Nee, hiermee gaan we een nieuwe massa-extinctie niet afwenden. Maar het slotakkoord van de grote VN-biodiversiteitstop in het Canadese Montreal erkent wel uitdrukkelijk dat inheemse gemeenschappen de beste bescherming bieden voor de natuurlijke rijkdom die ons nog rest.
Inheemse volkeren zijn gewoon de best geplaatste hoeders van de natuur. Punt. We kunnen de biodiversiteit zoveel beter beschermen met inheemse volkeren aan het roer. Natuurbehoud dat de rechten van deze bevolking respecteert, is het model van de toekomst. Daarbij wordt directe financiering voor inheemse volkeren een cruciale volgende stap.
Tot zover het goede nieuws. Want al krijgt het akkoord op veel plaatsen het predikaat ‘historisch’ opgekleefd, al bij al heeft deze belangrijke milieutop niet de ambitie, de middelen of het geld opgeleverd die nodig zijn om de zesde massale uitsterving van soorten tegen te houden.
De zogenaamde 30×30 doelstelling, om tegen 2030 ten minste 30% van het land en van de zee te beschermen, haalde het slotakkoord. Dit was een belangrijke eis van Greenpeace. Maar waar zijn de garanties om schadelijke activiteiten te bannen uit beschermde gebieden gebleven? In de huidige vorm is 30×30 een lege doos, met bescherming enkel op papier.
Ook de financiering schiet tekort. Bijna 19 miljard euro per jaar tot 2025, en vervolgens 28 miljard euro per jaar tot 2030, is een begin maar volstaat niet. We hebben naar schatting jaarlijks 660 miljard euro nodig tegen 2030 om te vermijden dat de biodiversiteit instort. Waar zal de rest van het geld vandaan komen? En ook: hoe snel kan de financiering rond zijn?
Tot slot ruikt het akkoord naar greenwashing. Regelingen op maat van de bedrijfswereld – zoals Nature-based Solutions en compensatie – drukten duidelijk hun stempel op de onderhandelingen. Dit zijn valse oplossingen die later dure fouten kunnen blijken. De schandalen die we vandaag zien bij koolstofcompensatie mogen zich niet herhalen voor biodiversiteit.
De wereldleiders krijgen heel wat huiswerk mee naar huis. Ze zullen een heel eind verder moeten gaan dan wat in Montreal werd afgesproken. Zo beloofde onze federale milieuminister Zakia Khattabi op de VN-top om biodiversiteit overal in het beleid in te passen. Ze moet nu een Belgische biodiversiteitsstrategie uitwerken die onder andere schadelijke industrieën aanpakt en natuurbehoud versterkt. Voorlopig legde België geen extra geld op tafel om natuurbehoud in het Globale Zuiden te financieren. Kortom, het akkoord van Montreal staat of valt bij de uitwerking op nationaal niveau.