Na jaren politiek getreuzel en na 4 hectische dagen van onderhandelingen bij de Verenigde Naties is er een revolutionaire oplossing uit de bus gekomen: regeringen over de hele wereld zullen een wettelijk bindend verdrag opstellen om het zeeleven voorbij de grenzen van hun territoriale wateren te beschermen.
Wie de vorige blogtekst – 7 voornemens voor #OceanLovers – gelezen heeft, snapt wat dat betekent. Het eerste voornemen voor 2015 was het instellen van zeereservaten, en uiteindelijk is er ook effectief een VN-verdrag goedgekeurd dat die zeereservaten zou invoeren. De onderhandelingen zijn momenteel bezig, met dank aan alle #OceanLovers die met zesduizend tweets en duizenden Facebookberichten tot actie opriepen!
Nu werken de VN en de bevoegde instanties aan regels voor de oprichting van die zeereservaten en de bescherming van de internationale wateren, oftewel de uitgestrekte stukken oceaan die aan geen enkel land toebehoren. Het VN-akkoord zorgt er ook voor dat de effecten op het milieu onderzocht moeten worden vooraleer mensen iets mogen uitspoken in die stukken oceaan.
Gouden kans om het op wereldschaal te regelen
Deze stap vooruit was enkel mogelijk door een vurige oproep van over de hele wereld om de internationale wateren te beschermen. De VN erkent officieel dat regels over onze oceanen vooral om bescherming moeten draaien, en niet enkel om het ‘beheren van de ontginning’ van de zeerijkdom. We hebben nu een gouden kans om wereldwijde wetten op te stellen en te zorgen voor een betere samenwerking tussen de talloze organisaties die zich bezighouden met hoe we onze visserij, scheepvaart en vervuiling kunnen verbeteren.
Die klus is natuurlijk niet op één, twee, drie geklaard. Regels opstellen voor de bescherming van de grootste biosfeer op aarde is een werk van lange adem, en dan duurt het nog langer vooraleer die regels effectief toegepast worden op zee. Toch is dit de eerste belangrijke stap voor verandering.
Rio+20: tegen september 2015 moet de VN beslissen
Meer dan tien jaar geleden riep onze Roadmap to Recovery op om een globaal netwerk van zeereservaten in te voeren dat 40 procent van de oceanen beslaat. Er was toen al genoeg wetenschappelijke informatie beschikbaar om zo’n systeem op te richten. Deze visie alleen was niet genoeg: we bekeken ook hoe zoiets in de praktijk mogelijk was, want momenteel bestaat er geen mechanisme om reservaten op te richten in internationale wateren.
Zo ontstond onze campagne voor het VN-verdrag over de Biodiversiteit in Internationale Wateren (UN High Seas Biodiversity Agreement) en kreeg ze na verloop van tijd duizenden aanhangers over de hele wereld. In 2012 stelden we één van de weinige positieve gevolgen van de duurzaamheidstop Rio+20 veilig: tegen september 2015 moest de VN beslissen wanneer de onderhandelingen voor dit nieuwe, cruciale akkoord van start zouden gaan.
Met de deadline in zicht ging de bal aan het rollen: onze oproep tot oceaanbescherming kreeg overweldigende steun van heel wat landen – ook enkele machtige staten die zich jaren tegen het verdrag hadden verzet.
Visbestanden smelten als sneeuw voor de zon
De volgende fase van de campagne belooft toch nog taai te worden. Samen moeten we een onbreekbaar front vormen tegen industrieën die de oceaan zien als een schatkamer om leeg te roven, zoals de bedrijven achter de beruchte Regional Fisheries Management Organizations. Zij hebben het voortbestaan van vele vissoorten op wankele poten gezet.
We hebben nog een lange weg af te leggen om ons einddoel te bereiken: de officiële erkenning van ons reservatennetwerk dat 40 procent van de oceanen zou beslaan. De uitkomst van de stemming over het verdrag is in 2015 door de VN-Algemene Vergadering goedgekeurd, en eind 2017 zijn de betrokken regeringen begonnen met onderhandelingen over een wettelijk bindend akkoord onder het VN-zeerechtverdrag. Het akkoord zou tegen 2020 op tafel moeten liggen.
Onze campagne voor de bescherming van oceanen is goed begonnen en de groeiende beweging van #OceanLovers zal ons bijstaan op tal van cruciale momenten.
Met jouw hulp hebben we een belangrijke kaap gerond, maar jullie steun blijft onmisbaar om onze oceanen verder te beschermen.
Wil jij ook de oceanen beschermen?
Sofia Tsenikli is beleidsverantwoordelijke voor Oceanen bij Greenpeace International