Tussen 15 en 17 december voeren wij samen met Code Rood actie tegen de luchtvaart. Maar waarom is burgerlijke ongehoorzaamheid zo noodzakelijk tegen de luchtvaartsector? En werkt dat wel? In deze blog leggen we het graag voor je uit.
Groei voorbij planetaire grenzen
Wie z’n klimaatimpact wil verminderen, probeert minder te vliegen – dat is niet nieuw. De klimaatimpact van een vlucht kan tot 80 keer hoger zijn dan die van een treinrit over dezelfde route. En hoewel andere transportmiddelen vergroenen, is de uitstoot van de luchtvaartindustrie sneller aan het groeien dan eender welk ander transportmiddel. Zo wordt voorspeld dat deze uitstoot zal verdrievoudigen tegen 2050 als er niet snel ingegrepen wordt. Dan zou de luchtvaart alleen al verantwoordelijk zijn voor een kwart van de CO2 die we mogen uitstoten om de opwarming van het klimaat beperkt te houden tot 1,5°C. De luchtvaart groeit dus voorbij de planetaire grenzen heen.
Het meest treffende is dat wij daarvoor betalen. De luchtvaart geniet jaarlijks van meer dan 800 miljoen euro aan subsidies en belastingvrijstellingen. Terwijl luchthavens uitgebreid worden met publieke investeringen, wordt er onvoldoende in het spoorwegennet geïnvesteerd. Dat verklaart ook waarom vluchten vanuit België 2.6 keer goedkoper zijn dan de trein voor eenzelfde route. Wanneer we de grens over willen, worden we haast het vliegtuig ingeduwd.
Zoals zo vaak zijn het de mensen die het minst bijdragen aan het probleem, die de klimaatimpact het hardste voelen. 80% van de wereldbevolking heeft nog nooit gevlogen, en 1% van de wereldbevolking is verantwoordelijk voor meer dan de helft van de uitstoot van passagiersvluchten, inclusief pleziervluchten en privévluchten. En de situatie wordt er enkel onrechtvaardiger op. Vandaag vliegen er meer privéjets dan ooit tevoren, waardoor de uitstoot van privéjets tussen 2021 en 2022 verdubbelde.
De milieu-impact van de luchtvaart is ook te voelen hier in België. Zo worden meer dan een half miljoen mensen die rond luchthavens wonen blootgesteld aan verhoogde concentraties van ultrafijn stof en een verstoring van hun slaap (door nachtvluchten), met een enorme impact op de luchtwegen en het hart- en vaatstelsel, met astma, hartziekten en hoge bloeddruk tot gevolg. Ook worden boer·innen onteigend voor uitbreidingen van luchthavens, terwijl zij al te kampen hebben met extreem hoge prijzen voor landbouwgrond.
Hoe 500 activisten privéjets uit Schiphol weerden
Het voorbije jaar voerden we al twee keer massaal actie tegen de luchtvaart. In november vorig jaar legden meer dan 500 activisten van Extinction Rebellion en Greenpeace Nederland het privéjet-vliegverkeer in Schiphol voor urenlang stil. In mei van dit jaar gebeurde ongeveer hetzelfde op de luchthaven van Genève. Een honderdtal klimaatactivisten verstoorde er voordien ook al het grootste Europese salon voor de verkoop van privéjets, de European Business Aviation Convention & Exhibition.
En wat gaven deze acties ons hoop! Enkele maanden na de actie maakte Schiphol Airport immers een baanbrekende aankondiging. Tegen 2025 zijn privéjets niet meer welkom in Schiphol, zullen er geen nachtvluchten meer vliegen, en worden de luidste toestellen uitgefaseerd. Ook trekt de luchthaven een streep door de plannen om een nieuwe landingsbaan aan te leggen, en komt er een omgevingsfonds voor omwonenden om hun huizen te isoleren van 10 miljoen euro per jaar.
De ommekeer van Schiphol toont ons twee dingen. Eerst en vooral toont het de rol van de sector in het beperken van de impact van de luchtvaart op het klimaat en de omgeving. Individuele bedrijven in de sector kunnen een wezenlijk verschil maken, maar tot nu toe zien we daar bitter weinig van. Toch kijken we ook naar de overheid om maatregelen zoals een verbod op privéjets in te voeren en om de subsidiekraan toe te draaien.
Ten tweede toont Schiphol ons dat actievoeren werkt! Door samen massaal burgerlijk ongehoorzaam te zijn, geven wij de luchtvaart in België een duwtje in de juiste richting.
Ready for take-off?
Bij Code Rood is er plaats voor iedereen die verandering wil. Deelnemen kan door zelf mee actie te voeren, maar we hebben net zo goed mensen nodig die ons helpen bij de logistiek of in de keuken.
Natuurlijk laten we je er niet onvoorbereid aan beginnen. Code Rood organiseert de komende weken infomomenten en trainingen voor iedereen die interesse heeft om mee te doen. Check zeker ook de trainingen die Greenpeace organiseert.
Alle info over de actie vind je op code-rouge.be
Klaar om je in te schrijven voor de actie?