De Arctic Sunrise, een ijsbreker die onder Nederlandse vlag vaart, werd in 2013 geënterd door Rusland. Dertig bemanningsleden en actievoerders zaten maandenlang in een Russische gevangenis na een vreedzaam protest bij een boorplatform in de Pechorazee. Onrechtmatig, zo oordeelde het Nederlandse Permanente Hof van Arbitrage. Rusland moest daarom een compensatie betalen.
Onrechtmatige entering en gevangenneming
De Arctic 30, zoals de gedupeerden worden genoemd, reageerden verheugd op het nieuws. Onze Greenpeace -campagneleider Faiza Oulahsen: “Dit is heel goed nieuws. We wisten al heel lang dat de Russische entering en de gevangenneming onrechtmatig waren. Dit is nog eens een bevestiging.”
GOED NIEUWS int’l hof oordeelt dat onze detentie in Rusland was onterecht. Wisten we al. Maar toch fijn #justice #ArcticSunrise #Arctic30
— Faiza Oulahsen (@faizaoulahsen) August 24, 2015
Al in oktober 2013 stapte de Nederlandse overheid stapte naar het Internationaal Zeerechttribunaal (ITLOS) om het schip en de Arctic 30 vrij te krijgen. De dertig bemanningsleden en actievoerders zaten toen al een maand in voorarrest. Het Zeerechttribunaal oordeelde dat schip en bemanning onmiddellijk moesten worden vrijgelaten, maar Rusland weigerde elke vorm van medewerking.
Strijden voor vrije meningsuiting en recht op demonstratie
In december 2013 kregen de Arctic 30 ‘amnestie’ en mochten ze Rusland verlaten. De Arctic Sunrise zelf kreeg pas in de zomer van 2014 toestemming om terug naar Nederland varen.
De Nederlandse overheid zette de procedure tegen de Russische Federatie voort. Nederlands Minister van Buitenlandse Zaken Koenders reageerde verheugd op de uitspraak van het Permanente Hof van Arbitrage: “Vrijheid van meningsuiting en het recht op demonstratie zijn voor Nederland een groot goed. Daar komen we dus sterk voor op”, zo zei hij in een reactie. “De uitspraak van het Hof biedt schepen in internationale wateren de garantie dat ze niet zomaar kunnen worden geënterd en of dat opvarenden mogen worden gearresteerd.”