In haar regeerakkoord van 2020 zette de Vivaldi-coalitie een hervorming van de Belgische belastingen, om de lasten op arbeid te verlagen en meer neutraal te zijn vanuit ecologisch standpunt. Die hervorming zou in 2022 rond moeten zijn. Ontdek drie manieren waarop onze belastingen een instrument kunnen zijn om onze planeet te beschermen, door de klimaatverandering en het verlies aan biodiversiteit tegen te gaan.
De Staat ontvangt inkomsten uit verschillende bronnen en beschikt zo over een budget om in essentiële gemeenschapsdiensten te voorzien: scholen, gezondheidszorg, vervoer, infrastructuur, … Afhankelijk van de manier waarop belastingen georganiseerd zijn, kunnen ze gunstig of ongunstig zijn voor het klimaat en de sociale ongelijkheid vergroten of verkleinen.
Laten we dit eens bekijken!
1. Dankzij belastingen is er budgettaire manoeuvreerruimte voor de ecologische transitie
Meer rechtvaardige en groene belastingen zijn een centraal thema geworden om de heropbouw na de coronacrisis te financieren, maar ook om werk te maken van een ecologische en sociale transitie.
Het herstelplan van de Europese Unie, in België goed voor 5,9 miljard euro, zal niet volstaan om dat te bereiken. Voor de vermindering van onze broeikasgasemissies zijn immers enorme inspanningen nodig, die grote investeringen vergen: de renovatie van gebouwen opdrijven, investeren in hernieuwbare energie, het openbaar vervoer verder ontwikkelen en versterken… Om tot een koolstofarme en veerkrachtige samenleving te komen, zal België volgens het laatste onderzoek van FairFin elk jaar 2 tot 2,5% van zijn bbp moeten investeren. Om onze uitstoot van broeikasgassen drastisch te kunnen terugdringen, moeten de overheidsinvesteringen stijgen en toegespitst zijn op de klimaattransitie. Dat betekent dat er meer inkomsten moeten zijn voor de staatskas.
2. Om te investeren moet er een einde komen aan belastingontwijking: een zuiver verlies voor klimaat en burgers
Al vele jaren betalen multinationals en de rijkste mensen steeds minder belastingen, aangezien een groot deel van hun winst of vermogen in belastingparadijzen wordt aangegeven.
Voor België komt dat neer op een zuiver verlies van naar schatting 30 miljard euro. Ook fossiele-energiebedrijven zoals Shell, Total en Eni profiteren van belastingvoordelen in Nigeria bijvoorbeeld.
We kunnen de kosten van de investeringen die nodig zijn voor de ecologische transitie niet op toekomstige generaties afwentelen, door hen met een kolossale schuld op te zadelen. We moeten nu in actie komen. De tijd dringt! Daarom moet de internationale gemeenschap de belastingontwijking aanpakken – die België 30 miljard euro per jaar kost – en multinationals zwaarder belasten. Mogelijk komt de G7 eind deze week tot een eerste akkoord in dit verband.
3. Belgische belastingen mogen geen vervuilend gedrag steunen
We weten dat de ecologische voetafdruk van elk individu gekoppeld is aan zijn of haar consumptiegedrag. Naarmate iemand tot de armste of meest welgestelde bevolkingsgroep in België behoort, kan zijn of haar koolstofvoetafdruk tot tweemaal zo hoog zijn. Hoe komt dat? In de meest welgestelde kringen nemen mensen vaker het vliegtuig, hebben ze meerdere en grotere auto’s, bezitten ze vaak meerdere huizen …
In België weegt deze vaststelling nog zwaarder door. Wat de ecologische voetafdruk van de rijkste 10% betreft, is België na het Groothertogdom Luxemburg de slechtste leerling van de klas, gemeten naar de hoeveelheid CO2-uitstoot per persoon.
Om verandering teweeg te brengen, zou de koolstofvoetafdruk van de rijkste Europeanen op termijn tot 1/10e van de huidige afdruk teruggebracht moeten worden. In dit opzicht kunnen belastingen een hefboom zijn.
Als voorbeeld nemen we bedrijfswagens, waarvan het bezit en gebruik fiscaal begunstigd wordt. Volgens het meest recente onderzoek zou België 650.000 bedrijfswagens tellen. Het eerste verslag van de FOD Financiën over de directe en indirecte subsidies voor fossiele brandstoffen maakt melding van 13 miljard euro, waarvan 1,8 miljard uitsluitend verband houdt met bedrijfswagens. De vergroening van dit wagenpark zal niet alles oplossen, want er is nog altijd energie nodig om de wagens te bouwen en te doen rijden. Op termijn moet de daling van het aantal wagens op de weg en de toename van andere vervoerswijzen een algemene trend worden.
Belastingvrijstellingen en subsidies verlenen aan vervuilende bedrijven, dat is belastingplichtigen tweemaal laten betalen voor de kosten van de vervuiling: enerzijds door de inkomsten van de Staat te verlagen en anderzijds door de prijs voor de vervuiling op onze schouders te laten terechtkomen. Daarom mag aan vervuilende bedrijven geen enkele subsidie of belastingvrijstelling verleend worden zonder strenge sociale en milieuvoorwaarden op te leggen, en zeker niet aan bedrijven zoals Ineos die met nieuwe fabrieken nog meer CO2 willen uitstoten en nog meer plastic produceren.
De belastingen, die vaak als lastige materie worden beschouwd, kunnen deel uitmaken van het probleem of van de oplossing. Ze kunnen een hefboom zijn in het voordeel van iedereen en van het klimaat, als de maatregelen ongelijkheid en belastingontwijking tegengaan en geen vervuilende bedrijven bevoordelen.
Laten we hopen dat de overheid met de toekomstige hervorming deze kans niet laat liggen.
Doe met ons mee voor een groenere en rechtvaardigere wereldIk steun Greenpeace
|
|
|
|
YouTube |
|