10 klimmers en 12 kajakkers hebben de gasterminals van Fluxys in Zeebrugge bezet. Met deze actie willen we de rol van Fluxys aanklagen in de recente spectaculaire stijging van Amerikaans vloeibaar gas richting Europa, zoals blijkt uit een nieuw Greenpeace-rapport. We vragen om een stop op alle nieuwe gasinfrastructuur en om een geplande Europese exit uit gas tegen 2035.
Vanochtend vroeg zijn 5 rubberboten van Greenpeace het terrein van Fluxys in Zeebrugge binnengevaren. De actievoerders klommen vervolgens op de dokken die gebruikt worden om de enorme gastankers te laden en te lossen. Activisten ontvouwden een groot spandoek (4mx5m) met de boodschap ‘Gas kills, Fluxys guilty’ (‘Gas doodt, Fluxys schuldig’). Ook kajaks bezetten de terminal.
Met deze actie eisen we van Fluxys en onze overheden dat ze nieuwe gasprojecten staken en een definitieve uitstap uit gas in 2035 mogelijk maken.
Wat is het probleem?
Een nieuw onderzoeksrapport van Greenpeace International toont hoe de gasindustrie – waaronder het Belgische Fluxys – heeft geprofiteerd van de oorlog in Oekraïne om zijn greep in Europa aanzienlijk te vergroten. Het intensief lobbywerk door gasnetbeheerders heeft geleid tot een grote verschuiving in het Europees energiebeleid. De focus veranderde van ‘energietransitie’ naar ‘energiezekerheid’, en projecten voor de invoer van fossiel gas, met name vloeibaar gas (liquefied natural gas of lng) uit de Verenigde Staten schoten uit de grond en werden in versneld tempo goedgekeurd en gefinancierd met publiek geld. In 2022 is de Europese invoer van Amerikaans LNG met 140% toegenomen.
LNG, of vloeibaar aardgas, is een fossiel gas dat meer bijdraagt aan de klimaatcrisis dan gas uit pijpleidingen. Gaswinning in de VS leidt tot vervuiling en verhoogde risico’s op ademhalingsziekten, geboorteafwijkingen en kanker. Dit treft vooral geraciseerde mensen, inheemse groepen en mensen met een laag inkomen.
Fluxys is de Belgische gasnetbeheerder, die voor 77,4% in handen is van Belgische gemeenten. Het beheert niet alleen de infrastructuur voor het transport van gas in België (want België produceert zelf geen fossiel gas), maar exploiteert ook tienduizenden kilometers pijpleidingen in Europa en de rest van de wereld. Fluxys maakt deel uit van het European Network of Transmission System Operators for Gas (ENTSOG) en Gas Infrastructure Europe (GIE). Ons onderzoeksrapport benadrukte de sleutelrol van Fluxys met 3 bestaande en 2 geplande terminals, waaronder het belangrijkste toegangspoort tot Europa voor Amerikaans gas.
Toen Rusland de pijpleidingen dichtdraaide, zijn de Europese en Amerikaanse gasindustrie erin geslaagd om de toename van vloeibaar gas te verkopen als dé oplossing voor de energiecrisis. Ze hebben onze overheden angst aangejaagd over energietekorten en hen vervolgens medeplichtig gemaakt aan een ongezien programma van uitbreidingen, nieuwe infrastructuur en langetermijncontracten die ons nog decennialang kunnen vastzetten in een fossiel systeem.
Momenteel zijn in de EU 8 lng-terminals in aanbouw en er liggen plannen op tafel om er nog 38 bij te bouwen. Dit zou een enorme impact hebben op de lokale gemeenschappen. Als al deze terminals zouden worden gebouwd, zouden ze zorgen voor de uitstoot van 950 miljoen ton CO2-equivalent per jaar. Dat staat gelijk aan ongeveer een derde van de EU-uitstoot in 2019. Dit is een ramp voor het milieu en het klimaat en staat in schril contrast met onze klimaatdoelstellingen die een uitstap uit fossiele brandstoffen voorzien.
1/ REPowerEU, het plan dat de EU moet helpen bevrijden van Russisch gas, voorzag al 2 maanden na de invasie 10 miljard euro steun voor gasinfrastructuur.
2/ 8 terminals voor vloeibaar gas zijn in aanbouw in de EU en 38 andere liggen op tafel. Samen zouden deze – indien gebouwd – voor 950 miljoen ton CO2-eq per jaar extra zorgen. Dat staat gelijk aan ongeveer een derde van de EU-uitstoot in 2019.
3/ De meeste van deze projecten worden pas opgeleverd tegen 2026 en dragen dus niet bij om de tekorten op korte termijn, veroorzaakt door de oorlog, op te vangen.
4/ De VS en EU plannen hun capaciteit voor export, respectievelijk import van lng meer dan te verdubbelen. Dit dreigt aan beide zijden tot enorme overcapaciteit te leiden als gevolg van de dalende Europese gasvraag en scenario’s richting klimaatneutraliteit.
5/ In 2022 nam de Europese import van Amerikaans lng met 140% toe. Bijna een kwart ging naar Frankrijk, met de Fluxys-terminal in Duinkerke als belangrijkste invoerpunt voor Amerikaans lng in de EU.
6/ Ondanks het boerenjaar voor lng, werd de bestaande capaciteit van de Europese terminals in 2022 slechts voor 63% benut – Zeebrugge haalde 61%. Dit toont aan dat de enorme uitbreidingsplannen overbodig zijn.
7/ Lng draagt nog sterker bij aan de klimaatcrisis dan gas via pijpleiding. De ontginning in de VS leidt bovendien tot vervuiling en hogere risico’s op luchtwegaandoeningen, geboorteafwijkingen en kanker, bij voornamelijk mensen van kleur, inheemse groepen en lage inkomens.
Onze eisen
We vragen meer transparantie over de activiteiten van de gasindustrie en eisen dat fossiele bedrijven de toegang tot politici en beleidsprocessen ontzegd wordt. Als we de gasindustrie om een oplossing voor de energiecrisis vragen, dan zal dat antwoord altijd ‘meer’ gas zijn. Het is onaanvaardbaar dat de gaslobby ons energiebeleid beïnvloedt.
Het is de hoogste tijd om deze vicieuze cirkel te doorbreken, en ons te bevrijden van fossiel gas tegen 2035. Dus geen langdurige contracten, geen nieuwe lng-terminals en de bestaande infrastructuur niet uitbreiden maar uitfaseren. Alleen zo kunnen Europa en ons land energiezekerheid bereiken en de afgesproken klimaatdoelen halen. Onze politieke leiders moeten volop werk maken van een eerlijke energietransitie, gebaseerd op vraagbeheersing en hernieuwbare energie.
Oplossingen voor de exit uit fossiele brandstoffen
Het meest recente rapport van het IPCC stelt de uitdaging scherper dan ooit, maar benadrukt tegelijk dat de oplossingen om ons te bevrijden van fossiele brandstoffen voorhanden zijn. Met name in België wacht er een enorme werf om onze gebouwen sneller te isoleren en grondig te renoveren, en daarbij voorrang en steun te bieden aan kwetsbare gezinnen. Ook de industrie moet aan de bak en processen efficiënter, circulair en elektrisch maken. Een doel van 70% hernieuwbare elektriciteit tegen 2030 ten slotte, zorgt ervoor dat die elektriciteit duurzaam opgewekt wordt.
We vragen onze politici om een uitfaseringsplan voor gas tegen 2035, met steun voor de meest kwetsbare huishoudens. Het is de hoogste tijd dat we ons bevrijden van fossiel gas!