Een gezonde, energiezuinige en comfortabele woning is een recht. Nochtans zijn de wachtlijsten voor sociale woningen enorm en is de kwaliteit van huurwoningen vaak ondermaats. Het recht op wonen blijft voor velen dode letter, ondanks de hefbomen die onze overheden in handen hebben. Daarom tekent Greenpeace samen met tal van andere organisaties de Woonzaak. De Vlaamse overheid ter verantwoording roepen via het Europees Comité voor Sociale Rechten en aanzetten tot meer actie is het doel.
Renovatie
Actie is dringend nodig want naast de huidige wooncrisis stelt ook de klimaatcrisis ons voor grote uitdagingen. Willen we de temperatuurstijging op aarde beperken tot 1,5°C, dan moet iedereen ten laatste tegen 2050 wonen in een klimaatneutraal huis of appartement. Er resten slechts enkele decennia om alle woningen diepgaand energetisch te renoveren en om te schakelen naar warmtenetten en warmtepompen die werken op 100% hernieuwbare energie. De uitdaging is enorm, maar brengt gelukkig ook kansen en opportuniteiten met zich mee.
Mattheuseffect
Het huidige woon- en renovatiebeleid is helaas het favoriete speelveld van het Mattheuseffect. Denktank Bruegel toonde aan dat voornamelijk de (hogere) middenklasse kan profiteren van subsidies voor isolatie, zonnepanelen en warmtepompen. Gezinnen met een moderne en goed geïsoleerde woning waren het voorbije jaar aanzienlijk beter beschermd tegen de grillen van de energiemarkt. Gezinnen in een slecht geïsoleerde (huur)woning zijn tweemaal de pineut. Minder financieel krachtige gezinnen wonen nog te vaak in woningen die hun gezondheid schaden, veel energie verbruiken, in de zomer niet voldoende beschermen tegen hitte en gelegen zijn op locaties met veel luchtvervuiling en geluidsoverlast. Een goede en gezonde woning is nochtans cruciaal om ten volle te kunnen participeren in de maatschappij.
Ieder voor zich
Ondanks de vele mogelijkheden en kansen die er zijn voor een sociaal en duurzaam woonbeleid, raakt de Vlaamse overheid niet veel verder dan ondermaatse klimaatambities, een nijpend tekort aan sociale woningen en individuele subsidies voor de middenklasse. Het is ieder voor zich, en wie niet meekan, valt uit de boot.
Onze eisen
Onder de naam ‘United for climate’ publiceerde Greenpeace samen met andere middenveldorganisaties al in 2019 enkele aanbevelingen:
- De private huurmarkt moet beter gereguleerd worden
- Het aantal klimaatneutrale sociale woningen moet drastisch uitgebreid worden
- Voor woningeigenaars zonder voldoende financiële middelen moet er voorfinanciering en voldoende begeleiding voorzien worden
- Ieder gezin moet toegang krijgen tot goedkope hernieuwbare energie via energiedelen en warmtenetten.
We moeten af van het huidige “ieder voor zich” beleid. Warmteplannen op lokaal niveau, renovatieprojecten van volledige wijken en samenaankopen moeten de renovatiegolf op snelheid brengen en iedereen betrekken. Investeringen in goede huisvesting betalen zichzelf dubbel en dik terug, zowel door een verlaagde kost voor gezondheidszorg en verhoogde participatie in de maatschappij, als door de winst voor klimaat en milieu.
De energietransitie zal sociaal en rechtvaardig zijn, of zal niet zijn. Greenpeace steunt daarom de Woonzaak, voor een eerlijk, rechtvaardig en sociaal woonbeleid richting een klimaatneutrale samenleving.
Kom met ons mee op straat en laat 26 maart je stem horen op de Housing Action Day.