Rosa (een schuilnaam) werkt voor Greenpeace België en was aanwezig bij de laatste actie van Ende Gelände. Een massale actie van burgerlijke ongehoorzaamheid voor klimaatrechtvaardigheid en tegen de uitbreiding van fossiele infrastructuur. Code Rood, het nieuwe burgerplatform waar o.a. Greenpeace deel van uitmaakt, laat zich inspireren door deze beweging. Lees het interview met Rosa en ontdek meer over Ende Gelände, burgerlijke ongehoorzaamheid en Code Rood.
Waarom nam je deel aan de laatste actie van burgerbeweging Ende Gelände in Duitsland?
In mijn tienerjaren was ik al politiek en sociaal actief als vrijwilliger: eerst in een studentenbeweging, later werkte ik met inheemse volkeren in Latijns-Amerika en met migranten en daklozen. Dat komt omdat ik het moeilijk heb met onrechtvaardigheid. Zeker als je bedenkt dat we in België over voldoende middelen beschikken om iedereen een waardig leven te geven.
Dat onrechtvaardigheidsgevoel komt ook sterk terug als ik kijk naar hoe we momenteel omgaan met de natuur. Hoeveel natuur kunnen we nog opofferen in naam van vooruitgang? Ons systeem is gericht op de uitbuiting van mens en natuur, in het voordeel van een kleine minderheid.
Daarom organiseren we manifestaties en betogingen, ondertekenen we petities, … en uiteraard zullen we daar niet mee stoppen. Maar dat volstaat niet. Met enkel vriendelijk te vragen zal er niets fundamenteel veranderen: het is tijd om onze rechten en die van onze planeet op te eisen! Daarom kiezen we voor burgerlijke ongehoorzaamheid.
Die aanpak heeft al tot concrete resultaten in mijn omgeving geleid, zoals de voetgangerszone in het centrum van Brussel. Of neem de Critical Mass, georganiseerd door moedige fietsers. Zij trekken door de straten van Brussel om extra aandacht te vragen voor zachte mobiliteit en dragen zo bij tot een mentaliteitsverandering.
Voor mij staat burgerlijke ongehoorzaamheid voor bewustmaking, bevrijding en vrije meningsuiting. Naast verbondenheid en plezier, bevatten deze acties ook een ernstige component. We mogen niet vergeten dat ze illegaal zijn: er zijn bepaalde risico’s aan verbonden.
Wat is Ende Gelände en wat heeft het met burgerlijke ongehoorzaamheid te maken?
Ende Gelände is een breed collectief van mensen uit bewegingen tegen kernenergie en steenkool in Duitsland, burgercollectieven, grote milieuorganisaties en linkse politieke groeperingen.
Het idee achter burgerlijke ongehoorzaamheid is dat je bewust en opzettelijk wetten overtreedt, op een geweldloze manier, met het doel een (meestal) wettelijke maar onrechtvaardige toestand aan te klagen. Ende Gelände gebruikt burgerlijke ongehoorzaamheid en directe actie om een globaal, rechtvaardig klimaat- en sociaal beleid te eisen. Ook organisaties die inheemse volkeren vertegenwoordigen en bewegingen uit het globale Zuiden namen al deel aan acties van het burgercollectief.
Hier in het Westen dragen wij nu eenmaal een belangrijke verantwoordelijkheid. Omdat ons historisch aandeel in de klimaatcrisis groot is, en omdat verzet tegen een falend klimaatbeleid in andere landen niet zonder gevaar voor eigen leven is.
Wat wil de burgerbeweging met deze actie bereiken?
Het concrete doel dit jaar was de bouw tegenhouden van een nieuwe terminal voor de invoer van schaliegas (met de zeer schadelijke fracking-ontginning) in de haven van Hamburg.
Investeringen zouden naar energiebesparing en de ontplooiing van hernieuwbare energiebronnen moeten gaan. Hoewel fracking in Europa verboden is, mag schaliegas worden ingevoerd. Dat klopt niet.
Binnenkort zal de burgercoalitie Code Rood een soortgelijke actie in België organiseren. Wat kan je daarover zeggen?
Code Rood is een actieplatform van burgers, studenten, grootouders, milieuorganisaties, vredesgroepen en andere – verenigd door de urgentie en de ernst van de klimaatcrisis die wij vandaag beleven.
Het klimaat ontspoort en steeds meer mensen kunnen hun energierekening niet meer betalen, terwijl de rijken steeds rijker worden… Hoelang gaan we die onrechtvaardigheid nog aanvaarden? Willen we leven in een wereld waar sommige mensen amper rondkomen, terwijl anderen een fortuin bezitten, geen belastingen betalen en blijven vervuilen?
Ons antwoord is duidelijk “nee”; wij willen niet minder dan een rechtvaardige toekomst voor iedereen.
Waarom moeten mensen aan Code Rood deelnemen?
Omdat het goed voelt actie te ondernemen en je gevoel van boosheid of ongeduld te uiten. En omdat acties werken: als we vastberaden actie blijven voeren met zo veel mogelijk mensen, dan kunnen en zullen we verandering teweegbrengen.
Voor alle duidelijkheid: een actie van burgerlijke ongehoorzaamheid is een keuze en niet zonder risico. Je kan te maken krijgen met repressie door de politie. Voor wie dat niet ziet zitten, zijn er ook andere manieren om de actie te steunen.