In het Braziliaanse Amazonewoud wordt zelfs in natuurreservaten gekapt om vee te laten grazen. Zo dreigen unieke plant- en diersoorten voorgoed te verdwijnen. Vlees uit recent vernietigd Amazonewoud wordt ook naar Europa verscheept, blijkt uit onderzoek van Greenpeace. Daarom ijveren we voor nieuwe EU-wetgeving die komaf maakt met ‘geïmporteerde’ ontbossing bij producten als vlees, soja, hout en cacao.
Ik doe een gift
Een van de belangrijkste manieren om het Braziliaanse woud en de biodiversiteit in stand te houden, is het instellen van beschermde gebieden, zoals natuurbeschermingsgebieden of inheemse territoria. Maar omdat de politieke machthebbers nieuwe afbakeningen van beschermd gebied blokkeren en systematisch het concept van natuurbescherming uithollen, neemt de ontbossing weer toe. Er is zelfs een dolle wedloop ontstaan om op illegale wijze grond in te nemen.
In 2019 is er in het Amazonewoud 30% meer ontbost dan het jaar voordien. En voor 2020 ziet de situatie er al niet beter uit. Van januari tot april waren er in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar 62% meer meldingen van ontbossing in het Amazonewoud. Binnen de natuurbeschermingsgebieden bedraagt die stijging zelfs al 167%.
Landdieven, houthakkers en veetelers hebben gretig gebruik gemaakt van het politieke klimaat om door te dringen in grote stukken bos. Het natuurpark Serra Ricardo Franco in de staat Mato Grosso toont hoe unieke natuur die eigenlijk beschermd moest zijn, gedeeltelijk werd omgezet in graasland voor runderen.
‘The Lost World’
Het nationale park Serra Ricardo Franco werd opgericht in 1997. Het park heeft een oppervlakte van 158.000 hectare en ligt op de grens van de Braziliaanse staat Mato Grosso en buurland Bolivia. In deze streek komen de Cerrado, de Pantanal en het Amazonewoud samen. Het is dus een ecologisch overgangsgebied, waar verschillende soorten vegetatie en diersoorten elkaar beïnvloeden en dat zorgt voor een unieke biodiversiteit. Wetenschappers weten nog niet zo veel van dit gebied, vooral door het gebrek aan stimulansen voor het onderzoek.
De streek waar het park vandaag gelegen is, gaf Arthur Conan Doyle inspiratie voor zijn werk ‘The Lost World’.
In de regio zijn 472 vogelsoorten bekend, zowat een vierde van alle in Brazilië geïnventariseerde vogelsoorten. Een van de die vogels in het zwartrood dikbekje (sporophila nigrorufa), een soort die als ‘kwetsbaar’ te boek staat.
Het gebied is ook rijk aan andere diersoorten, waaronder ook bedreigde zoogdieren als de reuzenotter (Pteronura brasiliensis) en de reuzenmiereneter (Myrmecophaga tridactyla).
Geen echte bescherming
Hoewel het park dus bijzonder belangrijk is voor de biodiversiteit, heeft de overheid van de staat Mato Grosso er nooit echt werk van gemaakt. Het woud en de dieren in het park hebben te lijden van ontbossing en de omzetting van woud naar open grasland.
In het gebied dat eigenlijk volledige bescherming moet genieten, is meer dan 38.000 hectare ontbost. Daarvan is bijna 13.000 hectare (33%) nog gekapt ná de oprichting van het park. In totaal is 24% van de grond in het park ontbost en veel van de boerderijen in het park kweken vee, dat naar Europa, Azië en het Midden-Oosten wordt verscheept.
Witgewassen vlees
In het park bevinden zich 137 landbouwbedrijven, waarvan er twee bijzonder opvallen: Paredão I en II, goed voor een totale oppervlakte van 4.123 hectare, waarvan 2.096 hectare illegaal zijn ontbost.
Eind 2016 spande het parket van de staat Mato Grosso 50 individuele burgerlijke rechtszaken aan om een embargo te eisen op de economische activiteiten van de boerderijen in het park die ervan worden beschuldigd schadelijke handelingen, zoals illegale ontbossing, te bevorderen. Het parket blokkeerde ook de bezittingen van de beboete eigenaars, om de nodige middelen voor de vordering te garanderen. Er is nog altijd geen uitspraak gekomen in deze rechtszaken, maar onder sterke politieke druk van lokale boeren en politici zijn belangrijke maatregelen voor de bescherming van het park uitgesteld.
Tijdens het onderzoek stelde het parket vast dat Paredão l en ll zijn opgestart en ontbost na de oprichting van het park en dat er nog altijd op grote schaal vee wordt verhandeld.
Een onderzoek van Greenpeace en Repórter Brasil bracht aan het licht dat het landbouwbedrijf Paredão tussen april 2018 en juni 2019 minstens vierduizend koeien heeft verkocht aan Barra Mansa, een fazenda of boerderij die buiten het park gelegen is.
Barra Mansa levert aan de belangrijkste slachthuizen in Brazilië, en in de periode waarin het bedrijf vee ontving dat in het park was gekweekt, heeft het zesduizend runderen verkocht aan JBS in Pontes e Lacerda. Minerva in Mirassol D’Oeste ontving ook tweeduizend runderen van Barra Mansa en Marfrig in Pontes e Lacerda nog eens driehonderd.
Met andere woorden: doordat de slachthuizen geen toezicht houden op hun indirecte leveranciers en op het ‘witwassen van vee’, hebben zij het mogelijk gemaakt dat de toeleveringsketen vervuild is geraakt met dieren die binnen dit beschermd gebied hebben gegraasd.
Nieuwe EU-wet nodig
Volgens exportgegevens werd het vlees van de vestigingen van JBS, Marfrig en Minerva in de buurt van het park die vee kregen van Barra Mansa van januari 2018 tot maart 2020* getransporteerd naar verschillende continenten, waardoor de volledige keten vervuild raakte. Dat gebrek aan toezicht op het houden, opkweken en verkopen van vee wakkert de branden en de ontbossing die de regio teisteren verder aan en bedreigt op die manier unieke planten- en diersoorten.
De consumptie in de Europese Unie is naar verluidt verantwoordelijk voor 10 procent van de wereldwijde ontbossing, bijna volledig buiten de grenzen van de EU. Om ervoor te zorgen dat de Europeanen niet gedwongen medeplichtig zijn aan deze verwoesting van het Amazonewoud en de grond en het bestaan van de inheemse bevolking, dringt Greenpeace er bij de Europese Commissie op aan om snel een wetsvoorstel voor te leggen dat kan garanderen dat producten die op de Europese markten worden verkocht en die gepaard kunnen gaan met verwoesting van het woud, zoals soja, rundvlees, palmolie en cacao, voldoen aan strenge duurzaamheidscriteria om zo milieu- en sociale gevolgen als ontbossing, aantasting van de natuurlijke ecosystemen en mensenrechtenschendingen te vermijden.
Vleesindustrie komt haar beloften niet na
In 2009 ondertekenden JBS, Marfrig en Minerva een ‘Akkoord over Aanpassing van hun Gedrag’ (TAC of Termos de Ajustamento de Conduta) met het federaal Openbaar Ministerie (of parket) van Brazilië en beloofden zij de ‘Minimumcriteria voor transacties met runderen en rundveeproducten op industriële schaal in het Amazonebioom’ na te leven.
In de praktijk verbonden ze zich ertoe controlesystemen te ontwikkelen om de boerderijen die bleven ontbossen, die gebruik maakten van slavenarbeid of inheemse gronden of ander beschermd gebied hadden ingenomen, te schrappen van hun lijst met leveranciers.
JBS en Marfrig beloofden destijds om tegen eind 2011 de controle op indirecte leveranciers in te voeren. Maar zoals blijkt in het staatspark Serra Ricardo Franco, is er tot nu toe bijna niets in die zin gebeurd.
De waarheid is echter dat geen enkel slachthuis of supermarkt in heel Brazilië die momenteel dieren kopen uit het Amazonegebied, kunnen garanderen dat alle vee dat is gekweekt en gekocht in het Braziliaanse Amazonegebied afkomstig is van gronden die sinds 2008 niet meer zijn ontbost en ook niet het gevolg is van andere onregelmatigheden, zoals de inbeslagname van beschermd gebied of conflicten over grond.
Geen alleenstaand geval
Jammer genoeg is wat in het park van Serra Ricardo Franco gebeurt geen alleenstaand geval, maar doet deze de situatie zich ook op veel andere plaatsen in het Amazonegebied voor. Deze case toont ook aan dat niet enkel de overheid, maar de hele markt – dus zowel de landbouwers, de slachthuizen als de importeurs – deze illegale en roofzuchtige behandeling van het woud in stand houden, waardoor het Amazonewoud en zijn rijke biodiversiteit steeds verder bedreigd worden.
Ik steun onafhankelijk onderzoek
|
|
|
|
YouTube |
|