Οι καταστροφικές πλημμύρες στη Θεσσαλία μας βρήκαν στο τέλος ενός καλοκαιριού που σημαδεύτηκε από εξίσου καταστροφικές πυρκαγιές. Λένε ότι μετά τις πυρκαγιές ακολουθούν πλημμύρες, και παρόλο που οι περιοχές που πλήγηκαν δεν ήταν οι ίδιες, κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν περιμέναμε κάποια στιγμή έντονα πλημμυρικά φαινόμενα στη Θεσσαλία. Όχι γιατί είμαστε μάντεις, αλλά επειδή ακούμε την επιστήμη: η Θεσσαλία περιλαμβανόταν στον χάρτη επικινδυνότητας πλημμύρας και σαν να μην έφτανε αυτό, η κλιματική αλλαγή έχει ήδη αυξήσει τη συχνότητα των ακραίων καιρικών φαινομένων. Με απλά λόγια, φαινόμενα όπως αυτά στη Θεσσαλία θα γίνονται όλο και πιο συχνά, μέρος μίας νέας «κανονικότητας» όπως αυτή διαμορφώνεται από την κλιματική κρίση. Τα κύρια ζητούμενα λοιπόν είναι δύο: αφενός τι κάνουμε για να μειώσουμε αυτούς τους κινδύνους, ειδικά στις πιο ευάλωτες περιοχές, αφετέρου τι κάνουμε μετά την καταστροφή.
Αμέσως μετά τις πλημμύρες στη Θεσσαλία, για εμάς στο ελληνικό γραφείο της Greenpeace υπήρχε μόνο μία επιλογή: να αναζητήσουμε τρόπους για να βοηθήσουμε τους συμπολίτες μας που πλήγηκαν. Χωρίς να έχουμε κάποιο συγκεκριμένο σχέδιο, εθελοντές και στελέχη μας ξεκίνησαν για την περιοχή της Λάρισας, όπου βοήθησαν τους κατοίκους σε χωριά της περιοχής να καθαρίσουν τα σπίτια τους από τη λάσπη. Οι μαρτυρίες που μας μετέφερε αυτή η πρώτη ομάδα, ενίσχυσαν τη θέληση όλων μας να συνεχίσουμε: οι κάτοικοι μας είπαν ότι ήμασταν οι πρώτοι άνθρωποι που έφταναν για να τους βοηθήσουν, η απόγνωση και οι ανάγκες ήταν μεγάλες, η κρατική βοήθεια άφαντη, ορατή κατά κύριο λόγο σε ανακοινώσεις με μεγάλα λόγια και λειψό περιεχόμενο. Η εμπειρία της οργάνωσής μας μπορεί να μην βρίσκεται στην άμεση βοήθεια μετά από καταστροφές, αλλά το να βρεθούμε στο πεδίο, να στηρίξουμε όπως μπορούμε και κυρίως να ακούσουμε και να μάθουμε, ήταν για εμάς μονόδρομος.
Εκείνες τις πρώτες μέρες, υπήρξε μεγάλη ανησυχία για το σοβαρό ενδεχόμενο μόλυνσης του νερού στην περιοχή και την πιθανότητα πρόκλησης επιδημιών. Αυτό όμως που όχι απλά δεν συζητήθηκε αλλά σχεδόν αποσιωπήθηκε ήταν το ενδεχόμενο ρύπανσης των εδαφών από φυτοφάρμακα και πετρελαιοειδή που παρασύρθηκαν από τα νερά. Σε αυτό το σημείο μπορούσαμε να επιστρατεύσουμε την πολυετή μας εμπειρία, και σε συνεργασία με το διεθνές επιστημονικό μας τμήμα, οργανώσαμε δειγματοληψία σε περιοχές της Καρδίτσας και της Λάρισας. Στόχος ήταν να αποκτήσουμε μία πρώτη εικόνα για την κατάσταση στην περιοχή που να αναδείξει την ανάγκη για περαιτέρω δειγματοληψίες με συγκεκριμένη στόχευση. Ενώ περιμένουμε το πόρισμα των αποτελεσμάτων, οι ειδικοί επιστημονικοί συνεργάτες μας επιμένουν: οι δειγματοληψίες για τοξικές ουσίες είναι το πρώτο απαραίτητο βήμα σε κάθε χωράφι πριν αυτό καλλιεργηθεί ξανά. Είναι ζήτημα υγείας, των ανθρώπων και του περιβάλλοντος.
Ενώ η ομάδα που διενήργησε τις δειγματοληψίες βρισκόταν κυριολεκτικά μέσα στις λάσπες, τηρώντας αυστηρούς κανόνες ασφαλείας κατά τη δειγματοληψία, τόσο για την προστασία της υγείας τους όσο και για τη διασφάλιση των δειγμάτων, μία άλλη ομάδα στην Αθήνα εργαζόταν με το βλέμμα στραμμένο στην επόμενη μέρα για την περιοχή. Από την πρώτη σχεδόν στιγμή, η πεποίθησή μας ήταν ότι η μόνη διέξοδος από αυτή την καταστροφή είναι η μετατροπή της σε μια ευκαιρία για την οικοδόμηση ενός καλύτερου αύριο, για τους ανθρώπους και το περιβάλλον. Έχοντας αυτό ως πυξίδα, συντάξαμε και καταθέσαμε προτάσεις για την αναγέννηση της αγροτικής παραγωγής στη Θεσσαλία, με βάση ένα μοντέλο ανθεκτικό, δίκαιο και βιώσιμο. Σε αυτό το μοντέλο αντανακλάται το όραμα της Greenpeace για τη βιώσιμη γεωργία σε όλο τον πλανήτη, μία γεωργία που αποτελεί τη μοναδική μας επιλογή υπό την απειλή της κλιματικής κατάρρευσης και της απώλειας της βιοποικιλότητας.
Με την παρουσίαση των προτάσεών μας σε συνέντευξη τύπου στη Λάρισα, καλέσαμε την πολιτική ηγεσία να προχωρήσει άμεσα σε όλα τα απαραίτητα βήματα και τον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό που απαιτείται για την αναγέννηση της Θεσσαλίας. Ταυτόχρονα, προσκαλέσαμε την τοπική κοινωνία σε έναν γόνιμο διάλογο ώστε μαζί να στήσουμε το μέλλον που αξίζει σε όλους. Κι ενώ η πρώτη, η κυβέρνηση, σιωπά, η δεύτερη, η τοπική κοινωνία ανταποκρίνεται. Τις τελευταίες εβδομάδες βρεθήκαμε ξανά στη Θεσσαλία, συμμετέχοντας σε επιστημονικές ημερίδες, διαλέξεις στο πανεπιστήμιο, συναντήσεις με τοπικούς φορείς. Και θα συνεχίσουμε να βρισκόμαστε εκεί, καθώς η προσπάθειά μας βρίσκει σιγά σιγά στέρεο έδαφος για να ριζώσει και να αρχίσει να δίνει καρπούς ελπίδας. Η δική μας επιμονή και προσήλωση σε αυτή την προσπάθεια είναι δεδομένη. Απαιτείται όμως πολλή δουλειά και κόπος, καθώς οι πληγές είναι μεγάλες, και να την αγκαλιάσουν όσοι περισσότεροι άνθρωποι γίνεται. Γιατί τελικά, ξέρουμε καλά ότι αυτός είναι ο μόνος δρόμος για ένα καλύτερο αύριο.
Πάτα εδώ
