Οι μεγάλες εταιρείες ορυκτών καυσίμων οφείλουν να ακούσουν και να αναλάβουν τις ευθύνες τους για την επιδείνωση της κλιματικής κρίσης, που έχει συνέπειες για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μας στον πλανήτη. Η ανακοίνωση της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΑΔ) των Φιλιππίνων, που έγινε την Δευτέρα στη Διάσκεψη για το Κλίμα (COP25) στη Μαδρίτη, είναι μία νίκη-ορόσημο για αυτό που ονομάζουμε κλιματική δικαιοσύνη για τις τοπικές κοινωνίες. Αυτές είναι οι πρώτες που επηρεάζονται αμετάκλητα από την κλιματική αλλαγή και την επιδείνωση των ακραίων καιρικών φαινομένων.
Η ΕΑΔ, στην Εθνική Έρευνα για την Κλιματική Αλλαγή (NICC – η έκθεση αναμένεται να δημοσιευτεί σύντομα), διαπίστωσε ότι εταιρείες ορυκτών καυσίμων, όπως η Shell, η ExxonMobil, η Chevron, η BP, η Repsol, η Sasol και η Total, μπορούν να βρεθούν νομικά και ηθικά υπεύθυνες για βλάβες που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή. Επιπλέον, διαπίστωσε ότι σε περιπτώσεις που αποδεικνύεται παρεμπόδιση, εξαπάτηση ή απάτη, μπορεί να υπάρχει εγκληματική πρόθεση, πράγμα που σημαίνει ότι οι εταιρείες μπορεί να είναι υπόλογες όχι μόνο βάσει αστικών, αλλά και ποινικών νόμων. Η συγκεκριμένη δήλωση της ΕΑΔ αποτελεί εξέλιξη με τεράστιο ενδιαφέρον και για εμάς εδώ στην Ελλάδα, καθότι μερικές από αυτές τις εταιρείες (Repsol, Exxon Mobil, Total) έρχονται να ψάξουν για πετρέλαιο και αέριο στη χώρα μας.
Γιατί η συγκεκριμένη έκθεση και το ψήφισμα είναι ιστορικής σημασίας;
Είναι η πρώτη φορά που ένα νομικό όργανο έχει δηλώσει επισήμως ότι 1) η κλιματική αλλαγή έχει επιπτώσεις στα ανθρώπινα δικαιώματα και 2) επιχειρήσεις που συνέβαλαν περισσότερο στην κλιματική κρίση και προσπάθησαν να υπονομεύσουν την κλιματική επιστήμη και δράση για δεκαετίες μπορεί να βρεθούν υπεύθυνες για τις συνέπειες που βιώνει σήμερα ολόκληρος ο πλανήτης.
Η συγκεκριμένη υπόθεση ξεκίνησε το 2015, όταν το φιλιππινέζικο γραφείο της Greenpeace μαζί με δεκαοκτώ άτομα και δεκατρείς άλλες οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών υπέβαλαν αναφορά στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της χώρας. Αυτό οδήγησε το συνταγματικό όργανο να διερευνήσει την ευθύνη 47 ιδιωτικών εταιρειών-επενδυτών ορυκτών καυσίμων (και τσιμεντοβιομηχανιών) για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που αντιμετωπίζουν οι Φιλιππινέζοι λόγω της κλιματικής κρίσης. Η έρευνα που διεξήχθη ήταν η ΠΡΩΤΗ του είδους από ένα εθνικό θεσμικό όργανο για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το πως αυτά επηρεάζονται από τη δραστηριότητα των εταιριών εν μέσω κλιματική κρίσης.
Τρία χρόνια χρειάστηκαν πριν ξεκινήσουν οι ακροάσεις της Επιτροπής. Αρχικά, οι εταιρείες αγωνίστηκαν για να απορρίψουν την έρευνα, αλλά οι τοπικές κοινωνίες επικράτησαν: η ΕΑΔ αποφάσισε τον Δεκέμβριο του 2017 ότι είχε τη δικαιοδοσία να διεξάγει την έρευνα. Καμία από τις εταιρείες που κλήθηκαν να απαντήσουν δεν εμφανίστηκε και δεν συμμετείχε ουσιαστικά στην έρευνα. Το 2018, η ΕΑΔ διεξήγαγε δημόσιες ακροάσεις στο Quezon City στις Φιλιππίνες, τη Νέα Υόρκη και το Λονδίνο, με 39 εμπειρογνώμονες (κλιματικοί επιστήμονες, ιατροί, νομικοί, ερευνητές και πολιτικοί εμπειρογνώμονες) και 26 μάρτυρες από τις Φιλιππίνες, τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο (επιζήσαντες από τους φονικούς τυφώνες, ακτιβιστές και άνθρωποι διαφόρων επαγγελμάτων, από αγρότες έως ψαράδες από διάφορα μέρη των Φιλιππίνων). Αυτές οι ακροάσεις δημιούργησαν αυτό που σήμερα αποτελεί τη μεγαλύτερη βάση επιστημονικών δεδομένων, αποδεικτικών στοιχείων και νομικής ανάλυσης, που συνδέουν τη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων με την κλιματική αλλαγή. Αυτή είναι μία πολύ, πολύ μεγάλη νίκη για τις τοπικές κοινωνίες.
Η ανακοίνωση της Επιτροπής υπερβαίνει τα σύνορα των Φιλιππίνων και αφορά όλους εμάς, καθώς και τις επόμενες γενιές. Είναι αυτή η κοινωνική δικαιοσύνη που κινητοποιεί μαθητές, φοιτητές και ενήλικες τα τελευταία χρόνια σε ολόκληρο τον πλανήτη. Αλλά αυτό είναι και ήταν πάντα μόνο η αρχή. Η υπόθεση αυτή ενέπνευσε τις νομικές ενέργειες που ξεκίνησαν έκτοτε και αυτές που αναμένουμε να ξεκινήσουν τα επόμενα χρόνια. Η ανακοίνωση της ΕΑΔ αποτελεί μία σημαντική νέα αρχή για να τεθούν οι εταιρείες προ των ευθυνών τους απέναντι στα θεσμικά όργανα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στα δικαστήρια, στους δρόμους και στους διαδρόμους της εξουσίας. Ευχή μας είναι συνεχίσουμε να ακούμε και για άλλες νίκες τους επόμενους μήνες και χρόνια.
Η δράση μας στηρίζεται αποκλειστικά σε δωρεές πολιτών. Υποστήριξέ μας
Πάτα εδώ
