Er is een zorgwekkend tekort aan natuur en bomen in Belgische stads- en dorpskernen, zeker in de minder gegoede gemeenten en wijken. Dat blijkt uit een analyse die Greenpeace België maakte naar aanleiding van de lokale verkiezingen op 13 oktober 2024. Genk is de best scorende stad op het vlak van stedelijke natuur, Moeskroen scoort het slechtst.
De analyse werd uitgevoerd op data in kaart gebracht door DataLab, een collectief van vrijwillige onafhankelijke datawetenschappers dat door de Koning Boudewijnstichting ondersteund wordt. De kaart brengt voor elk gebouw in België de toegang tot stedelijke natuur in beeld volgens de 3-30-300-regel, bedacht door de Nederlandse professor Cecil Konijnendijk.
Hoe staat België ervoor?
In 101 Belgische gemeenten – goed voor 1,3 miljoen mensen – voldoet geen enkele woning aan de 3-30-300-regel. In 72% van de gemeenten voldoet minder dan een tiende van de gebouwen aan de volledige 3-30-300-regel.
De data tonen aan dat de rijkste gemeenten het beste scoren op de 3-30-300-regel, en ook binnen heel wat gemeenten zien we dat rijke wijken beter scoren op vlak van groene ruimte dan arme wijken.
Minstens een miljoen Belgen heeft zelfs geen mini-parkje van 0,2 ha op 300 meter, en dat tekort is het meest uitgesproken in Antwerpen, verschillende gemeenten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Moeskroen, Doornik, Aat en Roeselare. Tegelijk is het aandeel bladerdak voor bijna heel België rampzalig laag, en is het echt een minderheid aan voornamelijk rijke gemeenten die wel voldoende bladerdak hebben.
De methodologie om te berekenen welke woningen aan de 3-30-300-regel voldoen, leidt tot een sterke overschatting van de resultaten. Dit komt door beperkingen in de publiek beschikbare data. Zo vraagt de 300-regel dat iedereen op 300 meter afstand een park heeft van minstens 0,5 ha, maar werd de 300-regel in deze kaart berekend op een minimum oppervlakte van 0,2 ha. In werkelijkheid is België dus nog veel verder van de nodige gezonde groene woonomgeving verwijderd dan deze resultaten doen lijken.
Met kleine ingrepen kunnen we grote stappen zetten naar klimaatrobuuste en gezonde steden. Gemeentebesturen maar ook burgers kunnen op de kaart in een oogopslag identificeren welke straten we moeten voorzien van bomen, en welke buurt dringend nood heeft aan een park. En vermits bomen lekker traag groeien, beginnen we daar best zo snel mogelijk aan!
