Volgens nieuw onderzoek van Greenpeace Midden- en Oost-Europa zijn Europese steden nog steeds veel beter verbonden via de lucht dan via het spoor. Hierdoor worden mensen aangemoedigd om te vliegen in plaats van de trein te nemen, ondanks de schadelijke gevolgen van de luchtvaart voor de planeet. Ook België scoort slecht in het onderzoek: rechtstreekse treinen brengen je vanuit onze hoofdstad naar slechts 11 van de 44 andere onderzochte steden, terwijl maar liefst 41 steden bereikbaar zijn met een rechtstreekse vlucht.
In het rapport ‘Aansluiting Gemist’ analyseert Greenpeace 990 routes tussen 45 grote Europese steden.[1] Slechts 12% van deze trajecten wordt bediend door rechtstreekse treinen, terwijl er voor 69% wel rechtstreekse vluchten zijn. Er zijn bijna zes keer meer rechtstreekse vluchten dan rechtstreekse treinverbindingen tussen grote steden in heel Europa. Slechts 114 van de 305 treinroutes die makkelijk bediend zouden kunnen worden door een rechtstreekse trein, worden momenteel benut.[2]
“Jarenlang heeft Europa de rode loper uitgerold voor klimaatschadelijke vliegreizen en deze overladen met belastingvoordelen, terwijl treinen en spoorweginfrastructuur steeds verder weg rotten. Europese regeringen en de EU moeten deze historische wanverhouding corrigeren door de verbindingen tussen en het comfort van treinen te verbeteren en een einde te maken aan de oneerlijke voordelen van de luchtvaartindustrie. Europeanen verdienen toegang tot schoon, efficiënt, comfortabel en betaalbaar openbaar vervoer dat goed is voor reizigers en goed voor de planeet”, zegt Joeri Thijs, woordvoerder van Greenpeace België.
Brussel
Alle 44 andere onderzochte steden zijn met het vliegtuig bereikbaar vanuit Brussel, behalve Luxemburg, Keulen – beide zijn te dichtbij – en Kiev. Een schril contrast met de rechtstreekse treinverbindingen. Dat zijn er amper elf. Uit de analyse van Greenpeace blijkt dat er alleen al door gebruik te maken van de bestaande spoorweginfrastructuur potentieel is om 17 extra steden rechtstreeks te verbinden met Brussel.
| Bestemmingen met bestaande treinverbinding overdag | Amsterdam, Keulen, Londen, Luxemburg, Lyon, Marseille en Parijs |
| Bestemmingen nachttrein | Berlijn, München, Praag en Wenen |
| Potentiële rechtstreekse treinverbindingen <12 uur | Barcelona, Birmingham, Bratislava, Kopenhagen, Edinburgh, Hamburg, Madrid, Milan, Zurich |
| Potentiële rechtstreekse treinverbindingen 12–18u | Boedapest, Ljubljana, Napels, Rome, Stockholm, Valencia, Warschau, Zagreb |
Tabel 1: Analyse bestemmingen vanuit Brussel
Greenpeace België roept de volgende federale regering op om het realiseren van meer rechtstreekse verbindingen en betere internationale samenwerking op te nemen in het regeerakkoord. Daarnaast moeten de rijpadvergoedingen – die de treinoperator moet betalen aan de spoorwegbeheerder – verder naar omlaag en moeten de steunsubsidies voor operatoren van nachttreinen behouden blijven. De fossiele subsidies voor de luchtvaart – die ons land in 2025 tot 950 miljoen euro zouden kosten – moeten ook op de schop. Tot slot is het belangrijk om dringend werk te maken van meer reizigersrechten, met onder andere een uniform Europees reservatiesysteem voor treintickets en een aansluitgarantie.
Noten:
[1] De analyse omvat de EU-27 landen (behalve Ierland, Cyprus en Malta), het VK, Noorwegen, Zwitserland, Oekraïne, Moldavië, Servië, Bosnië, Montenegro, Noord-Macedonië, Kosovo, Albanië en Turkije (alleen Istanboel). De 45 steden zijn de hoofdsteden van elk land (behalve Zürich voor Zwitserland), alle andere steden met meer dan een miljoen inwoners, en de tweede en derde grootste steden in de vijf dichtstbevolkte landen.
[2] De voorgestelde nieuwe potentiële rechtstreekse treinroutes zijn niet langer dan 18 uur, de huidige maximale reistijd van een nachttrein in Europa. De berekening werd voornamelijk gedaan door de huidige reistijden van de treinen op de verschillende trajecten van de route bij elkaar op te tellen en historische reistijden toe te voegen waar momenteel geen passagiersvervoer maar actief goederenvervoer plaatsvindt.