De COP27 vindt plaats van 6 tot 18 november in het Egyptische Sharm El-Sheikh. Er zal een delegatie van Greenpeace afreizen, met onder andere Carine Thibaut, woordvoerster en politiek adviseur bij Greenpeace België. Zij legt ons uit waarom Greenpeace heeft beslist om ook deze keer deel te nemen aan de klimaatconferentie.
De COP27 is de opvolgster van de COP26 in Glasgow. Wat waren de grote conclusies?
Minder afhankelijk worden van fossiele brandstoffen
« Voor Greenpeace was de COP26 een grote teleurstelling. Een klein lichtpuntje was de vermelding van de fossiele brandstoffen in de slottekst, waar we blij om waren. Raar maar waar, bij de 26 vorige edities werd niet eens vermelding gemaakt van deze boosdoeners, terwijl ze wel verantwoordelijk zijn voor 80 % van de broeikasgasuitstoot! De vermelding in de slottekst was echter ontoereikend: er was sprake van een “geleidelijke vermindering” van steenkool, terwijl wij een volledige en onmiddellijke uitstap eisen van steenkool, gas en olie… Hoe dan ook, dit was een stap in de goede richting. »
De klimaatopwarming beperken tot 1,5 °C tegen 2100
« Daarnaast werd herbevestigd wat eigenlijk een evidentie lijkt: het collectieve streefdoel om de klimaatopwarming tot 1,5 °C te beperken. Hoewel de IPCC-rapporten duidelijk aantonen dat een opwarming met meer dan 1,5 °C ontegensprekelijk gevolgen zal hebben voor de hele planeet, was dat in het begin van de COP nog geen uitgemaakte zaak. In het licht van de weinig ambitieuze nationale klimaatplannen heeft elk land bovendien beloofd om zijn ambities naar boven te herzien tegen de COP27. »
Helaas geen witte rook voor de financiering van de klimaataanpassing
« COP26 was een regelrechte mislukking op het vlak van klimaatrechtvaardigheid en in het bijzonder de klimaatfinanciering. In 2009 beloofden de rijke landen op de klimaattop in Kopenhagen dat ze vanaf 2020 elk jaar 100 miljard zouden schenken aan de armste landen om het hoofd te bieden aan de klimaatcrisis. Deze landen lijden immers het meest onder de gevolgen van de klimaatcrisis, hoewel ze er het minst toe bijdragen. Helaas bleek de klimaatfinanciering een loze belofte te zijn. Klimaatrechtvaardigheid blijft dus een prioriteit tijdens COP27. »
Greenpeace heeft ervoor gekozen aanwezig te zijn en zich te mobiliseren voor deze COP, net als de voorbije COP’s. Waarom eigenlijk, aangezien ze in vele opzichten teleurstellende conferenties zijn waar de landen duidelijk tekortschieten?
« Ondanks de teleurstellende conclusies blijven de klimaatconferenties een unieke gelegenheid om op wereldschaal naar oplossingen te zoeken. Eén land alleen zal de klimaatcrisis nooit kunnen oplossen. Of de broeikasgassen nu in Duitsland, China, Tanzania of de VS worden uitgestoten, ze hebben hetzelfde effect op het klimaat en treffen ons allemaal. Om de uitdaging van deze eeuw aan te gaan, zal internationale samenwerking noodzakelijk zijn om af te stappen van fossiele brandstoffen en om solidaire maatregelen te installeren voor de getroffen gemeenschappen. Het is op deze COP’s dat de klimaatonderhandelingen plaatsvinden. Dit heeft ook gevolgen voor het nationale beleid, want landen worden tijdens de COP voor het blok gezet. Om een concreet voorbeeld te geven: op de vorige COP moest de Vlaamse regering haar klimaatplannen herzien en een ambitieverhoging voorstellen.
Het beperken van de opwarming van de aarde is een titanenwerk. Toch geef ik niet op, want ik weet dat elke tiende van een graad telt. Elke vermindering van de broeikasgasuitstoot draagt bij tot het beperken van het aantal klimaatslachtoffers en de schade aan de planeet. »
Wat zijn de plannen van Greenpeace voor de COP27?
« Greenpeace was er op elke COP bij. Elke keer stellen we een internationale delegatie samen. Ik mag daar gelukkig deel van uitmaken en zo personen van over de hele wereld ontmoeten. Onze delegatie brengt ook jonge activisten uit de hele wereld samen. Elk van ons werkt onvermoeibaar om zo veel mogelijk druk uit te oefenen op de aanwezige politieke leiders. Ons werk gaat van politieke lobbying en communicatie tot het organiseren van acties, zoals met de Rainbow Warrior naar de COP zeilen vorig jaar. We slapen weinig en werken hard. Op onze vergaderingen barst iedereen van de energie en de overtuiging. »
De eerste week wordt er onderhandeld. Greenpeace zal erbij zijn en erover rapporteren, om de blokkades aan de kaak te stellen en de druk op te voeren.
De tweede week wordt aan de slottekst gewerkt. Dat is altijd een getouwtrek. Wij stellen alles in het werk om de meest ambitieuze en solidaire teksten te bekomen.
Buiten die officiële momenten zijn de klimaatconferenties ook informele ontmoetingsmomenten voor activisten van over de hele wereld. Deze COP27 wordt helaas een bijzonder trieste editie op het vlak van mobilisatie en activisme. Egypte is nu extreem problematisch voor de mensenrechten. Het land telt maar liefst 60.000 politiek gevangenen. »
Waarom is de COP27 belangrijk voor Greenpeace?
« COP27 wordt een Afrikaanse COP waarop de landen van het Zuiden hun verzoeken op tafel zullen leggen, meer bepaald voor wat betreft verlies en schade (loss and damage) en klimaatfinanciering. Voor ons is het belangrijk om ons aan te sluiten bij die vraag van het Afrikaanse middenveld en vele Afrikaanse landen. Zij leggen de vinger op de verantwoordelijkheid en de nood aan solidariteit vanuit de rijke landen. De rijke landen moeten financiële beloften doen en zich daaraan houden. De landen van het Zuiden zitten in een verschrikkelijke situatie en moeten zich aanpassen aan de verwoestende klimaatverandering. De extreme weerfenomenen eisen er massaal dodelijke slachtoffers en verstoren hele landen. Door de overstromingen in Pakistan bijvoorbeeld stond één derde van het land onder water!
Over die uitdagingen wordt op de COP onderhandeld. Wij, Greenpeace, eisen dat de COP deze aangaat en resultaten boekt, door de uitstap uit fossiele brandstoffen op te nemen in het slotakkoord, door een fonds op te zetten voor verlies en schade, en door eindelijk de beloftes rond klimaatfinanciering waar te maken. »