Er worden allerlei verbanden gezien tussen het coronavirus en de luchtkwaliteit. Zo kon je de voorbije weken lezen of horen dat door de luchtvervuiling de risico’s van het coronavirus zouden toenemen, dat de maatregelen om het virus te bestrijden de luchtkwaliteit enorm verbeteren, of dat de milieuverenigingen in hun nopjes zouden zijn door deze afname van de luchtvervuiling. Hier zijn 5 vragen en antwoorden om duidelijkheid te scheppen.
Maakt luchtvervuiling mensen kwetsbaarder voor Covid-19?
Luchtvervuiling is slecht voor onze gezondheid en is verantwoordelijk voor jaarlijks 400.000 vroegtijdige sterfgevallen in Europa. Zo kunnen hart- en ademhalingsproblemen, waaronder astma en allergieën, erdoor verergeren.
In het algemeen kan alles wat voor de bevolking minder gezond is, inclusief luchtvervuiling, het risico op infectieziekten verhogen. Naar alle waarschijnlijkheid geldt dit ook voor Covid-19, maar er zijn nog geen specifieke studies over het verband tussen Covid-19 en de blootstelling aan luchtvervuiling. Het coronavirus is een nieuw virus, dat nog volop bestudeerd wordt door artsen en wetenschappers.
Is er echt sprake van minder luchtvervuiling sinds de verspreiding van de Covid-19-crisis?
Deskundigen zijn het erover eens dat de luchtvervuiling is afgenomen door de vermindering van de industriële activiteiten en van het wegverkeer in bepaalde gebieden, zoals te zien is op de beelden van NASA van China en die van het Europese observatieprogramma Copernicus van Italië. Doordat het gemotoriseerde verkeer sterk is afgenomen, heeft dit zeker, vooral lokaal, een positief effect gehad op verkeersgerelateerde vervuilende emissies zoals fijnstofdeeltjes en vooral stikstofdioxide (NO2).
Tegelijkertijd wijzen de specialisten er ook op dat het in dit stadium onmogelijk is om te bepalen in welke mate de maatregelen die genomen werden tegen Covid-19 effect hebben. Factoren zoals het seizoen, de weersomstandigheden en de windrichting kunnen ook de aanzienlijke dalingen die waargenomen werden enigszins beïnvloeden. Er mag dan wel minder vervuiling zijn van het wegverkeer, maar de meest mensen mogen nu hun huis niet verlaten en zo kunnen andere bronnen van vervuiling ook zijn toegenomen, zoals de verwarming.
Om het effect van Covid-19-metingen op de luchtkwaliteit hard te maken, heeft men metingen over een langere periode en eventueel ook rekenmodellen nodig.
Heeft de vermindering van de luchtvervuiling tijdens de Covid-19-crisis levens gered?
De Covid-19-crisis lost het probleem van de luchtkwaliteit niet op. Dit probleem sleept al jaren aan en Europese landen hebben niet de neiging het spontaan aan te pakken. Erger nog, de problemen stapelen zich op: Covid-19 komt op een moment dat sociale ongelijkheid en vervuiling van ons milieu als vanzelfsprekend beschouwd worden. Weeral blijkt deze houding – “business as usual” – de burgers en onze economie te verzwakken en kwetsbaar te maken voor een nieuwe crisis.
Covid-19 is een gevaar voor de mensheid. De vermindering van de luchtvervuiling en de schadelijke gevolgen ervan zijn nog niet helemaal duidelijk en zijn in ieder geval gekoppeld aan een zeer korte, eenmalige periode. Dat terwijl we de enorme kosten, direct en indirect, van Covid-19 nauwelijks kunnen inschatten… Om nog maar te zwijgen van de kosten die je niet in cijfers kan uitdrukken.
Zorgt vermindering van luchtvervuiling voor een positief effect op lange termijn?
De afname van de luchtvervuiling die tijdens de Covid-19-crisis is waargenomen, maar die nog niet precies is berekend, is het resultaat van uitzonderlijke omstandigheden die dramatische gevolgen hebben op menselijk, sociaal en economisch vlak. De maatregelen om Covid-19 te bestrijden zijn heel snel genomen, als reactie op een acute crisissituatie, en vormen totaal geen structurele en gecoördineerde aanzet om onze mobiliteit zodanig te veranderen dat die geen bedreiging meer vormt voor onze gezondheid en voor het klimaat.
Als onze regeringen aan het einde van deze gezondheidscrisis onze economie zoals die was met zijn giftige activiteiten en ongelijkheden, weer op gang trekken zonder rekening te houden met de sociale uitdagingen en de milieu- en klimaatproblemen waarmee we geconfronteerd worden, dan zullen we ook snel de luchtvervuiling voelen zoals voorheen.
Transport is al decennialang een sector waar de uitstoot van broeikasgassen die zo slecht zijn voor het klimaat, en de uitstoot van luchtvervuilende stoffen die zo nefast zijn voor onze gezondheid, stagneren of, erger nog, toenemen. Om de vervuilende uitstoot van transport duurzaam te verminderen, moeten we onze mobiliteit grondig en met een langetermijnvisie transformeren. Dat betekent onze reisbehoeften verminderen en duurzame alternatieven ondersteunen, zoals wandelen, fietsen, gebruikmaken van openbaar vervoer, kiezen voor elektromotoren op basis van hernieuwbare energie, deelauto’s enz.
Deze gezondheidscrisis op zich zal niet voor die transformatie zorgen, maar wel de beslissingen die onze politieke leiders aan het einde van deze crisis zullen nemen, door te kiezen welke sectoren en investeringen steun krijgen, door te kiezen voor de strijd tegen sociale ongelijkheden.
Hoe houden we de milieu- en luchtkwaliteitproblematiek op de agenda na de Covid-19-crisis?
Covid-19 heeft ons nieuwe gewoontes doen aannemen: telewerken is zo goed mogelijk ingevoerd; steden als Berlijn, New York, Bogota en Mexico-Stad hebben de infrastructuur voor voetgangers en fietsers tijdelijk aangepast om social distancing bij verplaatsingen te kunnen garanderen; burgers beperken hun verplaatsingen en aankopen tot hun onmiddellijke buurt, enz. Deze veranderingen kunnen voortgezet en aangepast worden in een “post-Covid-19- tijdperk”.
Bovendien bewijst de coronaviruscrisis dat veranderingen snel kunnen doorgevoerd worden, als men een voorbeeld neemt aan hoe de wetenschap op een noodsituatie reageert en zo de gezondheid en het leven van de burgers te beschermt. Het toont het belang aan van de gemeenschap, van solidariteit en van ons milieu.
Deze pijlers mogen niet verdwijnen na de Covid-19-crisis, een crisis die ons dwingt na te denken over onze toekomst en de maatschappij waarin we willen leven. Deze pijlers zijn nog steeds van belang voor burgers die zich willen inzetten of hun steun willen uitspreken voor een wereld die rechtvaardiger, weerbaarder en respectvoller is voor mens en milieu.
Ik teken de petitie voor gezonde lucht
|
|
|
|
YouTube |