενέργεια, μεταφορές, γεωργία κοκ) μέχρι το 2050 και να προσαρμοστούμε άμεσα στα νέα δεδομένα… Με άλλα λόγια τα όνειρα για μετατροπή της Ελλάδας σε νεα πετρελαιοπαραγωγό είναι εκτός εποχής.
Και πριν ακόμα προλάβουμε να χωνέψουμε τα νέα ευρήματα της έκθεσης της IPCC και να τα “μεταφράσουμε” σε απλά και πρακτικά βήματα, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας παρουσίασε για διαβούλευση (πολύ σύντομη είναι η αλήθεια) το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα. Δυστυχώς, το ΥΠΕΝ δεν έλαβε υπ όψιν τη νέα πραγματικότητα που περιγράφει η IPCC και έμεινε στα συνηθισμένα (λιγνίτη, πετρέλαιο, φυσικό αέριο, εξορύξεις εμπλουτισμένα με περισσότερες ΑΠΕ) αγνοώντας τον χαρακτήρα του επείγοντος στη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Η χρονιά έκλεισε με τη Διάσκεψη για το Κλίμα που πραγματοποιήθηκε στο Κατοβίτσε της Πολωνίας (COP 24). Οι εκπρόσωποι των χωρών που επενδύουν σε πετρέλαιο και κάρβουνο κατάφεραν να ακυρώσουν τις τραγικές προβλέψεις της IPCC. Για πολλούς, η διάσκεψη ήταν άλλη μια χαμένη ευκαιρία, ήταν η διάσκεψη της μη δράσης, της αποφυγής λήψης μέτρων αλλά και της προσπάθειας να κρατηθεί η ελπίδα ζωντανή. Εκεί έλαμψε το αστέρι της 15χρονης Γκρέτα, όχι αυτής του παραμυθιού, αλλά μιας απολύτως προσγειωμένης και θαρραλέας πιτσιρίκας. H μικρή Σουηδέζα Greta Thunberg ήταν αφοπλιστικά σαφής στο COP24 στο Κατοβίτσε της Πολωνίας όπως εξάλλου και κάμποσοι άλλοι εκπρόσωποι της γενιάς της: «Μας κλέβετε το μέλλον… Όχι μόνο δεν κάνετε αυτό που πρέπει, αλλά δεν είσαστε καν ώριμοι να πείτε τι συμβαίνει. Κι αυτό το βάρος σε εμάς το αφήνετε… Όσο κοιτάτε να κάνετε το πολιτικά εφικτό και όχι αυτό που πρέπει, δεν υπάρχει καμιά ελπίδα… Δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε μια κρίση χωρίς να την αναγνωρίζουμε ως κρίση… Αν είναι τόσο δύσκολο για το σύστημα μας να δώσει λύσεις, τότε πρέπει να αλλάξουμε το σύστημα… Ποτέ δεν είσαι τόσο μικρός ώστε να μη μπορείς να κάνεις τη διαφορά… Δεν ήρθαμε εδώ να εκλιπαρήσουμε τους ηγέτες να κάνουν κάτι. Μας αγνοήσατε στο παρελθόν και θα μας αγνοήστε και πάλι… Εξαντλήθηκαν οι δικαιολογίες σας και εξαντλήθηκε και ο χρόνος που μένει». Πώς να κρυφτείς απ’ τα παιδιά, έτσι κι αλλιώς τα ξέρουν όλα…
Κι όμως η ελπίδα είναι εδώ. Όχι αύριο και ύστερα από τη μετάγγιση/μεταφορά των σημερινών παθογενειών. Σήμερα, τώρα, χωρίς όρους. Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, εδώ και τώρα, δεν χωρά υποσημειώσεις, «ναι μεν αλλά» και όρους. Η τεχνολογία υπάρχει, οι πηγές του προβλήματος είναι γνωστές και οι απαραίτητες αλλαγές πολλές και δύσκολες. Δεν υπάρχει άλλος χρόνος για χάσιμο. Μέσα σε μια δεκαετία πρέπει να έχουμε δρομολογήσει ριζικές αλλαγές στον τρόπο που ζούμε, παράγουμε, καταναλώνουμε, στη γεωργία, τη διατροφή, τις μεταφορές κοκ αν θέλουμε να αποφύγουμε τις πλέον καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.
Η ελπίδα βρίσκεται σε μεμονωμένους πολίτες, φορείς και οργανώσεις που δεν διστάζουν να μηνύσουν κυβερνήσεις επειδή αυτές διστάζουν να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Και κερδίζουν!
Η ελπίδα βρίσκεται επίσης στα κινήματα, τις πρωτοβουλίες, τους μεμονωμένους πολίτες που ξεφυτρώνουν κάθε μέρα και αμφισβητούν ανοιχτά το εθνικό αφήγημα για τον πλούτο που βρίσκεται κρυμμένος στα βάθη των ωκεανών αλλά και στο υπέδαφος παρθένων περιοχών: το πετρέλαιο (που θα μας βγάλει από την κρίση). Η ελπίδα βρίσκεται σε όσους τολμούν να ορθώσουν το ανάστημά τους και να πουν οτι δεν υπάρχει μέλλον για το πετρέλαιο (ελληνικό και εισαγόμενο), ότι η οικονομία και η κοινωνία μπορούν να ξαναστηθούν στα πόδια τους με τρόπο βιώσιμο και χωρίς άλλες φούσκες ή “μάννα εξ ουρανού”. Από την Ήπειρο μέχρι την Κρήτη, τοπικές πρωτοβουλίες αναπτύσσονται γύρω από την αντίθεση στις εξορύξεις πετρελαίου σε στεριά και θάλασσα.
Η ελπίδα βρίσκεται σε Δήμους και δημότες που επιλέγουν να αναλάβουν δράση για την κλιματική αλλαγή, την παραγωγή καθαρής ενέργειας, την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας όλα σε ένα. Με πρωτοπόρους του Δήμους Θεσσαλονίκης και Λαρισαίων. Με πολίτες να πιέζουν τους δημάρχους (απερχόμενους και νέους) ώστε να επενδύσουν στην ηλιακή κοινωνική πολιτική, καθιστώντας τη χώρα μας πρωτοπόρο στον κόσμο στο συγκεκριμένο τομέα. Με όχημα την ηλεκτρονική πλατφόρμα “Ήλιε μου, ήλιε σου” ήδη έχουμε τα πρώτα θετικά μηνύματα!
Σηκώνουμε μανίκια λοιπόν και σου ερχόμαστε 2019. Είμαστε πολλές και πολλοί, συνεργαζόμαστε, ξεπερνάμε τις διαφορές μας, αναλαμβάνουμε κοινή δράση, δεν περιοριζόμαστε σε διακηρύξεις και δίνουμε έμφαση στο ΜΑΖΙ, πολλοί μικροί θα κάνουμε τη διαφορά. 2018 στο καλό και να μην ξανάρθεις.
