“Η κλιματική αλλαγή είναι μία πραγματικότητα που επηρεάζει τώρα κάθε περιοχή του κόσμου. Η ανθρώπινη παρέμβαση σε σχέση με τα προβλεπόμενα επίπεδα της παγκόσμιας υπερθέρμανσης είναι καταστροφική. Οι καταιγίδες αυξάνονται και οι παλίρροιες θα μπορούσαν να βυθίσουν ολόκληρα νησιωτικά έθνη και παράκτιες πόλεις. Οι πυρκαγιές μαίνονται στα δάση μας και ο πάγος λιώνει. Καίμε το μέλλον μας – κυριολεκτικά.” Πόσο πιο επίκαιρη μπορεί να είναι η δήλωση της Michelle Bachelet, της Επιτρόπου των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα δικαιώματα, έναν χρόνο μετά και εν μέσω πανδημίας;
Από το 1948 και κάθε χρόνο, στις 10 Δεκεμβρίου γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Human Rights Day), η μέρα που η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ προχώρησε με την υπογραφή της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Όραμα των εμπνευστών της, ένας κόσμος με δικαιώματα και ελευθερίες χωρίς διακρίσεις, ως αποτέλεσμα των συνεπειών του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και της κινητοποίησης της διεθνούς κοινότητας να μην επαναληφθούν οι φρικαλεότητες του αιματηρού αυτού πολέμου με τα 60 εκατομμύρια νεκρούς.
Ποιος θα φανταζόταν όμως τότε ότι θα έπαιρνε 67 ολόκληρα χρόνια (αρχικά με τη Σύμβαση Πλαίσιο για την Κλιματική Αλλαγή το 1992, και 23 χρόνια αργότερα με τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα το 2015), για να καταλάβουμε συλλογικά ότι ο “καινούργιος” πόλεμος που μαίνεται και απειλεί την ίδια μας τη ζωή δεν είναι άλλος από την κλιματική αλλαγή, φαινόμενο που το ανθρώπινο είδος έχει μετατρέψει σε παγκόσμια κρίση; Μετά από τόσα χρόνια και επιστημονική γνώση, η κλιματική φιλοδοξία δεν φαίνεται να έχει μετουσιωθεί σε ουσιαστική πολιτική δέσμευση για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μας.
Πού βρισκόμαστε όμως σήμερα;
Λίγες μέρες πριν την επέτειο των 5 χρόνων από τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα, όπου οι χώρες συμφώνησαν να περιορίσουν την παγκόσμια μέση θερμοκρασία πολύ κάτω από τους 2oC με στόχο τον 1,5oC πριν από το τέλος του αιώνα, λίγα είναι αυτά που θα μας έκαναν να γιορτάσουμε. Οι κυβερνήσεις υπολείπονται πολύ από αυτά που είχαν δεσμευτεί στο Παρίσι. Έκτοτε, οι εκπομπές αερίων συνεχίζουν να αυξάνονται και οι επιπτώσεις στο κλίμα έχουν εντατικοποιηθεί. Ούτε καν η πανδημία δεν μπόρεσε να σταματήσει τη συσσώρευσή τους.
Αυτήν τη στιγμή, ο πλανητής είναι περίπου 1,2oC θερμότερος από ό,τι ήταν στα τέλη του 19ου αιώνα, με σημαντικές επιπτώσεις για την ανθρωπότητα και το περιβάλλον. Το 2020, όπως όλα δείχνουν, μέσα σε όλα τα άλλα που το έκαναν μία κακή χρονιά, θα κλείσει με τη “βράβευσή” του ως ένα από τα τρία θερμότερα χρόνια που έχουν καταγραφεί ποτέ. Και όπως έχουμε άλλωστε αναδείξει στο παρελθόν θερμότερος πλανήτης σημαίνει μεγαλύτερη κοινωνική ανισότητα.
Τι συμβαίνει στην Ευρώπη;
Στην Ευρώπη, παρά το πρόσφατο αίτημα των ευρωβουλευτών για έναν πιο φιλόδοξο στόχο μείωσης των εκπομπών στο 60% μέχρι το 2030, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην τροποποιημένη πρόταση που κατέθεσε για τον νέο νόμο της ΕΕ για το κλίμα επιμένει στο 55% (1), έναν στόχο πολύ μακριά από αυτόν που έχει θέσει η επιστήμη.
Προς τη μετάβαση σε μία κλιματικά ουδέτερη οικονομία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποσχέθηκε με την Πράσινη Συμφωνία (European Green Deal) να μην αφήσει κανέναν και καμία περιοχή πίσω. Παρά τις δεσμεύσεις αυτές, οι συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις μεταξύ των θεσμικών οργάνων της ΕΕ κινδυνεύουν να χρηματοδοτήσουν από δημόσιους πόρους έργα που συνδέονται με το φυσικό αέριο, ένα ορυκτό καύσιμο του οποίου η παραγωγή και κατανάλωση αντιβαίνει στην ηθική μίας πράσινης Συμφωνίας. Μία πρόσφατη νομική ανάλυση από την Client Earth δείχνει πως οι επενδύσεις σε ορυκτό αέριο θα ήταν ασυμβίβαστες με τη μείωση των εκπομπών και την επένδυση σε καθαρή ενέργεια που απαιτείται από τα μέρη της Συμφωνίας του Παρισιού και της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Οι χρηματοδοτήσεις ορυκτού αερίου μέσα από τους μηχανισμούς Δίκαιης Μετάβασης, Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας, Συνοχής και Περιφερειακής Ανάπτυξης της ΕΕ, εκτός από ανήθικες, μπορεί να καταστούν μελλοντικά και έκνομες.
Επιπλέον, σύμφωνα με μοντέλα συμβατά με τη Συμφωνία του Παρισιού, η χρήση ορυκτού αερίου θα πρέπει να σταματήσει στην Ευρώπη έως το 2035. Αυτό σημαίνει ότι τα νέα έργα ορυκτού αερίου θα είναι βραχύβια, καθώς θα πρέπει να αντικατασταθούν από ανανεώσιμες πηγές για να επιτευχθεί ο στόχος της ΕΕ για την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050. Αυτό θα παρήγαγε υψηλό κόστος για τις πιο ευάλωτες περιοχές, καθιστώντας τις θέσεις εργασίας μη βιώσιμες, για έναν ορυκτό πόρο στη δύση του.
Τελικά τι μέλλον θέλουμε;
Όπως πολύ σωστά επισημαίνει ο Καθηγητής Dave Reay από το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, “Ρίξτε ακόμα λίγες περισσότερες εκπομπές, θερμάνετέ τις και δείτε τους στόχους του Παρισιού για το κλίμα να διαγράφονται από την αντίληψή μας για πάντα. Το επόμενο έτος θα καθοριστεί από την ανάκαμψή μας από τον Covid-19, οι επόμενοι αιώνες θα καθοριστούν από το πόσο πράσινη είναι στην πραγματικότητα αυτή η ανάκαμψη”.
Η αλήθεια είναι ότι δεν βιώνουμε όλοι το ίδιο την υγειονομική και περιβαλλοντική κρίση. Κι όμως, καμία από τις δύο δεν κάνει διακρίσεις ως προς το φύλο, την ηλικία, την εθνικότητα, τον σεξουαλικό προσανατολισμό, τα πολιτικά ή θρησκευτικά πιστεύω. Τη διάκριση την κάνουμε εμείς οι ίδιοι με το να επιλέγουμε την άνιση κατανομή του πλούτου, ποιες κοινωνίες του πλανήτη θα πληγούν πρώτες με τη συνέχιση των πολιτικών χρήσης ορυκτών καυσίμων, ποιες χώρες και πληθυσμούς θα κρατάμε μια ζωή δέσμιες-ους σε κατάσταση πολέμου, θανάτου, και ξεριζωμού με παροχή τεράστιων πολεμικών εξοπλισμών, και πόσους ανθρώπους θα συντηρούμε σε συνθήκες εξαθλίωσης και κάτω από τα όρια της φτώχειας. Για να μπορούμε να γιορτάσουμε του χρόνου ουσιαστικά τα δικαιώματά μας, και να μην χτυπήσουν οι κρίσεις ακόμα περισσότερους από εμάς, οφείλουμε να επιλέξουμε σωστά σήμερα, τώρα.
(1) Σήμερα οι αρχηγοί κρατών της ΕΕ συνεδριάζουν στο Συμβούλιο της Ευρώπης για αποφασίσουν τον κλιματικό ευρωπαϊκό στόχο για το 2030. Η Greenpeace είναι εκεί για να τους θυμίσει ότι δεν έχουν λόγο να γιορτάσουν αν δεν αυξηθεί ο στόχος πλέον του 55%.
Η δράση μας στηρίζεται αποκλειστικά σε δωρεές πολιτών.
Υποστήριξέ μας
Πάτα εδώ
