Hoe kan een regenwoud in brand staan? Het lijkt erg contra-intuïtief, maar het Amazonewoud in Brazilië kende dit jaar ontzettend veel bosbranden. Als groene long en bakermat van biodiversiteit op onze planeet, hebben we het Amazonewoud echt nodig.
Wordt het regenwoud een Savanne?
In de eerste helft van 2022 is in het Braziliaanse regenwoud een oppervlakte ter grootte van de provincie Antwerpen én provincie Waals-Brabant ontbost. Dat is 3.988 km2 tropisch regenwoud van onschatbare waarde, gewoon weg. Boskap in het Braziliaanse Amazonewoud representeert één derde van alle ontbossing ter wereld. Daarnaast zagen we dit jaar ook 2.562 bosbranden in het Braziliaanse Amazonewoud. Dit maakt van 2022 nu al een recordjaar op vlak van ontbossing en bosbranden sinds 2007 in het regenwoud.
Deze bosbranden verschillen sterk van de branden die we deze zomer in Europa zagen, omdat ze typisch niet voorkomen in vochtige gebieden als regenwouden. 73% van deze branden zijn aangestoken met als doel ruimte te maken voor veeteelt en landbouw. Het totaalplaatje is grim. Er is nu zo’n 17% van het Braziliaans Amazonewoud ontbost. Als deze cijfers oplopen tot 20% à 25%, dreigt het regenwoud zich om te vormen tot een veel droger ecosysteem dat meer lijkt op een savanne dan een regenwoud.
De strijd van inheemse volkeren
Dit scenario zou catastrofaal zijn op veel vlakken. Eerst en vooral voor inheemse bevolkingsgroepen die afhankelijk zijn van het regenwoud. Hoewel initieel heel Brazilië door inheemse bevolkingsgroepen werd bewoond, is dat na honderden jaren van verdrukking en geweld nog maar 13%. Nochtans kennen de inheemse gebieden gemiddeld veel minder ontbossing en betere bescherming. We hebben inheemse bevolkingen en hun diepe kennis over duurzaam gebruik van het regenwoud dus nodig om het te beschermen.
Maar het regenwoud beschermen is levensgevaarlijk. In juni dit jaar werden de inheemse Bruno Pereira en Engelse journalist Dom Phillips vermoord voor hun activisme. Dat is helaas geen uitzondering sinds de intrede van president Bolsonaro. In zijn campagne beloofde hij alle inheemse gronden weg te nemen en tijdens zijn presidentschap sprak hij enkel vijandelijk over inheemse volkeren.
Een catastrofe voor het klimaat en biodiversiteit
Ook de cijfers rond bosbranden en ontbossing schoten de lucht in sinds Bolsonaro president is. De eerste drie jaar van Bolsonaro’s presidentschap stegen de ontbossingscijfers gemiddeld meer dan 50%. Een andere vergelijkende studie constateerde dat er 218% meer bosbranden zijn in 2021 dan in 2018, vóór Bolsonaro aan de macht kwam. Dit maakt een toekomst met slechts 1,5° opwarming nog onwaarschijnlijker, vermits het Amazonewoud een essentiële buffer vormt tegen de klimaatopwarming door koolstof op te slaan. Door alle bosdegradatie en bosbranden stoot het regenwoud ondertussen meer CO2 uit dan het opslaat.
Daarnaast herbergt het Braziliaanse regenwoud een enorme biodiversiteit van onschatbare waarde: minstens 10% van de biodiversiteit op onze planeet. Meer dan duizend vogelsoorten, 85% van alle vissoorten in Latijns Amerika, 30.000 plantensoorten, en 2.500 boomsoorten. Daarvan riskeren 180 soorten uit te sterven in de nabije toekomst, zeker als bosbranden blijven getolereerd worden.
Hoe we het regenwoud kunnen beschermen
De verkiezingen van oktober aanstaande zijn cruciaal zijn voor het lot van het Braziliaanse Amazonewoud. Blijft Bolsonaro aan de macht of krijgt Brazilië een leider die het woud wél wil beschermen?
Bij Greenpeace proberen we het regenwoud en iedereen die ervan leeft te beschermen, door onder andere illegale houtkap te controleren, de strijd van de lokale gemeenschappen te ondersteunen, de oorzaken van bosbranden te onderzoeken en druk uit te oefenen op de Braziliaanse autoriteiten.
Ook hier in België kunnen we heel wat doen. Ontbossing in het Amazonewoud heeft namelijk ook te maken met wat er op ons bord ligt. Bijvoorbeeld via de Braziliaanse soja die we in België ook als veevoeder gebruiken. Het Europees Parlement stemt midden september over een wetgeving die geïmporteerde ontbossing verbiedt.
Doe een gift en steun Greenpeace in de strijd tegen ontbossing.