In een klein dorpje in West-Vlaanderen worden de grove middelen bovengehaald om een kritische inwoner de mond te snoeren. Het verhaal van Rigobert en zijn familie is hallucinant en een lokaal voorbeeld van wat een SLAPP-rechtszaak wordt genoemd: een rechtszaak die aangespannen wordt om een kritische partij te intimideren en tot zwijgen te brengen. Greenpeace steunt zijn lokale maar exemplarische strijd.
In Pollinkhove, deelgemeente van Lo-Reninge, een klein dorpje in West-Vlaanderen, kaarten Rigobert en zijn dochter Emmi samen met andere bewoners al jaren de overlast aan van een veevoederbedrijf in hun dorp. Zo verzetten ze zich in 2020 met succes tegen een geplande uitbreiding van het bedrijf. Zoals zo vaak in landelijk Vlaanderen botst de drang naar alsmaar meer en alsmaar groter in ons huidige landbouwsysteem ook hier op grenzen van de leefomgeving en omwonenden.
Het bedrijf in kwestie is zes op zeven dagen actief en is ook gekwalificeerd als ‘precair’ (zorgwekkend), omdat het gekneld zit tussen woningen en de basisschool in het dorp. Al vele jaren worden vragen van inwoners over geurhinder, het risico op stofexplosie, uitstoot van fijn stof en het zwaar transport van en naar het bedrijf genegeerd. Zo mogen ouders en kinderen de originele toegangsweg naar de school (al sinds 1884 in gebruik) niet meer nemen, omdat het te gevaarlijk is door het zware transport. Ze moeten nu een heel eind omgaan.
Samen met andere dorpsbewoners kaarten Rigobert en Emmi al jaren de impact aan van het veevoederbedrijf op de leefbaarheid in het dorp. “Wij vinden het helemaal niet zo logisch dat dit bedrijf zomaar verder zou mogen groeien in een woonzone. We voelen al jaren een grote minachting van het bedrijf maar ook van lokale beleidsmakers voor onze bezorgdheden”, zegt Rigobert.
Rigobert documenteerde via het nemen van foto’s het zwaar vrachtverkeer van en naar het bedrijf, vooral tijdens de spitsuren voor en na school. De weginfrastructuur in het dorp is niet geschikt voor zo’n zwaar transport.
Een deurwaarder aan de deur
Begin dit jaar kreeg Rigobert dan een deurwaarder met dagvaarding aan de deur. “Ik word nu door het bedrijf beschuldigd van belaging. Dat is te gek voor woorden. Ik neem foto’s om de impact van het bedrijf te documenteren, niet van de personen die mij nu beschuldigen. Want ook bij lokale bestuurders en de lokale politie worden wij wandelen gestuurd. Een beetje ‘ons kent ons’, want de eigenaars van het bedrijf zijn goed gekend in ons dorp”, besluit Rigobert.
Via Bart Vanwildemeersch, die werkt voor de West-Vlaamse Milieufederatie, kwamen Rigobert en Emmi bij Greenpeace aankloppen voor steun. “Omdat onze regio zo verweven is met en afhankelijk van de landbouwsector, is het beleid er regelmatig ook minder kritisch, bijvoorbeeld bij vergunningen voor uitbreidingen. Burgers die hierop kritiek uiten, krijgen dan bijvoorbeeld te maken met druk van een lokale vereniging, waar ook werknemers van deze bedrijven in zitten, of van de schoolraad, omdat ook scholen wel eens sponsoring ontvangen. Het is niet eenvoudig om daar als burger tegengewicht aan te geven, omdat dit vaak samen gaat met een enorme lokale druk tot soms zelfs sociale uitsluiting.”
Ook professor emeritus Dirk Voorhoof van de UGent maakt zich zorgen over het stijgende aantal “SLAPP“-zaken: bedrijven die dreigen met schadeclaims of die klacht indienen tegen mensen die zich kritisch uitlaten.
SLAPP is een Engels letterwoord en staat voor ‘Strategic Lawsuit Against Public Participation’ (‘Strategische rechtszaak tegen publieke participatie’).
“In een democratie die streeft naar een duurzame samenleving is het cruciaal dat mensen actief aan het openbare debat kunnen deelnemen. Naast journalisten moeten ook actoren uit het maatschappelijke middenveld en kritische burgers vrijuit problemen als belangenvermenging, corruptie, fraude, milieuschandalen, machtsmisbruik of laakbare praktijken kunnen signaleren. Daarom is het belangrijk om die personen en verenigingen te beschermen tegen ongegronde en onrechtmatige gerechtelijke procedures die proberen kritische stemmen het zwijgen op te leggen”, zegt professor Voorhoof.
Greenpeace vindt het recht op protest van burgers van cruciaal belang en besloot de zaak van Rigobert en Emmi te ondersteunen en zo ook een duidelijk voorbeeld te stellen. In tijden van klimaat- en biodiversiteitscrisis is het erg belangrijk dat niet enkel gevestigde milieuorganisaties maar ook geïnformeerde en geëngageerde burgers mee de handschoen opnemen om hun leefomgeving en onze natuur te beschermen.
We starten een crowdfunding om Rigobert en zijn familie te helpen met de juridische kosten voor de verdediging in de rechtbank. Help jij ons mee 5000€ in te zamelen? Burgers die hun nek uitsteken mogen niet zomaar geïntimideerd worden!