Greenpeace meet de radioactieve straling in de oorlogszone rond Tsjornobyl – het eerste onafhankelijke onderzoek in de buurt van de verwoeste kerncentrale sinds de Russische invasie.
Door de Russische aanvalsoorlog in Oekraïne komt ook een Europees trauma opnieuw onder de aandacht: de kernramp van Tsjornobyl in 1986, toen eenheid 4 van de kerncentrale explodeerde en een gebied van zo’n 150.000 vierkante kilometer besmet raakte. De exclusiezone rond de nucleaire ruïne is nog steeds radioactief besmet en onbewoonbaar. Toch heeft het Russische leger in de lente loopgraven en schuilplaatsen gegraven rond de beschadigde centrale. Bij momenten werd de stroomtoevoer naar de nucleaire installatie onderbroken.
Momenteel is een Greenpeace-team aanwezig in Tsjornobyl om de impact van de militaire activiteiten op het terrein te beoordelen, en na te gaan aan welke mogelijke gevaren de mensen en het milieu werden blootgesteld. De onderzoeksmissie werd goedgekeurd door de Oekraïense regering. “We willen weten wat er ter plaatse gebeurd is. De informatie die het IAEA tot dusver verstrekt heeft, volstaat niet”, zegt Thomas Breuer, nucleair expert van Greenpeace Duitsland die momenteel ter plaatse is. “Met onze wetenschappelijke metingen kunnen we de veiligheid voor de mensen in de regio beter beoordelen in de toekomst.”
Onder leiding van Greenpeace Duitsland onderzoeken vijf stralingsdeskundigen meerdere verlaten Russische posities op radioactieve besmetting. Eind februari groeven Russische soldaten loopgraven en schuilplaatsen in en nabij het ‘rode bos’, een zwaar besmette zone ten westen van de nucleaire ruïne. Op dat moment waren daar zo’n 600 soldaten van dienst, en volgens onbevestigde Oekraïense rapporten had een groot aantal van hen medische verzorging nodig. (https://www.tagesschau.de/ausland/europa/tschernobyl-verstrahlung-101.html)
Voor het eerst onafhankelijke metingen
Volgens de Internationale Organisatie voor Atoomenergie (IAEA) echter was er op geen enkel moment groot gevaar voor mens of milieu. Voor het eerst sinds het begin van de Russische invasie worden er nu onafhankelijke metingen verricht en wordt de verklaring van de IAEA aan de werkelijkheid getoetst, ook om belangenconflicten uit te sluiten, want de Deputy Director van de IAEA is Mikhail Chudakov, die al lang voor het Russische nucleaire bedrijf Rosatom werkt. Tot nog toe heeft dat staatsbedrijf 18 kernreactoren aan Europa verkocht, die zich in Finland, Hongarije, Bulgarije, Slovakije en Tsjechië bevinden. Rusland heeft er alle belang bij om kernenergie als veilig af te schilderen, er staat veel geld op het spel. (https://www.greenpeace.de/klimaschutz/energiewende/atomausstieg/eu-taxonomie-russischem-wunsch)
Dat de exclusiezone rond Tsjornobyl decennia na de ramp gevaarlijk blijft, blijkt uit de bosbranden die regelmatig in de regio uitbreken en die radioactieve rook kunnen veroorzaken. (https://www.greenpeace.de/klimaschutz/energiewende/atomausstieg/braende-nahe-tschornobyl)
Gewoon al stof doen opwaaien in deze regio leidt tot een meetbare hogere stralingsbelasting. Tijdens de Russische aanwezigheid in het gebied waarschuwden Greenpeace-experten ervoor dat dit tot verhoogde radioactieve blootstelling kon leiden. Op 28 april verklaarde de IAEA echter dat alles veilig was. Tot nog toe onthoudt de nucleaire organisatie zich van kritiek en blijft ze pleiten voor het behoud van kerncentrales in de hele wereld.